Saltar al conteníu

Juan Gelman

De Wikipedia
Juan Gelman
Vida
Nacimientu Buenos Aires[1], 3 de mayu de 1930[2]
Nacionalidá Bandera de Bolivia Bolivia
Muerte Ciudá de Méxicu[3], 14 de xineru de 2014[2] (83 años)
Causa de la muerte cáncanu de pulmón
Familia
Fíos/es Marcelo Ariel Gelman Schuberoff
Estudios
Estudios Colegio Nacional de Buenos Aires (es) Traducir
Llingües falaes castellanu[2]
Oficiu llingüista, poeta, escritor, periodista, traductor
Premios
Seudónimos John Wendell[9], Ando Yamanokuchi[9], Sidney West[9], José Galván[9], Julio Greco[9] y Dom Pero[9]
Xéneru artísticu poesía
IMDb nm0312473
juangelman.net
Cambiar los datos en Wikidata

Juan Gelman (3 de mayu de 1930, Buenos Aires – 14 de xineru de 2014, Ciudá de Méxicu) foi un prestixosu poeta arxentín.[10][11][12][13] Escritor dende la niñez, desempeñóse como periodista, traductor, y militante n'organizaciones guerrilleres. Exiliáu mientres la dictadura militar empecipiada en 1976, retornó a l'Arxentina en 1988 anque asitióse en Méxicu. Bona parte de la so vida y obra lliteraria viéronse marcaes pol secuestru y desapaición de los sos fíos y la busca de la so nieta nacida en cautiveriu. Foi'l cuartu arxentín gallardoniáu col Premiu Miguel de Cervantes, dempués de Jorge Luis Borges, Ernesto Sabato y Adolfo Bioy Casares. Considérase unu de los grandes poetes contemporáneos de fala hispana, y un «espresionista del dolor».[14][15][16] A la so muerte, la Presidencia de la Nación Arxentina decretó trés díes de duelu nacional.[17][18]

Biografía

[editar | editar la fonte]

Nació en Buenos Aires, nel númberu 300 de la cai Canning -actual Scalabrini Ortiz- en Villa Crespo. Foi'l tercer fíu (l'únicu nacíu n'Arxentina) d'un matrimoniu d'inmigrantes xudíos ucraínos, José Gelman y Paulina Burichson. Deprendió a lleer a los 3 años y pasó la so infancia andando en bicicleta, xugando al fútbol y lleendo. Dende neñu foi simpatizante d'Atlanta, el club de fútbol del barriu, onde años dempués -y pondríen el so nome a la biblioteca, daqué que consideró «l'homenaxe más grande de la so vida».[19] Empezó a escribir poemes d'amor cuando tenía ocho años y espublizó'l primeru a los once (1941) na revista Coloráu y Negru.

En 1955, foi unu de los fundadores del grupu El pan duro, integráu por mozos militantes comunistes que proponíen una poesía comprometío y popular y actuaben en cooperativa pa publicar y espublizar los sos trabayos. En 1956 el grupu decidió espublizar el so primer llibru, Violín y otres cuestiones.[20]

En 1959, influyíu pola Revolución Cubana empezó a xuntar a la vía de la llucha armada n'Arxentina y a disentir cola postura opuesta del Partíu Comunista.

En 1963, mientres la presidencia de Guido, foi encarceláu con otros escritores por pertenecer al Partíu Comunista nel marcu del plan represivu CONINTES, fechu que provocó movimientos de solidaridá y publicaciones de los sos poemes en protesta pola so detención. Dempués de ser lliberáu abandonó'l Partíu Comunista pa empezar a venceyase a sectores del peronismu revolucionariu.

Actividá como periodista

[editar | editar la fonte]

En 1966, empezó a trabayar como periodista na revista Confirmado. Desempeñóse como xefe de redaición de la revista Panorama (1969), secretariu de redaición y direutor del suplementu cultural del diariu La Opinión (1971-1973), secretariu de redaición de la revista Crisis (1973-1974) y xefe de redaición del diariu Noticias (1974). A Noticias llegó en 1973 dende les FAR y, según Gelman, trescurrieron ellí los meyores momentos de la so vida nos medios.[21]

Militancia n'organizaciones guerrilleres

[editar | editar la fonte]

En 1967, integróse a la recién formada organización guerrillera Fuercies Armaes Revolucionaries (FAR), d'orientación guevarista, organización que combatió contra la dictadura militar autodenominada Revolución Arxentina (1966-1973).

El 12 d'ochobre de 1973, FAR oficializó la so fusión con Montoneros.[22] Sirvió como secretariu de prensa de Montoneros pa Europa, hasta'l so alloñamientu en 1979.[23]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 15 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 11904535v. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
  3. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 31 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. ↑ Afirmao en: Guggenheim Fellows database. Identificador Beca Guggenheim: juan-gelman. Llingua de la obra o nome: inglés.
  5. ↑ «Premio FIL de Literatura en Lenguas Romances, dos décadas» (castellanu). Consultáu'l 29 ochobre 2024.
  6. ↑ «Premios Iberoamericanos Poesía Pablo Nerud» (castellanu). Consultáu'l 27 ochobre 2024.
  7. ↑ URL de la referencia: https://www.cnrs.fr/CNRS-Hebdo/hauts-de-france/Actualites/2987/Suite.aspx.
  8. ↑ URL de la referencia: https://www.infobae.com/cultura/2023/10/28/premios-rosa-de-cobre-para-griselda-gambarotito-cossa-mauricio-kartun-y-nestor-tirri/. Data de consulta: 31 ochobre 2023.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Afirmao en: catálogu de la Biblioteca Nacional Checa. Identificador NKCR AUT: jo2004249883. Data de consulta: 30 agostu 2020.
  10. ↑ «Fallece el poeta Juan Gelman a los 82 años». La Jornada (14 de xineru de 2014). Consultáu'l 15 de xineru de 2014.
  11. ↑ «Falleció el poeta Juan Gelman». INFO News (14 de xineru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-01-16. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  12. ↑ «Murió el poeta Juan Gelman». La Nueva Provincia (14 de xineru de 2014). Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  13. ↑ «Falleció en Méxicu el poeta argentino Juan Gelman, a los 82 años». El Sol online (14 de xineru de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-01-16. Consultáu'l 14 de xineru de 2014.
  14. ↑ Sabas, Martín (2007). A propósito. España: Ediciones Idea, páx. 99. ISBN 978-84-8382-125-1. Consultáu'l 20 de xineru de 2014.
  15. ↑ Palomeque López, Manuel Carlos (2011). Premiu Reina Sofía de Poesía Iberoamericana (1992-2011): XX Aniversario. Salamanca: Universidad de Salamanca, páx. 52. ISBN 978-84-9012-044-6. Consultáu'l 20 de xineru de 2014.
  16. ↑ Fabry, Geneviève (2008). Las formas del vacío: la escritura del duelo en la poesía de Juan Gelman. Amsterdan: Editions Rodopi, páx. 175. ISBN 978-90-420-2474-8. Consultáu'l 20 de xineru de 2014.
  17. ↑ Nota de tapa en Páxina/12, 16 de xineru de 2014.
  18. ↑ Decreto Nacional 52/2014 - Duelo Nacional, Boletín Oficial Númberu 32807, 16 de xineru de 2014
  19. ↑ Viau, Susana (10 de marzu de 2006). «"Me distraje. Llegué a los 75 sin darme cuenta"». Páxina/12. Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
  20. ↑ «Juan y el pan duro, Solo literatura, Nota del 1 del 7 de 1997». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-27.
  21. ↑ Esquivada, Gabriela (2012). Noticias de los montoneros. La historia del diario que no pudo anunciar la revolución. Buenos Aires: Editorial Sudamericana. ISBN 978-950-07-3739-5. Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
  22. ↑ Anguita-Caparrós: La Voluntad (1997) Tomo II.
  23. ↑ Kohut, David; Vilella, Olga (2010). «Gelman, Juan», Historical Dictionary of the Dirty Wars, 2ª, Lanham, Maryland: Scarecrow Press, páx. 170-171. ISBN 978-0-8108-5839-8. Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Juan_Gelman&oldid=4285795»