Belenus
De Belenus isch en Gott bi de Kelte gsii. Er isch mitem römische Apollo gliichgsetzt wore. Noch de Epona isch er die am maiste vo antike Autore gnennti keltischi Gotthait.
Vereerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]De früechristlichi Schriftsteller Tertullian (um 200) schribt, as jedi Provinz iri aigni Gotthait hebi, z Noricum sais de Belenus[1]. Us dere Provinz sind denn au e paar Inschrifte an Belenus gfunde wore. Er isch au i de norditalienische Provinz Venetia vereert wore, bsundrigs i de Umgebig vo de Stadt Aquileia, wie meriri Inschrifte bizüget. Ai Inschrift devo hend d Chaiser Diocletianus (284–305) und Maximianus (286–305) em BELENO gwidmet[2]. Wo de Chaiser Maximinus (235–238) ane 238 d Stadt Aquileia bilageret het, hend sini Soldate gsie, wie de Belenus (Βέλεν) i de Loft ghulfe het d Stadt z vertaidige[3].
De Belenus isch aber au im südliche Gallie vereert wore, wie e handvoll Inschrifte zaigt. De Dichter Ausonius (4.Jh.) verzellt zudem no vomene Tempel z Burdigala (hüt: Bordeaux). Allerdings ninnt d Forschig aa, as er de Name nume us poetische Gründ gweelt heb[4].
Öb de Belenus wie de Apollo Grannus und Bormo en Hailgott gsii isch, isch nöd gwüss. Deför sprecht aber di moderni Etymologie as »Quellgott« (< kelt. *Guelenos zu indogerm. *guelh-; nhd. quellen). Usem gliiche Stamm isch au s gallischi Wort för d Brunechressi bildet: gall. belenion < kelt. *guelenion »da vo de Quelle«. Di älteri Forschig laitet de Name vonere Wurzle *bhel- »hell, lüüchte« ab. De Belenus het vermuetli a merere Ortschafte sin Name ggee, so a Beligna, wo grad bi Aquileia lit und möglicherwiis au a Biel/Bienne (a.1142: Belna < *Belena)[5].
Zämehäng mit andere keltische Gotthaite und Helde, wie mit de gallische Belisama, em kymrischi Beli Mawr und em irischi Bile chönd nöd erwise werde.
Quelle
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Quintus Septimius Florens Tertullianus: Apologeticum 24,8; Ad Nationes 2,8,5
- ↑ CIL V, 732
- ↑ Herodianos: Ab Excessu Divi Marci 8,3,8
Historia Augusta: Maximini duo 22,1 - ↑ Ausonius: Commemoratio Professorum Burdigalensium 4,7-9; 10,22-24
- ↑ Felix Stähelin: Die Schweiz in Römischer Zeit; 3. Uflaag. Basel 1948.
Büecher
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur. Kröner, Stuttgart 1994, ISBN 3-520-46601-5