Operacija pod lažnom zastavom
Operacija pod lažnom zastavom (engleski: false flag operation ili false flag, doslovno "lažna zastava"), rjeđe pseudo-operacija, je naziv za sve tajne operacije i slične aktivnosti kao što su oružani i teroristički napadi, atentati ili sabotaže koje poduzima neka država ili organizacija na način da je pripiše nekoj drugoj, najčešće suparničkoj državi ili organizaciji u propagandne svrhe. Cilj takvih aktivnosti je na svoju stranu staviti domaću ili međunarodnu javnost u nekom sporu, odnosno stvoriti izgovor koji ispunjava ustavne i političke uvjete za rat, izvanredno stanje ili eskalaciju nekog sukoba. S obzirom da je glavna svrha takvih operacija propagandne prirode, valja ih razlikovati od tradicionalnih ratnih lukavstava kao što je korištenje neprijateljskih uniformi, zastava i opreme radi infiltracije u neprijateljske položaje prilikom konvencionalnih ratnih prepada.
Iako je operacija takve prirode bilo i u ranijim periodima historije, oni su posebnu važnost dobili u 20. vijeku, dijelom zbog sve važnosti propagande i masovnih medija u oružanim sukobima, kao i zbog potrebe da se prije eskalacije ili započinjanja sukoba ishodi što opravdaniji casus belli. Zbog toga su takve operacije imale ulogu u nekim od najpoznatijih oružanih sukoba u prošlom vijeku. Vjerojatno najčešće spominjani primjer operacije pod lažnom zastavom je incident u Gleiwitzu, odnosno napad na radio-stanicu u njemačkom pograničnom mjestu koga su u ljeto 1939. godine, koristeći osuđenike u poljskim vojnim uniformama, inscenirale bezbjedonosne službe nacističke Njemačke kako bi stvorili izgovor za invaziju Poljske kojom je otpočeo drugi svjetski rat.
Ukoliko se operacija pod lažnom zastavom uspješno izvede, s obzirom na njenu tajnost naknadno dokazivanje njenog postojanja je prilično teško, dijelom i zbog toga što se dokazi obično tumače kao "cinična" kontra-propaganda suprotne strane. Do razotkrivanja operacija pod lažnom zastavom obično dolazi tek decenijama iza tih događaja, obično uslijed svjedočenja sudionika ili otvaranja državnih arhiva s najstrože povjerljivim podacima. Zbog toga, kao i čestog korištenja crne propagande tokom 20. vijeka operacije pod lažnom zastavom su postale česti predmet teorija zavjera koje brojne kontroverzne događaje nastoje opisati kao operacije pod lažnom zastavom. Najpoznatiji takvi primjeri su napadi 11. septembra koje tzv. trutheri pripisuju američkim obavještajnim službama, kao i bombaški napadi na ruske stanove 1999. koje opozicija i prozapadni krugovi u Rusiji pripisuju tajnoj službi FSB.