Inje
Inje se formira kada se pothlađene kapljice vode smrznu na površini. U atmosferi postoje tri osnovne vrste inja:
- Mehko inje nastaje kada se pothlađena voda smrzne u uslovima mirnog vjetra. Mliječnog je i kristalnog oblika, poput šećera, i slično je mrazu.
- Tvrdo inje nastaje brzim smrzavanjem pothlađene vode pod barem umjerenim uvjetima vjetra. Kapljice se smrzavaju manje-više pojedinačno, ostavljajući praznine.
- Prozirni led se formira polaganim smrzavanjem pothlađene vode. Čisti led je obično providan i homogen. Njegova amorfna i gusta struktura čini ga ljepljivim.
Mehko i tvrdo i je je manje gustoće od čistog leda i manje ljepljivo, tako da općenito uzrokuje manje štete. Glazirani led je po izgledu sličan čistom ledu, ali je rezultat potpuno drugačijeg procesa koji se dešava tokom ledene ili obične kiše.
Inje se također formira kada se led formira na površini aviona, posebno na prednjim ivicama i kontrolnim površinama kada leti kroz oblak sačinjen od pothlađenih kapljica vode. Inje je najmanje gust, mliječni led je srednje gust, a bistri led je najgušći. Svi oblici leda mogu srvoriti probleme u pri uzletu ili podizanju letjekice i mogu imati katastrofalan učinak na istu. Ovi opasni efekti nastaju zbog sposobnosti leda da ometa protok zraka, poveća težinu i poveća otpor. Led koji se stvara na propelerima ili otvorima motora posebno je opasan jer može uzrokovati ozbiljne vibracije i/ili oštećenja ako se prodre u motor.
Tvrdo inje
[uredi | uredi izvor]Tvrdo inje je bijeli led koji nastaje kada se kapljice vode u magli smrznu na vanjske površine predmeta. Često se viđaju na drveću na vrhovima planina i grebena zimi, kada nisko viseći oblaci izazivaju ledenu maglu. Ova magla se smrzava na vjetrovitu (okrenutu prema vjetru) stranu grana drveća, zgrada ili bilo kojih drugih čvrstih predmeta, obično s velikim brzinama vjetra i temperaturama zraka između -2 i -8 °C.
Karakteristike
[uredi | uredi izvor]Tvrde formacije inja se teže uklanjaju. Imaju izgled poput češlja, sa prugama materijala paralelnim sa smjerom vjetra. Ovo je za razliku od mekog inja, koji izgleda pernato ili šiljasto, ili čistog leda, koji izgleda homogeno i providno.
Naučnici na meteorološki ekstremnim mjestima, kao što je Mount Washington u New Hampshireu, često moraju odlomiti ogromne komade tvrdog inja sa vremenske opreme kako bi anemometri i drugi mjerni instrumenti ostali u funkciji.
Formiranje na snježnim kristalima
[uredi | uredi izvor]
U nekim specifičnim atmosferskim uslovima, kristali snijega koji se formiraju i spuštaju mogu naići i proći kroz atmosferske superohlađene kapljice oblaka. Ove kapljice, koje imaju prečnik od oko 10 μm, mogu postojati u nesmrznutom stanju do temperatura blizu -40 °C. Kontakt između snježnog kristala i pothlađenih kapljica dovodi do zamrzavanja kapljica tekućine na površini kristala. Ovaj proces rasta kristala poznat je kao akrecija. Kristali koji pokazuju zamrznute kapljice na svojim površinama nazivaju se obrubljenim. Kada se ovaj proces nastavi do te mjere da se oblik originalnog snježnog kristala više ne može identifikovati, rezultirajući kristal se naziva krupa.[1]
Zamrznute kapljice na površini obrubljenih kristala teško je razaznati, a topografiju čestice krupe nije lako snimiti mikroskopom vidljive talasne dužine zbog ograničene rezolucije i dubine polja u instrumentu. Međutim, posmatranja snježnih kristala s niskotemperaturnim skenirajućim elektronskim mikroskopom (LT-SEM) jasno pokazuju kapljice oblaka veličine do 50 μm na površini kristala. Inje je uočeno na sva četiri osnovna oblika snježnih kristala, uključujući ploče, dendrite, stunove i igle. Kako se proces stvaranja inja nastavlja, masa smrznutih, akumuliranih kapljica oblaka zamagljuje identitet originalnog snježnog kristala, što dovodi do čestice krupe.[1]
Mehko inje
[uredi | uredi izvor]
Mehko inje je taloženje bijelog leda koje nastaje kada se kapljice vode u laganoj ledenoj magli smrznu na vanjske površine objekata tokom tihog ili slabog vjetra. Magla se obično smrzava na vjetrovitoj strani čvrstih predmeta, posebno onih koji su slični granama drveća i žicama.
Mehko inje je po izgledu sličan mrazu; ali dok se inje formira tako što se para prvo kondenzuje u kapljice tekućine (magle ili oblaka), a zatim se pričvrsti za površinu, mraz se formira direktnim taloženjem iz vodene pare na čvrsti led. Teški premaz mraza, nazvan bijeli mraz, po izgledu je vrlo sličan mehkom inju, ali je proces formiranja drugačiji; dešava se kada nema magle, ali je veoma visoka relativna vlažnost vazduha (iznad 90%) i temperature ispod -8 °C.
Mehke formacije inja izgledaju kao uske bijele ledene iglice i ljuske. Ove igle su krhke i mogu se lako otresti s predmeta i ukloniti. Faktori koji favorizuju mehko inje uključuju: malu veličinu kapi, sporo nakupljanje tečne vode, visok stepen superhlađenja i brzo rasipanje latentne toplote fuzije. Suprotno od ovih uslova favorizuje led veće gustine, kao što je gore pomenuto tvrdo inje ili čisti led.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Rime and Graupel, Electron Microscopy Unit, Beltsville Agricultural Research Center, U.S. Department of Agriculture., arhivirano s originala, 1. 5. 2012, pristupljeno 25. 8. 2012
