آلکان

ان ساده آلکان اولان مئتان

آلکانلار ( دویموش کاربوهیدروژنلر و یا پارافینلر) المنتلری آنجاق کاربون (C) و هیدروژئن (H) اولان و C_nH_۲n+۲ فورمولونا جواب وئرن دویموش کاربوهیدروژئنلردیر. مثلاً بیر کاربونو اولان مئتانین فورمولو CH₄، ایکی کاربونو اولان ائتانین فورمولو C_۲H₆ کیمی یازیلیر.

آلکانلاردان بیر هیدروژن چیخاریلماسی ایله الده ائدیلن گروپا آلکیل گروپو (رادیکال گروپ) دئییلیر و 'R' ایله گؤستریلیر. مثلاً متاندان بیر هیدروژن چیخاریلیرسا متیل (CH_۳)، ائتاندان بیر هیدروژن چیخاریلیرسا ائتیل (C_۲H₅) الده اديلير. بو موليکوللار داها بير رابيطه داها ياراداراق کربوهيدروژن زنجيرينه باغلانير.

یوخاریدا قئید اولوندوغو کیمی آلکانلارین عمومی فورمولو C_nH_۲n+۲ کيمي يازيلير. آلکانلارين شاخلنمه‌سي اۆچون، فورمولداکي ن ساييسينين ۳-دن بؤيوک (n>۳)، حالقالي (تسيکلو) حاليندا اولا بيلمه‌سي اۆچونسه ۲-دن بؤيوک اولماليدير (n>۲).

آلکانلاردا ایزومرلیک

اوچ کاربوندان آرتیق کاربونو اولان آلکانلاردا ایزومئریلیک خوصوصیتی واردیر. ان ساده ایزومئر، شاخلنممیش اولان نورمال (n-) ایزومئردیر. بو ایزومر شاخه‌لنرک چوخ سایلی ایزومرلر یارادا بیلر. کاربونون سایی آرتدیقجا شاخلنمه نوعو و سایی آرتدیغیندان ایزومر سایی دا آرتار.

آدلاندیرما

آلکانلارین سیستئملی اولاراق آدلاندیریلمالاری IUPAC آدلاندیرما سیستئمی ایله، ینی، بین الخلق نومنکلاتورادان ایستیفاده اولونور:

1. مولئیکولدا ان اوزون کاربون زنجیری سئچیلیر و شاخلنمه یاخین اولان طرفدن باشلایاراق کاربون آتوملاری مؤمرلنیر؛
2. کیچیک رادیکاللاردا (CH_۳- və s.) بيرلشميش کاربون آتوملاريندان باشلاياراق اونلارين نؤمره‌سي و مووافيق عوضئديجي قروپون آدي گؤستريلير؛
3. کاربوهیدروژئن زنجیریندکی کاربون آتوملارینین سایینا اویغون گلن آلکانین آدی دئییلیر. عئینی رادیکاللار یونان سایلاری دی-، تری-، تئترا-، پئنتا-، و س. ایله گؤستریلیر.

آشاغیدا آلکانلارین هومولوژی آرتیمی وئریلمیشدیر:

• CH₄: metan
• C_۲H₆: etan
• C_۳H₈: propan
• C₄H_۱0: butan
• C₅H_۱۲: pentan
• C₆H_۱4: heksan
• C₇H_۱6: heptan
• C₈H_۱8: oktan
• C₉H_۲0: nonan
• C_۱0H_۲۲: dekan