Lukaniërs
Die Lukaniërs (Latyns: Lucani) was 'n Italiese stam wat in Lukanië gewoon het, in wat vandag Suid-Italië is. Hulle het Oskies, 'n lid van die Italiese tale, gepraat. Vandag word die inwoners van die Basilicata-streek steeds Lucani genoem, en so ook hul dialek.[1]
Taal
[wysig | wysig bron]Die Lukaniërs het 'n variëteit van Umbries-Oskies gepraat, soos hul bure, die Samniete, wat die Oske in die 5de eeu v.C. geabsorbeer het. Die paar Oskaanse inskripsies en munte in die gebied wat uit die 4de of 3de eeu v.C. dateer maak gebruik van die Griekse alfabet.[2]
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Omstreeks die middel van die 5de eeu v.C. het die Lukaniërs suid getrek en Oenotrië bereik, en daarmee saam die inheemse stamme, wat bekend was aan die Grieke as die Oenotriërs, Chone en Lauternoi, in die bergagtige binneland ingedryf.[3][4]
Die Lukaniërs was in vyandelikhede gewikkel met die Griekse kolonie Taras/Tarentum en met Aleksander, koning van Epirus wat in 334 v.C. deur die Tarentiërs om bystand versoek is. In 331 het verraderlike Lukaniese ballinge Aleksander van Epirus egter vermoor.
In 298 het hulle 'n bondgenootskap met Rome gesluit. Die Romeine se invloed is uitgebrei deur die kolonies Venusia (291), Paestum (Grieks Posidonië, herstig in 273), en bowenal Tarentum (herstig in 272). Hierna het die Lukaniërs egter swaargekry deur die verloorder se kant te kies in die verskillende oorloë op die skiereiland wat Rome gevoer het. Tydens die Samnitiese oorloë was hulle soms in alliansie met Rome, maar was meer gereeld by vyandelikhede betrokke.
Die Lukaniërs en Bruttiërs het Thurii in 282 v.C. beleër. 'n Romeinse leër wat onder Gaius Fabricius Luscinus daarna gestuur is na oproepe om bystand het hulle verslaan.[5]
Toe Pyrrhus van Epirus in 281 in Italië geland het, was die Lukaniërs die eerstes wat hulle by hom geskaar het. Na sy skielike vertrek is hulle tydens 'n tien jaar-lange veldtog onderwerp (272). 'n Veragtende en diep vyandskap het steeds gedy; hulle het Hannibal se veldtog tydens die Tweede Puniese Oorlog (216) ondersteun, en Lukanië is tydens verskeie veldtogte deur beide leërs verwoes. Die streek het nooit van hierdie rampe herstel nie en het onder die Romeinse regering verder verval. Die Bellum soci(or)um of Marsicum bellum (Bondgenote-oorlog), 'n bloedige burgeroorlog (91–88 v.C.) waartydens die Lukaniërs saam met die Samniete teen Rome geveg het, was die laaste doodskoot vir die gebied.
In Strabo se tyd (63 v.C. – 24 n.C.) het die Griekse stede aan die kus onbeduidend geword en as gevolg van die afname in bevolking en verbouing het malaria die oorhand begin kry. Die paar dorpe in die binneland was van geen belang nie. ’n Groot deel van die provinsie is aan weiding afgestaan, en die berge was bedek met woude, met baie wildevarke, bere en wolwe.
Kuns
[wysig | wysig bron]
Lukaniese kuns oorleef hoofsaaklik in Lukaniese vaas-skilderwerk en skilderye vir grafte, wat deur die elite in taamlike groot getalle versoek is, soos die Etruskers maar anders as hul Romeinse en Griekse bure. Daar is 'n mooi uitstalling van die werk in die museum by Paestum. 'n Hoë persentasie beeld perde uit, en dikwels ook perderesies.[6] Vaas-skilderwerk is tussen ongeveer 420 v.C. en 335 v.C. beoefen, en op sy hoogtepunt is vase na Apulië uitgevoer. Die skilders, waarvan sommige heeltemal onbekend is, was waarskynlik Griekse migrante, of hulle was alternatiewelik opgelei in Griekeland - waarskynlik in Athene te oordeel aan hul style.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Elena Isayev; Universiteit van Londen. Instituut vir Klassieke Studies (2007). Inside ancient Lucania: dialogues in history and archaeology. Instituut vir Klassieke Studies, Universiteit van Londen. ISBN 978-1-905670-03-1.
- ↑ sien Robert Seymour Conway, Italic Dialects, p. II sqq.; Theodor Mommsen, C.I.L. x. p. 2I; Hermann Roehl, Inscriptiones Graecae Antiquissimae, 547.
- ↑ Helle W. Horsnaes (2002). The Cultural Development in North Western Lucania C. 600-273 BC. L'ERMA di BRETSCHNEIDER. pp. 1–. ISBN 978-88-8265-194-7.
- ↑ Vergilius (2006). Die Eneïde. New York: Penguin Classics. p. 65. ISBN 9780143105138.
- ↑ Plinius xxxiv. 6. s. 15; Valerius Maximus 1. 8. § 6
- ↑ Lucanian painted tombs at Paestum
Bronne
[wysig | wysig bron]- Maiuro, Marco; Botsford Johnson, Jane, reds. (2024). The Oxford handbook of pre-Roman Italy (1000-49 BCE). Oxford handbooks series. New York: Drukpers van die Universiteit van Oxford. ISBN 978-0-19-998789-4.
- Gualtieri, Maurizio (2024-02-22), "The Lucani", The Oxford Handbook of Pre-Roman Italy (1000--49 BCE) (Drukpers van die Universiteit van Oxford): pp. 330–341, doi:10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.22, ISBN 978-0-19-998789-4, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.22, besoek op 2024-05-29
- van Heems, Gilles (2024-02-22), "The Latinization of Pre-Roman Italy", The Oxford Handbook of Pre-Roman Italy (1000--49 BCE) (Drukpers van die Universiteit van Oxford): pp. 622–636, doi:10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.37, ISBN 978-0-19-998789-4, http://dx.doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.37, besoek op 2024-05-29
- Miano, Daniele (2024-02-22), "Instability and Change, 474–270 BCE", The Oxford Handbook of Pre-Roman Italy (1000--49 BCE) (Drukpers van die Universiteit van Oxford): pp. 485–506, doi:10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.8, ISBN 978-0-19-998789-4, http://dx.doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199987894.013.8, besoek op 2024-05-29
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Lukaniërs. |