Planina Brokeback

Planina Brokeback
Izvorni naslov	Brokeback Mountain
Režiser	Ang Lee
Producent	Diana Ossana James Schamus
Scenarist(i)	Diana Ossana Larry McMurtry
Uloge	Heath Ledger Jake Gyllenhaal Anne Hathaway Michelle Williams
Muzika	Gustavo Santaolalla
Žanr	Drama
Kinematografija	Rodrigo Prieto
Montaža	Geraldine Peroni Dylan Tichenor
Produkcija	River Road Entertainment Good Machine
Distributer	Focus Features Paramount Pictures
Premijera	2005.
Trajanje	134 minute
Zemlja	Kanada SAD
Jezik	Engleski

Planina Brokeback (engleski: Brokeback Mountain) je američki romantični, dramski film snimljen 2005. godine u režiji Ang Lee-a a producenti su bili Diana Ossana i James Schamus. Film je adaptacija istoimene kratke priče iz 1997. godine američke književnice, dobitnice Pulitzerove nagrade, Anne Proulx. Scenarij su napisali Ossana i Larry McMurtry. Glavne uloge tumače Heath Ledger, Jake Gyllenhaal, Anne Hathaway i Michelle Williams. Radnja filma se usredsređuje na složenu emocionalnu i seksualnu vezu između Ennisa Del Mara i Jacka Twista na Američkom zapadu u periodu od 1963. do 1983. godine.

Lee je prihvatio rad na projektu nakon niza pokušaja prilagođavanja kratke priče za film od strane raznih drugih režisera koji nikada nisu započeli sa radom. Focus Features je koproducirao zajedno sa River Road Entertainmentom koji je i distribuirao film. Glavni glumci Ledger i Gyllenhaal najavljeni su 2003. godine, a snimanje je potom započeto na različitim lokacijama u Kanadi 2004. godine. Sljedeće godine Planina Brokeback je premijerno prikazan na Filmskom festivalu u Veneciji, a zvanično je počeo sa prikazivanjem 9. decembra 2005.

Film je dobio pozitivnu kritiku a naročito Leejeva režija i izvedbe Ledgera, Gyllenhaala i Williams. Planina Brokeback je stavljena na listu deset najboljih filmova 2005. godine od strane filmskih kritičara. Također film je bio komercijalno uspješan, zaradivši 178 miliona dolara širom svijeta u odnosu na budžet od 14 miliona dolara, iako suočen sa pitanjima u vezi sa distribucijom u mnogim zemljama. Film je dobio nagrade za najbolji film i najboljeg režisera na dodjeli nagrada BAFTA, Zlatni globus, Udruženja američkih filmskih producenata, Filmska nagrada po izboru kritičara, i nagrada "Nezavisni duh", između ostalih. Također je dobio osam nominacija za nagradu Oscar, što je iznosilo najviše nominacija na 78. dodjeli "Oscara", gdje je osvojio tri - Oscar za najboljeg režisera, Oscar za najbolji adaptirani scenarij, i Oscar za najbolju originalnu muziku.

Planina Brokeback je također bio predmet kontroverzi, poput razočaravajućeg gubitka Oscara za najbolji film od strane filma Sudar, kao i kritika konzervativnih medija. Suprotno tome, dok se o seksualnosti njegovih likova žestoko raspravlja, film se također smatra odskočnom daskom za dokazivanjem filmova sa LGBT tematikom među glavnim medijima. Godinama kasnije, Kongresna biblioteka je 2018. godine izabrala film na čuvanje u Nacionalni filmski registar u Sjedinjenim američkim državama.

Radnja

Godine 1963. Joe Aguirre angažuje Ennisa Del Mara i Jacka Twista kako bi tokom ljeta u planinama Wyominga čuvali ovce. Nakon noći pijančevanja, Jack prilazi Ennisu, koji u početku oklijeva, ali na kraju pristaje na Jackovo udvaranje. Uprkos Ennisovoj izjavi da je to bio jednokratni incident, oni razvijaju strastveni seksualni i emotivni odnos. Nakon što se Jack i Ennis na kraju razdvajaju, Ennis se vjenčava sa svojom dugogodišnjom zaručnicom Almom Beers i s njom ima dvije kćeri. Jack se sljedećeg ljeta vraća tražeći posao, ali Aguirre, koji je u planini znao za vezu Jacka i Ennisa, odbija da ga zaposli. Jack se seli u Texas, gdje se upoznaje s rodeo jahačicom Lureen Newsome, koju ženi i ima sina s njom. Nakon četiri godine, Jack posjećuje Ennisa. Nakon susreta, njih dvojica se strasno ljube, a Alma ovo nehotice opaža. Jack predlaže Ennisu da zasnuju život na malom ranču, ali Ennis to odbija, progonjen sjećanjem iz djetinjstva o mučenju i ubistvu dvojice muškaraca osumnjičenih za homoseksualno ponašanje. Također on nije voljan da napusti porodicu.

Ennis i Jack nastavljaju se sastajati na rijetkim ribolovnim putovanjima jer im se brakovi pogoršavaju. Lureen odustaje od rodea, i ulazi u biznis sa svojim ocem, očekujući da će Jack raditi na prodaji. Alma i Ennis na kraju se razvode 1975. Čuvši za Ennisov razvod, Jack odlazi u Wyoming. Ponovo sugerira da žive zajedno, ali Ennis se odbija odmaknuti od svoje djece. Uznemiren, Jack nalazi utjehu s muškim prostitutkama u Meksiku. Ennis redovito viđa svoju porodicu sve dok se Alma konačno ne suoči s njim rekavši mu kako zna istinsku prirodu njegove veze s Jackom. To rezultira nasilnom svađom, zbog čega je Ennis odustao od veze s Almom. Ennis se upoznaje s jednom konobaricom Cassie Cartwright i ima kratku romantičnu vezu s njom. Jack i Lureen se upoznaju i druže sa drugim parom, Randallom i Lashawnom Malone. Tu Jack započinje aferu s Randallom. Randall kaže Jacku da njegov šef ima udaljenu vikendicu koju može koristiti kad god poželi i predlaže da je katkad zajedno koriste.

Na kraju redovnog ribolova, Jack saznaje da Ennis, kako bi zadržao svoj posao, ne može ponovo da se sastane s njim prije novembra. Jackova frustracija dovela je do svađe, a Ennis krivi Jacka kao uzrok svih njegovih vlastitih krivih postupaka. Ennis počinje plakati. Jack pokušava da ga zagrli ali on na trenutak odbija, ali na kraju ostaju u zagrljaju. Jack gleda kako Ennis odlazi. Nešto kasnije, Ennis dobiva nazad razglednicu koju je poslao Jacku sa pečatom "Pokojnik". On zove Lureen koja kaže da je Jack poginuo u nesreći nakon što je eksplodirala guma koju je mijenjao. Dok ona govori, Ennis zamišlja da je Jacka zapravo na smrt pretukla banda razbojnika, sudbine koje se Ennis jako bojao. Lureen kaže Ennisu da je Jack želio da mu se pepeo razbaca po planini Brokeback, ali ona ne zna gdje je to. Ennis putuje da se susretne sa Jackovim roditeljima i nudi im da odnese Jackov pepeo u planinu. Otac odbija, on bi radije da se pepeo čuva na porodičnom imanju. Jackova majka mu dopušta da vidi Jackovu dječju spavaću sobu, gdje Ennis pronalazi krvavu košulju za koju je mislio da je izgubio na planini Brokeback. Otkriva kako je Jack držao okačenu zajedno s vlastitom košuljom zaprljanom krvlju od tuče tog ljeta. Ennis obje majice drži do lica, tiho plačući. Jackova majka dopušta mu da sačuva majice.

Kasnije, 19-godišnja Alma mlađa stiže do Ennisove prikolice kako bi rekla ocu da je zaručena. Ona traži njegov blagoslov i poziva ga na svadbu. Ennis je pita da li je njen zaručnik zaista voli, a ona odgovara: "Da". Nakon što Alma mlađa odlazi, Ennis odlazi do svog ormara, gdje njegove i Jackove majice vise zajedno s razglednicom planine Brokeback zakačenom iznad. Na trenutak se zagleda u majice, i sa suzama u očima promrmlja: "Jack, kunem se ..."

Nagrade i nominacije Američke filmske akademije

• Oscar za najbolji film
• Oscar za najbolju režiju – nagrada
• Oscar za najbolji adaptirani scenarij – nagrada
• Oscar za najboljeg glavnog glumca
• Oscar za najboljeg sporednog glumca
• Oscar za najbolju sporednu glumicu
• Oscar za najbolju fotografiju
• Oscar za najbolju muziku – nagrada

Spisak svih nagrada

• Američka filmska akademija

Oscar za najbolju režiju

Oscar za najbolje adaptirani scenari

Oscar za najbolju muziku

• Nagrade britanske filmske akademije

BAFTA za najbolji film

BAFTA za najboljeg sporednog glumca

BAFTA za najbolju režiju

BAFTA za najbolje adaptirani scenarij

• Boston Society of Film Critics

Najbolji film

Najbolji režiser

• Box Office Mojo: Deset najimpresivnijih box office uspjeha
• Central Ohio Film Critics Association:

Deset najboljih filmova godina

Najbolji glavni glumac

Najbolji scenarij

• Chicago Film Critics Association

Najbolji scenarij

Najbolja muzika

• Critics' Choice Award

Najbolji film

Najbolja režija

Najbolja sporedna glumica

• Dallas-Fort Worth Film Critics Association

Deset najboljih filmova godine

Najbolji film

Najbolji režiser

Najbolji scenarij

Najbolja fotografija

• Udruženje režisera SAD-a

Najbolji režiser

• Evropske filmske nagrade

Najbolji režiser

• Udruženje kritičara Floride

Najbolji film

Najbolja režija

Najbolji scenarij

Najbolja fotografija

• Zlatni globus

Najbolji film - drama

Najbolji režiser

Najbolji scenarij

Najbolja pjesma

• Independent Spirit Awards

Najbolji film

Najbolja režija

• Udruženje kritičara Iowe

Najbolji film

Najbolja režija

• Udruženje kritičara Las Vegasa

Najbolji film

Najbolji glavni glumac

Najbolji režiser

• Udruženje kritičara Londona

Najbolji film

Najbolji režiser

• Udruženje kritičara Las Angelesa

Najbolji film

Najbolja režija

• National Board of Review

Deset najboljih filmova godine

Najbolja režija

Najbolji sporedni glumac

• National Public Radio

Najolji filmovi po Bobiju Mondello

• Udruženje kritičara New Yorka

Najbolji film

Najbolja režija

Najbolji glavni glumac

• Online udruženje kritičara

Najbolje adaptirani scenarij

Najbolja muzika

• Udruženje kritičara Phoenixa

Deset najboljih filmova godine

Najbolji glavni glumac

Najbolji sporedni glumac

Najbolja sporedna glumica

Najbolje adaptirani scenarij

Najbolja fotografija

• Udruženje producenata SAD-a

Najbolji film

• Nagrade Sateliti

Najbolji film - drama

Najbolja režija

Najbolja montaža

Najbolja pjesma

• Udruženje kritičara jugoistočnog SAD-a

Deset najboljih filmova godine

Najbolji film

Najbolja režija

Najbolje adaptirani scenarij

• Udruženje kritičara St. Louis Gateway

Najbolji film

Najbolji glavni glumac

Najbolja režija

Najbolji scenarij

• Udruženje kritičara Utaha

Najbolji film

Najbolja režija

• Venecijanski filmski festival

Najbolji film - "Zlatni lav"

• Udruženje scenarista SAD-a

Najbolje adaptirani scenarij

Također pogledajte

• Film
  • Spisak filmova
• Oscar

Vanjski linkovi

• Planina Brokeback na IMDb-ju
• Ovlašteni sajt Arhivirano 2. 3. 2006. na Wayback Machine

Reference

Kritike

• Reviews of Brokeback Mountain at Rottentomatoes.com
• Reviews of Brokeback Mountain at Metacritic.com Arhivirano 20. 3. 2006. na Wayback Machine

Diskusije na forumima o filmu

• "The Ultimate Brokeback Guide" at DaveCullen.com
• Brokeback Mountain Discussion Forum
• All news related to Brokeback Mountain.

Novinski članci

• DGA Makes 'Brokeback' Director Ang Lee Official Odds-On Favorite for Oscar
• An interview with Heath Ledger on the film Arhivirano 8. 2. 2006. na Wayback Machine
• Author Annie Proulx discusses the origins of her 'Brokeback Mountain' (Associated Press, December 15, 2005)
• 'Gay cowboy movie' a cultural sensation (San Jose Mercury News, December 16, 2005)
• 'It's very brave of them' - A gay radio host's critical look at the press surrounding the making and showing of the film (The Advocate, December 13, 2005)
• "Chick-Flick Cowboys" Arhivirano 13. 2. 2006. na Wayback Machine - Article on Brokeback's success in mainstream America. (Newsweek.com, January 20, 2006)
• "A Picture of Two Americas in Brokeback Mountain" - (Washington Post February 2, 2006)
• "An Affair to Remember" - analysis of the short story and movie. (The New York Review of Books, February 2006)
• Cowboy Controversy: The battle over Oscar front-runner "Brokeback Mountain" Arhivirano 12. 12. 2007. na Wayback Machine - (Rolling Stone, February 10, 2006)