Mariya Kallas
| Mariya Kallas | |
|---|---|
| yun. Μαρία Κάλλας | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Sofiya Seseliya Kalos |
| Ləqəbi | La Divina |
| Doğum tarixi | 2 dekabr 1923[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 sentyabr 1977[3][1][…] (53 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti |
 ABŞ |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | Opera müğənnisi |
| Fəaliyyət illəri | 1942-1974 |
| Janr | opera |
| Səs tembri | soprano |
| Albom şirkəti | EMI |
| Mükafatları |
  |
| maria-callas.com/en/ | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mariya Kallas (yun. Μαρία Κάλλας, doğum şəhadətnaməsindəki adı — Sofiya Seseliya Kalos, ing. Sophia Cecelia Kalos, xaç suyuna çəkilərkən aldığı ad Anna Mariya Sesiliya Sofiya Kaloqeropulos, yun. Άννα Μαρία Καικιλία Σοφία Καλογεροπούλου; 2 dekabr 1923[1][2][…], Nyu-York, Nyu-York ştatı[4] – 16 sentyabr 1977[3][1][…], Paris[5]) — yunan əsilli Amerika opera müğənnisi, soprano. XX əsrin ən məşhur opera müğənnilərindən biri. O, ifadəli belkanto texnikasına, geniş səs diapazonuna və böyük artistlik istedadına sahib idi. Onun repertuarına klassik operalardan tutmuş Donizetti, Bellini, Rossini, Verdi və Puççininin bel-kanto operaları daxil idi.
O, özünün nəzərəçarpan musiqi və artistik qabiliyyətlərinə görə La Divina (azərb. İlahə) ləqəbinə layiq görülmüşdü.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mariya Kallas Nyu-Yorkda yunan mühacir valideynlərinin ailəsində anadan olub. Mariyanın anası Evangeliya gərçəkləşməmiş istedadlarını qızında reallaşdırmaq istədi və onu Beşinci prospektdəki Nyu York Kitabxanasına aparmağa başladı. Mariya üç yaşında klassik musiqiyə qulaq asmağa başlamışdı, beş yaşında fortepiano, səkkiz yaşında isə vokal dərsləri alırdı. 1936-cı ildə ana və qızı Afinaya qayıtdılar. On dörd yaşında Mariya ispan müğənnisi Elvira de Hidalqonun rəhbərliyi altında Afina Konservatoriyasında təhsil almağa başladı.
Elvira de Hidalgonun, dinləmə kastinqindən sonra, Kallasın səsi haqqında təəssüratı: "Hələ idarə edilə bilməyən, lakin dramatik və emosiya ilə dolu fırtınalı, ekstravaqant səs kaskadları".
Vəfatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Həyatının son illərini Parisdə yaşamış və 16 sentyabr 1977-ci ildə miokard infarktından vəfat etmişdir. Daha bir versiyaya əsasən isə Kallas gizli şəkildə qətlə yetirilmişdir.[6] Cəsədi kremasiya olunaraq külü Parisdəki Per-Laşez qəbiristanlığında yerləşdirilmiş, daha sonra öz vəsiyyətinə uyğun olaraq Egey dənizinə səpilmişdir.
Fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]1941-ci ilin iyulunda, Almaniyanın işğalı altında olan Afinada, Mariya Kallas Afina Operasında Toska partiyasında debüt etdi. 1945-ci ildə Mariya Kallas Nyu Yorka qayıtdı. Bir sıra uğursuzluqlar baş verdi: o, Toskanini ilə tanış olmadı, böyük çəkisinə görə Metropolitan Operasında Cio-Cio-San mahnısını oxumaqdan imtina etdi və mahnı oxumağa ümid etdiyi Çikaqoda Lirik Operanın canlanmasına qalan son ümidi çökdü.
1947-ci ildə Kallas "Arena di Verona" amfiteatrının səhnəsində Tullio Serafinanın dirijorluğu ilə Ponçiellinin "La Gioconda" operasında debüt etdi.
Tullio Serafin Kallası böyük opera dünyasına təqdim edir. Kallas 1948-ci ilin sonunda Verdidə"Aidanın" və Bellinidə "Normanın" əsərlərində ilk hissələri oxuyur. 1949-cu ilin əvvəlində Vaqnerin "Valkiri" əsərində Brünnhildanı və Bellininin "Puritanalar" əsərində Elviranı — vokal cəhətdən bir-birinə uyğun gəlməyən hissələri, bir həftə ərzində Kallasın ifa etdiyi üçün, musiqidə "Mariya Kallas" fenomeni yarandı. O, həm lirik, həm dramatik, həm də koloratura partiyalarını ifa edirdi, bu da musiqi industriyasında möcüzəsi idi — "bir boğazda dörd səs".
1949-cu ildə Kallas Cənubi Amerikaya qastrol səfərinə gedir. 1950-ci ildə o, ilk dəfə La Skala-da mahnı oxuyur və "İtalyan primadonnalarının kraliçası" olur. Lakin 1950-ci ildə Mariya Kallas "Aidada" Renata Tebaldini əvəz etmək üçün "La Skalaya" dəvət olunur. 1951-ci ildə Antonio Giringelli ona eyni dəvəti edəndə Mariya imtina etdi. Kallas La Skalada oxumağa, ancaq özünə rolun təklif edilməsi və başqasının rolunu əvəz etməməsi şərti ilə, hazır idi.
1953-cü ildə EMI firması Mariya Kallas ilə olan operaların ilk tam səs yazılarının buraxılışını başlatdı.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Callas, Maria, 1923-1977 // LCCN.
- ↑ 1 2 3 Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (fr.). Versailles: 2006. P. 166. ISBN 978-2-914611-48-0
- ↑ 1 2 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ 1 2 Archivio Storico Ricordi. 1808.
- ↑ Сергей Беднов,. "Кто убил Марию Каллас?" (rus). Classicalmusicnews.ru. 15.08.2016. 2022-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Maria Callas sings "Casta Diva" (Bellini: Norma, Act 1)
- Maria Callas — Puccini — O mio babbino caro
- Maria Callas sings "Vissi d'arte" (from Puccini: Tosca) – Paris, 1958
- Maria Callas Live: Bizet's Carmen Habanera, Hamburg 1962