Баснякі

Баснякі́, мусульма́не (саманазва — баснякі, муслімане) — славянскі народ, які насяляе Боснію і Герцагавіну. Паўстаў у выніку звароту ў іслам сербаў і харватаў, якія пражывалі ў складзе Асманскай імперыі.

Колькасць у Босніі і Герцагавіне — 1,9 млн чалавек. Жывуць таксама ў Германіі (283 тыс. чалавек), Сербіі (145 тыс. чалавек), ЗША (112 тыс. чалавек), Турцыі (102 тыс. чалавек), Славеніі (87 тыс. чалавек). Агульная колькасць каля 3,0 млн чалавек. Мова — баснійская. Вернікі мусульмане-суніты.

Ісламізацыя

Да X ст. насельніцтва большай частцы Босніі было язычнікамі, хоць у Герцагавіне прыняцце хрысціянства адбылося даволі рана. Да XII—XIV стагоддзяў на тэрыторыі Босніі і Герцагавіны існавалі дзве хрысціянскія царквы: праваслаўная і каталіцкая. Пераважна каталіцкімі былі поўнач і цэнтр Босніі, а паўднёвае княства Хум (Герцагавіна) знаходзілася ў юрысдыкцыі праваслаўнай царквы і з 1219 г. было падпарадкавана непасрэдна сербскаму архіепіскапу.

У XV стагоддзі Боснія ўвайшла ў склад Асманскай імперыяй. Туркі абвясцілі, што пераходзілі ў іслам атрымлівалі вызваленне ад падаткаў і іншыя прывілеі: славянская ведаць, якая прыняла іслам, прыраўноўвалася да турэцкай шляхты. Аднак большасць баснійскіх сербаў і харватаў засталіся хрысціянамі.

З часам вялікія групы славян, перш за ўсё багамілы, звярнуліся ў іслам адносна мірным шляхам. У іслам перайшла некаторая частка арыстакратычнай эліты паўднёвых славян, якая імкнулася захаваць свае прывілеі. На мяжы 1520—1530 гг. у Баснійскім Санджаку насельніцтва ўжо на 38,7 % складалі мусульмане.