Planetesimaal
Planetesimale is soliede voorwerpe wat vermoedelik in sterre se protoplanetêre skyf voorkom. Volgens algemeen aanvaarde teorieë van planeetvorming ontstaan planete uit die ruimtestof wat bots en aan mekaar vasklou om al hoe groter liggame te vorm.
Wanneer dié liggame groottes van sowat 1 km bereik, kan hulle mekaar direk aantrek deur hul gesamentlike swaartekrag, en so groei hulle verder tot protoplanete so groot soos mane, en later planete.
Alternatiewelik kan planetesimale vorm in baie digte stoflae wat ’n gesamentlike swaartekrag-onewewig in die middel van protoplanetêre skywe ondervind. Baie planetesimale breek tydens gewelddadige botsings, maar ’n paar van die groteres kan oorbly en aanhou groei tot protoplanete.
Sonnestelsel
[wysig | wysig bron]Daar word geglo die meeste van die planetesimale in die Sonnestelsel is sowat 3,8 miljard jaar gelede, ná ’n tydperk bekend as die Laat Hewige Bombardement, óf heeltemal uit die Sonnestelsel óf in afgeleë eksentriese wentelbane soos die Oortwolk geskiet, of hulle het met groter liggame gebots weens die swaartekraginvloed van die groot planete (veral Jupiter en Neptunus). ’n Paar kon as mane aangetrek gewees het, soos Mars se mane Phobos en Deimos en die kleiner mane van die gasreuse.
Sommige wetenskaplikes gebruik ook die term vir kleiner liggame in die Sonnestelsel soos asteroïdes, komete en Kuiper-gordelvoorwerpe wat oorgebly het ná die planeetvorming.
Dié beskrywing word nie deur die Internasionale Astronomiese Unie gesteun nie en verskillende groepe kan verskillende name vir die voorwerpe gebruik. Daar is ook geen spesifieke onderskeid tussen ’n planetesimaal en ’n protoplaneet nie.
Sien ook
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
