Sellu postal

Un sellu postal ye un comprobante del pagu previu de les unviaes efectuaes per corréu en forma d'etiqueta, xeneralmente engomada, o direutamente impresu. El sellu ye un pequeñu papel que la so forma más avezáu ye rectangular o cuadrada, qué se pega nun sobre, y qu'indica que la persona que realiza la unviada pagó'l serviciu.

L'arte corréu utiliza de cutiu esti mediu y esti formatu pal so espardimientu creando falsos sellos postales de too tipu.

Los sellos de valor variable o ATM^{[ensin referencies]} son aquellos impresos y distribuyíos al traviés de máquines. Estes imprimen el valor de franquéu deseyáu pol usuariu nun papel especial, y el sellu resultante pue ser emplegáu pa franquéu como un sellu "tradicional".

Historia

La emisión del primer sellu postal enmárcase dientro d'una fonda reforma del serviciu de correos británicu entamada por James Chalmers (1834) y Rowland Hill (1837). Hasta entós l'unviada pagar el destinatario en función de los quilómetros percorríos y non pol so pesu. Hill propunxo que l'unviada pagar el remitente según una tarifa uniforme en función del pesu y non pol quilometraxe.

Según la lleenda, nel añu 1835 el profesor inglés Rowland Hill, que viaxaba por Escocia se aprestó a folgar nuna posada. Mientres se calecer na chimenea, vio cómo'l carteru de la zona entraba na casa y apurría una carta a la posadera. Ella tomó la carta nes sos manes, esaminar atentamente y devolver al carteru alegando:

Como somos bastante probes nun podemos pagar l'importe de la carta, polo que lu ruego que la devuelva al remitente.

Al oyer aquello, surdió nel corazón de Hill un impulsu d'arrogancia y movíu por esi impulsu ufiertó al carteru l'importe de la misiva, pos nun quería que por falta de dineru quedara la bona muyer ensin saber les noticies que pudieren llega-y en dicha carta. El carteru cobró la media corona que costaba, y apurrió la carta a la posadera, de siguío salió pa siguir el so percorríu.

La posadera recoyó la carta y dexar sobre una mesa ensin esmolecese n'absolutu del so conteníu. Depués, volver al arrogante güéspede y díxo-y con amabilidá:

Señor, estímolu daveres el detalle que tuvo de pagar l'importe de la carta. Soi probe, pero non tanto como para nun poder pagar esi costu. Si nun lu fixi, foi porque dientro nun hai nada escritu, namái la direición. La mio familia vive a muncha distancia y pa saber que tamos bien escribimos cartes, pero teniendo curiáu de que cada llinia de la direición tea escrita por distinta mano. Si apaez la lletra de toos, significa que toos tán bien. Una vegada esaminada la direición de la carta devolver al carteru diciendo que nun podemos pagala y asina tenemos noticies unos d'otros ensin que nos costar un penique.

Esta anéudota, con diverses variantes, foi narrada y escrita en distintos medios, como por casu nel magacín francés Lectures pour tous. Tamién foi escrita nel Grand Dictionnaire Universel du XIX Siècle, de Pierre Larousse, na edición parisina de 1874. N'España la Enciclopedia Espasa tamién la reproduz, dando una versión na qu'apaez la dueña imposibilitada realmente pa pagar l'importe de la carta pola so estrema probeza. Sicasí, Eugène Vaillé nel so Histoire du Timbre-Poste 1947 afirma qu'esta anéudota foi desmentida por el mesmu Hill nes sos Memories. Ye ilustrativa, sicasí d'unu de los problemes a los que la reforma del Corréu pretendió faer frente con notable ésitu.

Hill escribiría un folletu en que proponía'l franquéu previu de la correspondencia. El folletu de Hill, tituláu Post Office Reform, tuvo como resultáu la designación d'un comité de la Cámara de los Comunes (22 de payares de 1837) «encargáu d'estudiar los tipos y sistemes del franquéu postal». Esti comité informó favorablemente la proposición de Rowland Hill y en 1839 dictóse una providencia qu'autorizaba a l'Ayalga p'afitar los tipos de franquéu postal y regular la manera de percibir la so importe previu. Los sobres timbrados (los primeres con un valor de 1 y 2 peniques) y los sellos adesivos emitir el Gobiernu. Del grabáu de los sellos encargó la casa Perkins, Bacon and Petch, sobre dibuxos de Hill. Decretóse que los sellos poner en circulación el día 6 de mayu del añu 1840.

Asina naz el primer sellu postal del mundu: el famosu Penny Black de la Reina Victoria. Hill dibuxó nél el perfil de la reina Victoria, la pallabra Postage na parte cimera y na inferior One Penny (un penique). Omitió'l nome del país por entender que la efixe de la reina bastaba pa identificalo. El día 8 de mayu del mesmu añu poner a la venta'l 2 peniques, en color azul. El nuevu sistema postal tuvo unes resultancies estelantes, tantu que se triplicó'l númberu de cartes nuna selmana. Namái'l primer día de venta al públicu vendiéronse 60 000 exemplares d'estos sellos. A la vista de too ello Rowland Hill foi nomáu direutor de Correos del Reinu Xuníu, y dedicó el restu de la so vida a realizar ampliaciones y meyores nos servicios postales. El nuevu sistema atopó rápida aceptación n'otros países y a los pocos años taba yá xeneralizáu internacionalmente.

La Unión Postal Universal establez que nos sellos que circulen internacionalmente tien d'apaecer el nome del país emisor n'alfabetu llatín. D'esta obligación ta exentu'l Reinu Xuníu por ser el primer país emisor de sellos.

Coleicionistes

Agora colecciónense sellos en tol mundu tantu por adultos como por neños. Esti pasatiempu puede ser baratu y risonderu, pero cuando se practica de manera más formal puede llegase a invertir enforma dineru nél, una y bones los coleicionistes más serios tienden a buscar sellos raros y difíciles d'atopar. A esta afición conocer como filatelia.

Procesu d'emisión

El procesu pa la emisión d'un sellu postal ye complexu. Polo xeneral l'alministración postal recibe cientos de suxerencies de particulares y d'asociaciones pal diseñu. Una vegada decidíes les series que se van emitir, encargar a dellos artistes la realización de los diseños, de normal cuatro veces más grandes que'l tamañu final. Una vegada escoyíu'l diseñu, efectúense los cambeos necesarios y amenórgase fotográficamente al tamañu correutu.

Métodos d'impresión

Huecograbado: El diseñu grabar nuna placa d'impresión, que de siguío se entinta, quedando la tinta nos buecos de la placa. Depués asítiase'l papel penriba y se prensa por que se imprima'l diseñu nel papel. El diseñu puede presentar un llixeru relieve al tactu.
Tipografía: La tinta aplicar a les partes en relieve de la placa d'impresión y cuándo se produz el contautu, el diseñu tresferir al papel. Dacuando apaez un llixeru relieve nel envés del sellu y otres la tinta enche un pocu nes llendes del dibuxu.
Litografía: La placa d'impresión ye dafechu llisa y pa tresferir el diseñu a la superficie d'impresión aplícase una tinta grasa especial. De siguío amúgase planchar y aplícase tinta d'imprimir que se pega a les partes grases de la superficie. Esiste tamién la variante ófset con un procesu un pocu más complicáu y que se ta imponiendo na impresión filatélica.
Fotograbáu: Versión moderna del huecograbado nel que s'utiliza un negativu fotográficu que se descompon nuna trama de puntos y grábase al acedu sobre un cilindru de cobre, al que se-y echa tinta.
Estampáu o troquelado: Combinación del huecograbado y de la tipografía. El papel imprimir ente dos plaques, una col diseñu en relieve y otra en buecu. Procesu bien caru que namái s'usa anguaño pa imprimir sellos direutamente en sobres, anque yera más utilizáu nel sieglu XIX.

Forma y materiales

Anque la mayoría de los sellos son rectangulares, yá en 1847 Gran Bretaña emitió'l primeru con otra forma, concretamente octogonal. Sicasí, al nun tar furáu munches vegaes cortar en forma de cuadráu. En 1853 la colonia británica d'El Cabu emitió'l primer sellu triangular. Sierra Lleona emitió sellos con formes d'animales, frutos y mapes.

Carauterístiques de los sellos

País: Tolos sellos lleven impresa la nacionalidá; sacante los de Gran Bretaña, que nel so llugar figura la imaxe del bustu de la reina Victoria nes sos primeres tiraes y darréu del monarca que gobierne'l Reinu Xuníu.
Dentáu: ye bien importante que'l sellu sía perfectu con tolos sos dientes.
Marxes y centráu: un sellu tien de tener la imaxe bien centrada y equidistante de los cantos.
Pie d'imprenta: xeneralmente lleven el nome del diseñador y l'añu d'emisión.
Imaxe: ye'l motivu del sellu, el que lleva al aficionáu a coleccionalo.
Valor facial: el valor del franquéu.
Color, papel y filigrana: hai gran variedá de colores, papeles y filigranes que faen qu'un sellu que paez igual a otru, en realidá sía distinta.
Formatu y dimensiones: hai cuadraos, redondos, allargaos, triangulares, etc.
Sobrecarga y sobretasas: mayor valor añadíu xeneralmente por motivos benéficos o en franquéu de corréu aereu.

Errores

Mientres el procesu d'impresión pueden producise errores y fallos a pesar de les comprobaciones que se realicen nos centros d'emisión, pa destruyir los exemplares con fallos.

Los pequeños defectos, que nun aumentar el valor d'un sellu, dexen coleccionar variedaes d'un sellu que se producen por erosiones en planchar, borrones na tinta, apaiciones d'una llinia o mancha blanca, etc.

Otros tipos d'errores son más pervalibles: falta o equivocación en dalgún color o los que presenten el centru invertíu. Tamién esisten errores na perforación y nel dentáu.

Los errores del diseñu nun se producen mientres la impresión. Trátase d'un error que se produz nun procesu anterior y afecta a tola tirada del sellu: faltes d'ortografía, error nel diseñu... Dacuando esto tien de resultes la retirada de la emisión pa correxir l'error, anque dacuando dellos sellos consiguen llegar al públicu y resulten bien pervalibles.

Sobreimpresión o sobrecarga

Denominar sobreimpresión a cualquier inscripción o diseñu añadíu a la imaxe orixinaria d'un sellu. Esisten múltiples razones pa sobrecargar los sellos: un país qu'apuerta a la independencia postal sobrecarga los sellos del antiguu poder colonial col nome del nuevu estáu; tamién cuando camuda la forma de gobiernu, el nome o la moneda. Otra razón ye pa convertir un sellu nuna emisión especial, por seguridá. Cuando la sobreimpresión faise porque camudaron les tases postales, denominar sobretasa. En cada emisión ye habitual qu'un ciertu númberu de sellos queden invalidaos pa usos postales y empléguense como muestra de la emisión cola sobrecarga d'espécime o otra similar. Denominar 'habilitación' cuando la sobreimpresión autoriza un usu distintu del orixinariu, como por casu los fiscales habilitaos pa correos, los ordinarios pa corréu aereu y munchos exemplos más.

Les grandes empreses dacuando furen los sellos pa evitar robos per parte de los sos emplegaos. Estos conócense como sellos furaos.

Falsificaciones y sellos reparaos

Un sellu puede falsificarse pa usalo como franquéu. Esti tipu de falsificación conozse como falsu postal, o bien pa engañar a los coleicionistes, nel casu de sellos pervalibles, que nesti casu denominar falsu filatélicu. Dos de los falsificadores más conocíos fueron François Fournier y Jean de Sperati.

Tamién hai otru tipu de falsificaciones menos comunes, como pueden ser les de tipu propagandísticu. Un exemplu d'esti tipu ye la falsificación de sellos británicos polos alemanes mientres la Segunda Guerra Mundial pa incluyir la Estrella de David na corona del rei.

Un sellu puede reparase de munches formes: el borráu del matasellos ye un tipu de fraude bien común, bien col enfotu de reutilizalo nel corréu o bien pa vendelo a un coleicionista como si fora nuevu. Tamién se puede reengomar un sellu pa faelo pasar como nuevu, alteriar los colores o añader o suprimir dientes. Los sellos esgarraos muéyense y son curioso esplanaos por que les fibres de papel xúnanse superficialmente mientres dalgún tiempu.

Pa evitar les falsificaciones y fraudes les autoridaes postales establecen midíes de seguridá nos sellos. Puede tratase del entueyu nel diseñu, la inclusión de filigranes o l'usu de marques d'agua nel papel. Pa evitar el borráu de los matasellos emplegaron tintes non permanentes que se cuerren al meter el sellu na agua o revestimientos de barniz.

Per otra parte, un sellu facsímil ye una copia exacta d'un sellu pervalible que se viende como copia y non como sellu postal. Suel llevar una marca pa constatar que nun ye un exemplar llexítimu. Borrar esa marca ye tamién un fraude. Los espertos filatélicos expeden certificaos filatélicos d'autenticidá dempués d'esaminar la pieza pa demostrar qu'un sellu ye auténticu, lo que ye conveniente cuando un sellu ye pervalible.

Aviesu

L'aviesu de los sellos ye la parte que se pega al sobre pa la so unviada per corréu. Lo común ye que vaya ensin imprimir, pero hai casos nos que sí hai impresión: un númberu de control o dalguna información sobre'l motivu del sellu. La mayoría de los sellos presenten nel aviesu'l engomado, con gran variedá de colores y de formes, inclusive s'intentó con goma invisible (que resultó ineficaz) o un engomado protexíu por una tira de papel.

Pa coleccionar los sellos puede afitase al aviesu una charnela o fijasellos p'afitalos a les fueyes de los álbumes (práutica non recomendable nos sellos nuevu y dudoso nos usaos).

L'aviesu del sellu ye utilizáu pol espertu filatélicu pa estampar la so firma al certificar l'autenticidá d'un sellu. Nesi casu llámense 'marquillados'.

Cenicientes

Los sellos que nun fueron emitíos por una alministración postal oficial (les reconocíes pola Unión Postal Universal) denominar cenicientes y pueden ser emitíes por compañíes privaes o autoridaes llocales que realicen un serviciu postal. Otra variedá de cenicientes son los sellos pantasma: emitíos en llugares inesistentes como micronaciones y les etiquetes patriótiques (vease estaos inesistentes nos sellos postales), sellos de navidá emitíos por servicios postales benéficos, etc.

Les pólices o timbres fiscales son sellos emitíos polos gobiernos pa recaldar aforros, impuestos y tases y nun son sellos postales.

Delles instituciones de beneficencia, como la Cruz Bermeya, en dellos países emitió tires de sellos pa recaldar donativos.^[1]

Ver tamién

Notes y referencies

↑ «AskPhil - Stamp Collecting starts here». Archiváu dende l'orixinal, el 26 de marzu de 2012. Consultáu'l 2009.

Enllaces esternos

Wikcionariu tien definiciones y otra información tocante a sellu postal.
Filatelia Dixital - Revista dixital sobre filatelia
Catálogu Mundial de sellos en llinia
Diccionariu filatélicu n'inglés, francés y alemán
Historia de los sellos postales y la coleición de sellos (n'inglés)
Sociedá Filatélica Estauxunidense (n'inglés)
Muséu y Archivu Postal Británicu (n'inglés)

[1] «AskPhil - Stamp Collecting starts here». Archiváu dende l'orixinal, el 26 de marzu de 2012. Consultáu'l 2009.

[1]