Hugenotski ratovi
| Francuski religiozni ratovi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Evropski religiozni ratovi | ||||||||||
 François Dubois: umjetnički prikaz pokolja Bartolomejske noći | ||||||||||
| ||||||||||
| Sukobljene strane | ||||||||||
Protestanti Hugenoti Engleska
|
 Politique
|
Katolici: Katolička liga  Španjolska  Savojsko Vojvodstvo
| ||||||||
| Komandanti i vođe | ||||||||||
| Bourbon-Condé Elizabeta I.
|
Caterina de' Medici Charles IX Henri III od Francuske †
|
Guise Felipe II od Španije Siksto V. Carlo Emanuele Savojski
| ||||||||
| 2.000.000 - 4.000.000 mrtvih[1] | ||||||||||
Francuski religiozni ratovi (francuski Guerres de religion) ili Hugenotski ratovi odnose se na razdoblje građanskih ratova i vojnih sukoba od 1562. do 1598. u Francuskoj, između dvije grane kršćanstva - katolika i protestanata (hugenoti). Povod je bila religiozne netrpeljivost većinskih francuskih katolika naspram sve većeg širenja protestantizma u Francuskoj, a sukob je uključivao i sporove između aristokratskih dinastija (Bourbon i Guise), te su obje strane primale pomoć iz inozemstva.
Lutherovo, a zatim i Calvinovo učenje zahvatilo je početkom 1500-ih sve više maha u Francuskoj, sve slojeve, gotovo šestinu stanovništva, usprkos progonima za vrijeme vladavine Françoisa I i Henria II. Vođe hugenota (protestanata) u Francuskoj bili su Burbonci i dio visokog plemstva. S druge strane članovi Dinastije Guise su zagovarali održavanje učenja tradicionalnog katoličkog nauka, a podupirali su ih Španjolska i papa.[2] Na hugenotskoj strani su bili feudalci i južni gradovi, a uz monarhiju građanstvo i seljaštvo, jer je bilo protiv feudalaca.[3] Neki stoga smatraju da je taj sukob - osim religiozne prirode - bio i sukob "staleškog republikanstva" i apsolutizma.[4]
Mnogi uzimaju pokolj 80 hugenota u Vassyju 1. ožujka 1562. kao početak eskalacije sukoba između te dvije grane kršćanstva.[5] 24. kolovoza 1572. dogodio se najznačajniji pokolj hugenotskih vođa, tzv. Bartolomejska noć, po zamisli Katarine Medici, majke Charlesa IX: nakon što se Katarinina kćer Marguerite Valois udala za hugenota, Henria IV, neuspješan atentat na hugenotskog admirala Gaspard de Colignya izazvao je paniku te je Katarina naredila vojnicima istrebljenje svih hugenota koji su se okupili na svadbi. Hugenoti su ubijani čak i Louvreu, njihovi dućani su opustošeni a vlasnici ubijeni i bačeni u Seineu, dok su se napadi nastavili i u drugim gradovima (Rouen, Lyon, Bourges, Orléans, Bordeaux). Broj mrtvih procjenjuje se na najmanje 3.000 samo u Parizu.[6]
Za vladavine Karlova brata, Henrika III. (1574.-'89.) pokrenuta je politika smirivanja i popuštanja kako bi se završilo krvoproliće koje je podijelilo državu.[2] Kao odgovor na to, katolici su se organizirali u "Svetu ligu" koju je vodio Henri I od Guise, te su pritiscima donijeli Nemourski edikt 1585. kojim su hugenotima oduzeta prava preostala na osnovi Siječanjskog edikta 1562.[2] Obrat se za hugenote dogodio tek kada je na francusko prijestolje stupio njihov pristalica, Henri IV Iako je iz političkih razloga prešao na katoličku vjeru, donio je Nanteski edikt 1598. kojim su hugenotima zajamčena sva prava vjeroispovijesti i slobodu vršenja religioznih obreda, izuzev Pariza i nekih biskupskih gradova, koji su ostali katolički zakonom.[2] Time su hugenoti izjednačeni sa katolicima. Sukob je završen bez teritorijalnog cijepanja, čime su nadvladani državni staleži i odvojeni religiozni sukobi od plemićke oporbe apsolutizmu.[7] Ipak, stanovite trzavice su ostale i narednih sto godina, a progoni protestanata su nastavljeni djelomično i nakon smrti Henrika IV.[3]
Točan broj mrtvih je neutvrđen, ali procjene sežu od dva milijuna do 4 milijuna žrtava tijekom 36 godina sukoba,[1] što to čini jednim od najsmrtonosnijih sukoba u modernoj ljudskoj povijesti.
- Kraljica Margot - francuski film iz 1994. kojeg je režirao Patrice Chéreau i opisuje Bartolomejsku noć[8]
- ↑ 1,0 1,1 „Death tolls: France, Religious Wars, Catholics vs. Huguenots”. necrometrics.com. Pristupljeno 7. veljače 2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Krleža 1969., str. 101
- ↑ 3,0 3,1 Krleža 1969., str. 434
- ↑ Goldstein 1996., #1562.
- ↑ Holt 2005., str. 50-52
- ↑ „Massacre of Saint Bartholomew’s Day”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 7. veljače 2013.
- ↑ Goldstein 1996., #1598.
- ↑ „Kraljica Margot”. Filmski.net. Pristupljeno 7. veljače 2013.
- Goldstein, Ivo (1996). Kronologija: Hrvatska, Europa, Svijet. Zagreb: Novi Liber. ISBN 9536045125.
- Holt, Mack P. (2005). The French Wars of Religion, 1562-1629. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521838726.
- Krleža, Miroslav (1969). Enciklopedija Leksikografskog Zavoda (II. svezak - D-Helio). Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod.
- Krleža, Miroslav (1969). Enciklopedija Leksikografskog Zavoda (III. svezak - Heliodor-Lagerlof). Zagreb: Jugoslavenski leksikografski zavod.
