Sredoje Urošević

SREDOJE UROŠEVIĆ
Sredoje Urošević
Mesto rođenja	Donja Trepča, kod Čačka Kraljevina Srbija
Datum smrti	13. 2. 2007. (89 godina)
Mesto smrti	Beograd Srbija
Supruga	Jelena Urošević
Profesija	vojno-lice, društveno-politički radnik
Član KPJ od	avgusta 1940.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija
Čin	general-major
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja	jugoslovenska odlikovanja: Orden narodnog heroja Orden ratne zastave Orden partizanske zvezde Orden bratstva i jedinsta Orden partizanske zvezde Orden zasluga za narod sa srebrnim vencem Orden za hrabrost Partizanska spomenica 1941. sovjetska odlikovanja: Orden Kutuzova drugog stepena

Sredoje Urošević (Donja Trepča, kod Čačka, 6. septembar 1917 — Beograd, 13. februar 2007) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA, društveno-politički radnik SR Srbije i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 6. septembra 1917. godine u selu Donja Trepča, kod Čačka. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a četiri razreda gimnazije u Gornjem Milanovcu i Čačku. Posle male mature, stupio je u Učiteljsku školu u Užicu, i završio je 1938. godine.

Prve pojmove o Radničkom pokretu i komunizmu dobio je u tokom školovanja, družeći se sa mladim marksistima u Užicu. U Učiteljskoj školi u Užicu učestvovao je u političkim akcijama i demonstracijama koje su organizovali komunisti. U ilegalnom đačkom kružoku, koji je bio pod uticajem komunista, izučavao je političku ekonomiju, „Komunistički manifest“ i Lenjinovu „Državu i revoluciju“. Njegova generacija učitelja gotovo cela je učestvovala u Narodnooslobodilačkoj borbi, a nekoliko njih je proglašeno nekoliko narodne heroje Jugoslavije (Želimir Đurić Željo, Drinka Pavlović).

Pošto je vlastima od ranije bio poznat kao marksistički opredeljen, posle završene Učiteljske škole, dobijao je najteža mesta za službovanje i često je premeštan. Prvo je službovao u selu Restilici, u Gorskom srezu, na albanskoj granici, pa u okolini Tetova, u Makedoniji. U vreme službovanja u okolini Tetova, povezao se s tamošnjom partijskom organizacijom i vrlo aktivno radio u Učiteljskom udruženju. U to vreme vanredno je studirao na Filozofskom fakultetu u Skoplju. U mestu službovanja organizovao je đačku kuhinju, u kojoj se svakog dana spremao ručak za pedeset najsiromašnijih đaka njegove škole.

Pored rada s đacima aktivno je radio i sa seljacima. Okupio je seljake i pokušao da s njima osnuje knjižnicu u selu, što vlasti nisu odobrile. Oko 40 potpisnika-osnivača knjižnice podvrgnuto je saslušanjima u žandarmerijskoj stanici, a Sredoje je saslušavan u Sreskom načelstvu. Avgusta 1940. godine primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ).

U vreme napada sila Osovine na Kraljevinu Jugoslaviju, aprila 1941. godine, Sredoje se našao u rodnom selu. Po nalogu partijske organizacije, pripremao je narod svoga kraja za ustanak i organizovao prikupljanje oružja i municije.

Narodnooslobodilačka borba

Jula 1941. godine, zajedno sa grupom dobrovoljaca iz svog i okolnih sela, učestvovao je u formiranju Ljubićkog partizanskog bataljona. Tada je postavljen za komandira jedne čete. Ubrzo potom, Ljubićki bataljon je ušao u sastav Čačanskog partizanskog odreda „Dr Dragiša Mišović“, koji je formiran 12. jula 1941. na Stjeniku, na planini Jelici, po odluci Okružnog komiteta KPJ za Čačak.

Sa Čačanskim partizaskim odredom Sredoje je učestvovao u svim borbama tokom 1941. godine, a naročito se istakao u rušenju komunikacija: Čačak–Lajkovac, Čačak–Kraljevo, Čačak-Kragujevac; u razbijanju kraljevskoih opštinskih vlasti; uništenju žandarmerijskih posada; rušenju mostova u Ovčarsko-kablarskoj klisuri, u borbama na Čemernici, kod Preljine; napadu na ložionicu Ljubić, i u oslobođenju Čačanskog okruga. Za komandanta Ljubićkog partizanskog bataljona Čačanskog partizanskog odreda, postavljen je posle oslobođenja Čačka, oktobra 1941. godine. S ovim bataljonom se naročito istakao u borbama oko Kraljeva, oko Gornjeg Milanovca i u odbrani Čačka od četnika. Učestvovao je u pregovorima sa četnicima, posle opsade Kraljeva, kada je posle neuspešnih pregovora bio zarobljen, po naredbi Kraljevskog kapetana Jovana Deroka. Posle izvesnog vremena, Deroko je oslobodio partizane, da bi malo kasnije poginuo u borbi na Ljubiću.

Posle teških borbi tokom Prve neprijateljske ofanzive, Sredoje se zajedno sa Ljubićkim bataljonom povukao u Sandžak. Njegov bataljon je 1. marta 1942. godine, ušao u sastav Druge proleterske udarne brigade, kao njen Drugi bataljon. Ovaj bataljon je, pod njegovom komandom, učestvovao u borbama kod sela Borike i u drugim borbama tokom Druge neprijateljske ofanzive u istočnoj Bosni; kod Foče i u drugim borbama toko Treće neprijateljske ofanzive; kod Pazarića i Kreševa; u pohodu proleterskih brigada u Bosansku krajinu; u napadu na ustaše u Kupresu; u oslobođenju Mrkonjić-Grada; u razbijanju nemačkih kolona na Manjači; u napadu na italijansko-četnički garnizon u Bosanskom Grahovu; u Kninskoj krajini, u oslobođenju Livna i mnogim drugim.

Krajem 1942. godine, Sredoje Urošević je postavljen za načelnika Štaba Druge proleterske udarne brigade i, tokom Četvrte i Pete neprijateljske ofanzive, neprekidno bio na toj dužnosti. Tokom bitke na Neretvi, ova brigada se istakla u naročito teškim borbama oko Posušja i Imotskog; u Drežnici i Grabovcu (gde je razbijen i italijanski motorizovani bataljon); u bici za ranjenike, kod Prozora (gde je razbijen nemački bataljon); u borbama kod Kalinovika (gde su razbijeni četnici). Tokom bitke na Sutjesci učestvovao je u naročito teškim borbama s Nemcima kod Foče, na Vučevu, u dolini Sutjeske, kod Suhe, na Barama, Košuru, u proboju obruča na Zelengori, a zatim kod Olova u istočnoj Bosni.

Posle Pete neprijateljske ofanzive, postavljen je za komandanta Druge proleterske udarne brigade. Pod njegovom komandom, brigada je vodila borbe u Crnoj Gori i u tri maha vršila upade u Sandžak i Srbiju. Naročito se istakla u borbi s Bugarima i četnicima na Zlatiboru, kod Ivanjice, Priboja, Bijelog Polja, Kokin-Broda, kod Varde, na Povlenu i Tari, s Nemcima kod Prijepolja i u Andrijevičkoj operaciji, ponovnom upadu u Srbiju i razbijanju četnika u rejonu Kopaonika.

Avgusta 1944. godine postavljen je za komandanta Duge proleterske divizije, koja je, pod njegovom komandom, oslobodila: Kruševac, Kraljevo, Čačak i Užice (16. decembra 1944), a polovinom januara 1945. zaustavila nemački prodor na pravcu Tovarnik–Ilok, na Sremskom frontu. Februara i marta 1945. divizija se istakla u borbama protiv 22. nemačke divizije u istočnoj Bosni. U aprilu je oslobodila: Brčko, Gračanicu, Bosanski Šamac, forsirala Savu, oslobodila Županju, a na Babinoj Gredi stavljena je pod neposrednu komandu Generalštaba Jugoslovenske armije, zbog čišćenja terena od zaostalih četnika.

Posleratni period

Posle oslobođenja Jugoslavije, od 1946. do 1948. je pohađao i završio Višu vojnu akademiju „Vorošilov“ u Sovjetskom Savezu i obavljao odgovorne dužnosti u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA). Bio je nastavnik na Višoj vojnoj akademiji JNA u Beogradu, od 1948. do 1954; komandant divizije u Skoplju, od 1954. do 1956; načelnik Katedre Pešadijske oficirske škole JNA u Sarajevu, od 1956. do 1958. godine. Penzionisan je i proizveden je u rezervu 1958. godine, u činu general-majora JNA. U periodu od 1958. do 1963. godine bio je upravnik Arhiva Srbije. U toku rata je bio većnik AVNOJ-a, a posle prevođenja u rezervu, biran je za poslanika Skupštine Socijalističke Republike Srbije i poslanika Savezne skupštine SFRJ.

Godine 1971. napisao je knjigu „Druga proleterska brigada”.

Umro je 13. februara 2007. u Beogradu i sahranjen je u Aleji narodnih heroja na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden ratne zastave, Orden partizanske zvezde prvog reda, Orden bratstva i jedinstva prvog reda, Orden partizanske zvezde drugog reda, Orden zasluga za narod drugog reda i Orden za hrabrost. Od sovjetskih odlikovanja, ističe se Ordena Kutuzova drugog stepena. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga deseta). Beograd 1975. godina
• Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.