Periodista

Un periodista ye la persona que se dedica profesionalmente al periodismu, en cualesquier de les sos formes, yá sía na prensa escrita, como na documentación fotográfica, radio, televisión o medios dixitales. El so trabayu consiste n'afayar ya investigar temes d'interés públicu, oldealos, sintetizalos, xerarquizalos y publicar. Pa ello recurre a fontes periodístiques fiables y verificables. Asina ellabora los sos artículos, que pueden tomar delles formes pal so espardimientu: oral, escrita, visual.

Esisten dellos principios qu'emponen el llabor del periodista, el principal de los cualos ye'l respetu pola verdá, el rigor na busca de la información fidedigna y verificable. Polo xeneral, considérase bon periodista al que consigue información relevante, curtia y exacta nel menor tiempu posible.

Cola revolución dixital surdieron tres tipos de periodismu: el periodismu tradicional, el periodismu participativu (vistu na llamada Web 2.0, onde los ciudadanos xeneren les sos propies canales de distribución como'l Blogue); y el periodismu ciudadanu, que ye usáu pelos medios tradicionales que soliciten de la ciudadanía compartir colos medios noticies qu'asoceden na so redolada con informes d'audiu, semeyes o videos.

Historia

A principios de sieglu XIX, un periodista yera daquién qu'escribía nes publicaciones periódiques, pero, dende'l sieglu XX, el términu pasó a aplicase a munchos otros oficios venceyaos a la busca d'información y noticies d'interés, y a la so divulgación per medios escritos o audiovisuales.

Nel Ecuador, a partir de la vixencia de la Llei d'Exerciciu Profesional del Periodista, 18 de setiembre de 1975, estableciéronse tres categoríes: 1°.- Quien haber llográu'l títulu académicu conferíu poles Universidaes o otros establecimientos d'Educación Cimera de la República; 2°.- Quien haber llográu esi títulu o otru equivalente, n'Universidaes o establecimientos d'Educación Cimera estranxeros y revalidar llegalmente nel Ecuador; y 3°.- Quien haber llográu un certificáu de profesionalización dau pol Ministeriu d'Educación Pública, en razón d'exercer l'oficiu con anterioridá a la fecha de vixencia d'esta Llei y de conformidá coles sos disposiciones.

Consecuentemente, nel Ecuador, a partir d'esa fecha, solo pueden llamase "periodistes", a los graduaos en facultaes d'instituciones d'educación cimera creaes pal efeutu y reconocíes pol Estáu ecuatorianu. Equí bien val destacar la edición del llibru "Periodistes ensin títulu", realizáu pol periodista ecuatorianu Milton Salvador, 2006, que reseña con detalles anotar.

Munchos a quien les persones consideren periodistes creen que ye intercambiable col reporteru, siendo una persona que recueye la información y crea informes escritos o hestories. Sicasí, velo dende esti puntu de vista ye bien llindáu yá que hai munchos otros tipos de periodistes, incluyendo los columnistes, redactores xefe, fotógrafos, camarografos, diseñadores de redaición, y editor-sustitutu (británicos) o copia-editores (Estaos Xuníos). Otra diferencia importante ye que nun se consideren periodistes los diseñadores, escritores y direutores d'arte que trabayen puramente na publicidá, yá que el material y el conteníu son determinaos pola persona que merca l'anunciu. Independientemente del mediu, el términu periodista trai una connotación o la mira del profesionalismo nel señalamientu, cola considerancia pa la verdá, la imparcialidá, el balance, la decencia y l'ética, anque les normes pueden variar estensamente ente publicaciones. Munchos periódicos del mercáu masivu nun faen finximientu na imparcialidá, anque en países como'l Reinu Xuníu, polo xeneral xuntar a un códigu de conducta voluntariu, con oxetivos tales como'l caltenimientu de la veracidá. Dellos editores alieguen que'l sesgu y el prexuiciu son imposibles d'evitar, y que ye más honráu asumir una opinión de redaición asegurando qu'esi material ye oxetivamente correutu.

Tipos de periodistes

Periodista ambiental

Ye quien s'encarga de temes que se rellacionen ente l'home y la so redolada natural. Entiende dende la información referente a lo agrícola, ganaderu, meteorolóxicu, hasta aspeutos sociales, económicos, políticos, de lo que tien que ver col medioambiente. Investigación ecolóxica y espardimientu pa caltener el planeta.

Periodista dixital

Ye aquel que'l so principal mediu pa la investigación, ellaboración y, sobremanera, l'espardimientu de la información ye'l ciberespaciu, con Internet como principal esponente. La so función anicia en faer que les informaciones complexes sían simplificaes y entendibles dotándoles de hipervínculos y recurso multimedia pal meyor entendimientu del usuariu.

Periodista científicu

El periodismu científicu ye la especialización del oficiu periodísticu nos fechos relativos a la ciencia, teunoloxía, innovación, salú, mediu ambiente, informática, arqueoloxía, astronomía, esploración espacial y otres actividaes d'investigación. Pa dalgunos ye distintu de la divulgación científica, anque verdaderamente hai un alderique al respective de la definición de dambos términos.

Riesgos amestaos al periodismu

Ser periodista pue ser un oficiu de riesgu en dellos países, yá que los periodistes pueden afayar verdaes incómodes pa dellos sectores o grupos de poder.

Un exemplu d'ello constituyir los periodistes víctimes del Terrorismu d'Estáu n'Arxentina.

La CIAP (Comisión Investigadora d'Atentaos a Periodistes de la Felap), liderada pol periodista Ernesto Carmona, ye unu de los organismu qu'investiga, espubliza y rexistra esti tipu d'atropellos a los periodistes y otros profesionales de la prensa n'América Llatina. En xineru de 2013 publicó los antecedentes de los 45 periodistes asesinaos n'América Llatina y el Caribe mientres l'añu 2012.

Méxicu

Nes últimes dos décades los periodistes fueron asesinaos por grupos de narcotraficantes, que deseyen que los sos “negocios” nun sían conocíos pola opinión pública. En delles ciudaes del norte de Méxicu, onde'l tráficu de drogues escontra los EE.XX. ye más intensu, dellos periódicos impunxéronse una autocensura, y temes como drogues, drogadicción, narcotráficu, nun son tocaos polos periódicos llocales, pos se dio'l casu d'ataques a periódicos por narcotraficantes.

Con 80 periodistes asesinaos dende l'añu 2000 y otros catorce sumíos dende 2003, Méxicu clasifícase como'l país más peligrosu del continente pa los medios de comunicación. En 2010 foi'l segundu país más mortíferu pa la prensa, xunto con Iraq y detrás de Paquistán. Los usuarios de redes sociales tampoco tán a salvo de les represalies. Por sollertar en Twitter y Facebook sobre un posible ataque del crime entamáu contra una escuela de Veracruz, María de Jesús Bravo y Gilberto Martínez Vera pasaron un mes tres les rexes ente agostu y setiembre de 2011. Finalmente retiráronse los cargos de “terrorismu” y “sabotaxe” presentaos contra ellos. L'añu 2011 tamién tuvo marcáu pol asesinatu de María Elizabeth Macías, redactora xefa del periódicu Primer Hora, editáu en Nuevo Laredo, nel estáu de Tamaulipas (esti). La periodista, que tenía un blogue, tamién utilizaba les redes sociales pa informar sobre les actividaes del crime entamáu na rexón.

Nel sexeniu de Luis Echeverría Álvarez (1970-1976) fueron asesinaos seis periodistes; nel sexeniu de José López Portillo(1976-1982), 12; nel de Miguel de la Madrid Hurtado (1982-1988), 33. A partir del sexeniu de Carlos Salinas de Gortari (1988-1994) son asesinaos 48 periodistes y puede dicise que s'empecipia l'ataque a los periodistes por cárteles de narcotraficantes. Nel sexeniu d'Ernesto Zedillo Ponce de León (1994-2000) fueron 24; nel de Vicente Fox Quezada (2000-2006), 16 asesinatos. Ente qu'en 2007 fueron siete los periodistes asesinaos, nel sexeniu que gobierna Felipe Calderón Hinojosa (2006-2012).^[1]

La organización Reporteros Ensin Fronteres informó en febreru de 2008 que Méxicu foi'l país d'América con mayor númberu de muertes de periodistes, en razón del exerciciu del so oficiu, mientres l'añu 2007, al rexistrar dos reporteros muertos, trés sumíos y l'asesinatu de trés collaboradores de medios de comunicación.^[2]

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Periodistes, Periodismu y Medios de Comunicación n'Internet. Pressnet: Portal especializáu. Direutoriu Mundial
Rede Social pa Periodistes
Federación d'Internacional de Periodistes (FIP/IFJ)
(FeSP) (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Foru d'Organizaciones de Periodistes (España)
Tou sobre periodistes y periodismu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Premios Pulitzer de periodismu
Asociación de Periodistes d'Información Ambiental

[1] Excélsior Archiváu 2009-04-13 en Wayback Machine

[2] RSF denuncia la "apatía y duplicidad" d'Occidente y la ONX ante los ataques a la llibertá d'espresión

[1]

[2]