Opsada Jeruzalema (63. pne.)

Opsada Jeruzalema
Pompej u Jeruzalemskom hramu, autor: Jean Fouquet 1470-1475
Datum 63. pne. Lokacija Jeruzalem Ishod rimska pobjeda, Judeja inkorporirana u Rimsku Republiku
Sukobljene strane
Rimska Republika	Hasmonejsko Kraljevstvo
Komandanti i vođe
Pompej Veliki Faust Kornelije Sula	Aristobul II
Žrtve i gubici
malobrojni	12.000

Opsada Jeruzalema 63. pne. je predstavljala intervenciju rimske vojske pod Pompejom u građanski rat u Hasmonejskom Kraljevstvu Judeje. Rat je izbio nakon smrti kraljice Aleksandre Salome 67. pne. te se vodio između njenih sinova Hirkana II i Aristobula II. Rat, u kome su Hirkana podržavali Nabatejci pod kraljem Aretom III nije imao jasnog pobjednika, te je Pompej, nastojeći konsolidirati teritorije u Siriji osvojene u trećem mitridatskom ratu odlučio posredovati u sporu među braćom. Aristobul je ispočetka uspio podmititi Pompejevog izaslanika Marka Emilija Skaura, ali kada je u Judeju osobno došao Pompej, opredijelio se za Hirkana, smatrajući ga najslabijim i, stoga, najovisnijim o rimskoj državi.

Aristobulove pristaše su na to u Jeruzalemu digle ustanak i odbile pustiti rimske trupe pod Aulom Gabinijem u grad. Pompej je zbog toga Aristobula uhapsio i otpočeo opsadu grada. Prema Flaviju Josipu, rimski vojskovođa je bio prilično impresioniran jačinom gradskih zidina. Srećom po njega, Hirkan je još uvijek imao pristalice u gradu. Oni su otvorili kapiju i omogućili Rimljanima prodor u grad; Aristobulovi pristaše su se povukli u citadelu oko Hrama. Rimljani su, sagradivši nasipe i dovukavši opsadne tornjeve, uspjeli slomiti jevrejski otpor i zauzeti Hram, pri čemu je ubijeno 12.000 ljudi.

Pompej je nakon toga ušao u Svetinju nad svetinjama. Iako ju je tako osvrknuo, nije opljačkao Hram, te je već sljedeći dan naredio da se izvrše rituali čišćenja. U političkom smislu je opsada imala dalekosežne posljedice. Hirkan je vraćen na vlast, ali ga Pompej više nije priznao kao kralja, nego tek kao vrhovnog svećenika, odnosno etnarha. Judeja je prestala biti nezavisnom državom, i postala je klijent odnosno poluautonomni entitet u okviru rimske države.

Opsada Jeruzalema predstavlja prolog radnje holivudskog igranog filma Kralj kraljeva iz 1961. godine.

Izvori

Literatura

• Barker, Margaret (2003). The Great High Priest: The Temple Roots of Christian Liturgy. Continuum International Publishing Group. ISBN 9780567089427. 
• Josephus, Flavius. William Whiston, A.M., translator (1895). The Works of Flavius Josephus. Auburn and Buffalo, New York: John E. Beardsley. Retrieved 15 July 2010.
• Losch, Richard R. (2008). All the people in the Bible. Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 9780802824547. 
• Malamat, Abraham; Ben-Sasson, Haim Hillel (1976). A history of the Jewish people. Harvard University Press. ISBN 9780674397316. 
• Rocca, Samuel (2008). The Forts of Judaea 168 BC – AD 73. Oxford, United Kingdom: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-171-7. 
• Sartre, Maurice (2005). The Middle East under Rome. Harvard University Press. ISBN 9780674016835.