Sizhun
Ar sizhun zo un heuliad seizh deiz, adalek al Lun betek ar Sul, pe adalek ar Sul betek ar Sadorn. 52 sizhun zo er bloaz.
An doare-mañ da rannañ an amzer a zeu deomp eus an Henamzer goshañ. Dont a ra an anvioù brezhonek an deizioù eus anvioù ar planedennoù, a oa holl anvioù doueed roman.
Gerdarzh
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Dont a ra ar ger eus latin an Iliz septimana[1], en deus ar memes ster. Un etimologiezh-pobl hag a lavar e vije diwar "seizh hun" a c'haller klevet pe lenn alies a-walc'h.
Anvioù deizioù ar sizhun
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- an deiz kentañ eo, pe e oa, ar Sul, deiz an Heol, Sol e latin, ar "blanedenn" vrasañ, d'ar steredourien a wechall, a grede e oa ur blanedenn;
- an eil e oa al Lun, deiz al Loar, luna e latin, pa gredent e oa an eil planedenn vrasañ
- an trede e oa Meurzh, deiz ar blanedenn Meurzh, anvet diwar an doue Meurzh, doue ar brezel gant ar Romaned,
- ar pevare e oa ar Merc'her, deiz ar blanedenn Merc'her, anvet diwar anv an doue Merc'her,
- ar pempet e oa ar Yaou, deiz ar blanedenn Yaou, diwar anv an doue Yaou,
- ar c'hwec'hvet e oa ar Gwener, deiz ar blanedenn Gwener, diwar anv an doueez Gwener;
- ar seizhvet e oa ar Sadorn, deiz ar blanedenn Sadorn, diwar an doue Sadorn.
Kavet e vez anvioù deizioù peuzheñvel o stumm, hag heñvel o ster, e meur a yezh en Europa.
Deiz an Aotrou eo ar Sul evit an iliz kristen hervez danevell krouidigezh ar bed er C'heneliezh, kentañ levr ar Bibl. Hervez an danevell-mañ eo bet krouet ar bed gant Doue en ur ober ur sizhunvezh : c'hwec'h devezh evit an ober hag ar seizhvet evit an diskuizh.
Urzh deizioù ar sizhun
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]Hervez ISO 8601 e krog ar sizhun d'al Lun.
Met evit broioù 'zo evel Breizh-Veur hag Amerika latin eo ar boaz lakaat ar sizhun da gregiñ d'ar Sul.
Kement-mañ a vije bet boaz kozh ar Vretoned , hervez ar c'hrennlavar : Ar Yaou, an deiz diwezhañ nemet daou.
Deizioù ar sizhun |
Lun – Meurzh – Merc'her – Yaou – Gwener – Sadorn – Sul |
Levrlennadur
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- Paul COUDERC : Le Calendrier. Que sais je ? , n° 203. PUF. 1946 - 1993.
Notennoù ha daveennoù
[kemmañ | kemmañ ar vammenn]- ↑ V. Henry, Lexique étymologiques des termes les plus usuels du breton moderne, 1900, p. 247