Hüqo mükafatı
Hüqo mükafatı — hər il əvvəlki il yayımlanan ən yaxşı elmi fantastika və fentezi işlərinə müxtəlif kateqoriyalarda verilən mükafat. Mükafatın adı qabaqcıl elmi fantastika jurnalı Amazing Storiesin qurucusu olan Hüqo Qernsbekdən gəlir. İlk olaraq 1953-cü ildə verilən mükafat 1955-dən bəri aralıqsız hər il sahiblərini tapır.
Hüqo mükafayı namizədləri və qazananları Worldcon sırasında qurultaya qatılan üzvlər tərəfindən müəyyən edilir. Hər kateqoriyada beş namizəd arasından biri WSFS-nin müəyyən etdiyi seçim sistemi olan alternatif səs sistemi üsuluna görə seçilir. Üzvlər mükafata layiq əsər tapa bilməyəndə mükafat yoxdur seçimini də etmə haqqına sahibdirlər.
Hoffman Bronze Company tərəfindən bir raket formasında dizayn edilən mükafat hal-hazırda elmi fanı olan Piter Ueston tərəfindən yaradılıb. Raket formasında mükafatın bağlı olduğu qayda isə Worldcon komitəsinin məsuliyyətindədir və hər il dizaynı dəyişdirilir.
Bir sonrakı mükafat mərasimi 5 sentyabr 2010 tarixinde 68-ci Worldcon-a (Aussiecon 4) ev sahibliyi etməli olan Avstraliyanın Melburn şəhərində təşkil ediləcək.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1939-cu ildən bəri Worldcon sırasında ən yaxşı işlərin müəyyən edilməsi üçün seçim edilməsinə baxmayaraq, ilk dəfə 1953-cü ildə bu seçim nəticəsində bir mükafat verilməsi gündəmə gəldi. İlk olaraq bir dəfə üçün 1953-cü ildə verilməsi planlanan mükafat bir il aradan sonra 1955-də hər il verilən bir mükafata çevrildi. İlk verildiyi ildən 1992-ə qədər rəsmi adı İlin elmi fantastika müvəffəqiyyəti mükafatı (ing. Annual Science Fiction Achievement Award) olan mükafat 1993-cü ildən etibarən ictimaiyyətdə bilinən adı olan Hüqo mükafatı adı altında verilir.
Mükafat kateqoriyaları
[redaktə | mənbəni redaktə et]1960-a qədər əhatəsi tez-tez dəyişən Hüqo mükafatı kateqoriyalarının siyahısı aşağıdadır:
- Ən yaxşı romana görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı qısa romana görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı novellaya görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı hekayəyə görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı qeyri-bədii kitaba görə Hüqo mükafatı (1980–1998 arası)
- Ən yaxşı köməkçi kitaba görə Hüqo mükafatı (1999-dan bəri)
- Ən yaxşı komiksə görə Hüqo mükafatı (2008-dən bəri)
- Ən yaxşı dramatik təqdimata görə Hüqo mükafatı (Uzun və qısa formada)
- Ən yaxşı yarınəsrə görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı peşəkar sənətkara görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı peşəkar redaktora görə Hüqo mükafatı (1973–2006 arası)
- Ən yaxşı peşəkar redaktora uzun əsərlərə görə Hüqo mükafatı (2007-dən bəri)
- Ən yaxşı peşəkar redaktora qısa əsərlərə görə Hüqo mükafatı (2007-dən bəri)
- Ən yaxşı peşəkar jurnala görə Hüqo mükafatı (1953–1972 arası)
- Ən yaxşı finzinə görə Hüqo mükafatı (1962–1978 arası, ancaq hər il verilmədi)
- Ən yaxşı heyran sənətkara görə Hüqo mükafatı
- Ən yaxşı heyran yazara görə Hüqo mükafatı
WSFS qaydaları hər Worldcon komitəsinə öz təşkilatlarına bir Hüqo kateqoriyası əlavə edilmə haqqını verir. 1966-ildə Təməl seriyasının qazandığı Bütün zamanların ən yaxşı seriyasına görə Hüqo mükafatı bu tip bir Hüqour.