Karnitin
| |||
| (IUPAC) ime | |||
|---|---|---|---|
| 3-hydroxy-4-(trimethylazaniumyl)butanoate | |||
| Klinički podaci | |||
| Identifikatori | |||
| CAS broj | 541-15-1 | ||
| ATC kod | A16AA01 | ||
| PubChem[1][2] | 288 | ||
| DrugBank | APRD01070 | ||
| ChemSpider[3] | 282 | ||
| Hemijski podaci | |||
| Formula | C7H15NO3 | ||
| Mol. masa | 161.199 g/mol | ||
| SMILES | eMolekuli & PubHem | ||
| |||
| Farmakokinetički podaci | |||
| Bioraspoloživost | < 10% | ||
| Vezivanje za proteine plazme | ne vezuje se | ||
| Metabolizam | slightly | ||
| Izlučivanje | Urin (> 95%) | ||
| Farmakoinformacioni podaci | |||
| Trudnoća | ? | ||
| Pravni status | |||
| Način primene | oralno i IV | ||
Karnitin, C7H15NO3, najčešće se definira kao „tvar slična aminokiselinama“. Karnitin se sintetizira u tijelu čovjeka i to iz aminokiselina L-lizin i L-metionin. Životinjsko meso sadrži velike količine karnitina, naročito crveno meso krave i ovce. Brojne su funkcije karnitina u ljudskome organizmu, a najpoznatija je njegova uloga kao nosača masnih kiselina kroz staničnu membranu u procesu njihovog sagorijevanja (oksidacije) u staničnim organelama nazvanim mitohondriji. Postoje podaci, da karnitin stimuliše i sekretornu funkciju pankreasa i pokazuje pazitivan uticaj na spermatogenezu i pokretljivost spermatozoida. Karnitin omogućava normalizaciju proteinskog i lipidnog metabolizma, omogućava redukciju alkalne rezerve krvi, smanjuje građenje ketokiselina. Zatim pozitivno utiče na razvitak ploda, rast i razvitak životinja. Kod dece, ranog i mlađeg uzrasta izaziva poboljšanje apetita, prirast mase tela, stimulaciju rasta.[4]
Karnitin se proizvodi u jetri i bubrezima pa se transportira u tkiva koja koriste masne kiseline kao izvor energije, a to su prvenstveno srčani mišić i skeletni mišići (mišići sustava za kretanje). Za proizvodnju L-karnitina, osim aminokiselina lizina i metionina, potrebni su i vitamin C, vitamin B6, niacin i željezo.
Acetil-karnitin (acetil-L-karnitin, poznat i kao ACL) je derivat L-karnitina sintetiziran u mozgu i jetri.
Karnitin je bio poznat kao vitamin B20 pre nego što je njegova hemijska struktura ustanovljena. Iako danas postoje nedoumice u pogledu toga da li se smatra vitaminom ili ne, dugo je svrstavan u tu grupu molekula. Zbog toga je njegov prvobitni naziv bio vitamin Bt (20). Biološki aktivan karnitin je L- oblik karnitina. Karnitin učestvuje u prenosu lanca acil- i acetil- masnih kiselina, kroz lipidnu fazu membrana mitohondrija, a možda i drugih organela. Stoga, karnitin pokazuje izraziti uticaj na proces oksidacije masnih kiselina i dobijanje energije iz njih.[5]
Karnitin stimuliše regenerativne procese u obolelom miokardu.
U medicinskoj praksi karnitin se primenjuje za stimulaciju mišićnog rada i sekreciju pankreasa i pri distrofičnim procesima u miokardu.
U slučajevima gde se javlja nedostatak karnitina javlja se bolest skeletnih mišića i tom prilikom dolazi do mišićne slabosti (distrofije).
Uvođenjem karnitina u ishranu čoveka i životinja povećava se građenje enegije u disajnom lancu mitohondrija različitih organa.
Deficit lizina u hrani slabi obezbeđenost organizma karnitinom.
Nema podataka o toksičnosti karnitina.
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ A. J. Liedtke, S. H. Nellis, L. F. Whitesell and C. Q. Mahar (1 November 1982). „Metabolic and mechanical effects using L- and D-carnitine in working swine hearts”. Heart and Circulatory Physiology 243 (5): H691–H697. PMID 7137362. Arhivirano iz originala na datum 2009-04-01. Pristupljeno 2014-04-08.
- ↑ Steiber A, Kerner J, Hoppel C (2004). „Carnitine: a nutritional, biosynthetic, and functional perspective”. Mol. Aspects Med. 25 (5-6): 455–73. DOI:10.1016/j.mam.2004.06.006. PMID 15363636.
