Blažo Đukanović
Blažo Đukanović
| |
| |
| Na dužnosti 24. jul 1942 – 17. oktobar 1943 | |
| Prethodnik | Sekula Drljević |
| Nasljednik | Ljubomir Vuksanović |
| Rođen/a | 26. novembar 1883. Nikšić, Kneževina Crna Gora |
| Umro/la | 21. 10. 1943. (dob: 59) manastir Ostrog, Kraljevina Crna Gora |
| Državljanstvo | Crnogorac |
| Religija | pravoslavlje |
Blažo Đukanović (Lukovo, 26. novembar 1883 — Manastir Ostrog, 17. oktobar 1943[1]) je bio general, ban i četnički komandant Crne Gore.
Kao saradnik okupatora, tokom italijanske okupacije Crne Gore je potpuno slobodno živeo na Cetinju.[2] Ubijen je, zajedno sa Bajom Stanišićem, prilikom partizanskog napada na glavni četnički štab u manastiru Ostrog.
Rođen je 1883. godine u selu Lukovo kod Nikšića. Bio je ban Zetske banovine i brigadni general vojske Kraljevine Jugoslavije.
General Blažo Đukanović je bio četnički vođa u Crnoj Gori tokom Drugog svetskog rata. On je, u svojstvu predsjednika Crnogorskog nacionalnog pokreta, zaključio 24. jula 1942. godine na Cetinju pisani sporazum sa armijskim generalom Alesandrom Pirciom Birolijem, italijanskim guvernerom Crne Gore. Sporazumom su se dvije strane obavezale da će „nastaviti i do kraja povesti beskrompromisnu borbu protivu komunizma i komunista u Crnoj Gori”:
1) Njegova Ekselencija Guverner Crne Gore, prima preuzetu obavezu, spram italijanskih vlasti, od strane crnogorskih nacionalista, zastupanih od potpisnika ovog dokumenta, a koji izjavljuju, uz časno obećanje i lojalno osjećanje spram Italijana, sljedeće:
a) nastaviti i do kraja povesti beskrompromisnu borbu protivu komunizma i komunista u Crnoj Gori;
2) Crnogorski nacionalisti izriču Nj. E. Guverneru svoju beskrajnu zahvalnost prema svima italijanskim vlastima u Crnoj Gori za pomoć koju su do sada ukazale crnogorskom narodu i uvjeravaju da će se sa vječnim poštovanjem sjećati hrabrih italijanskih vojnika, koji su dali svoj život u zajedničkoj borbi protiv komunizma. [...]
11) Pokret Nacionalista Crne Gore a za njega Odbor Nacionalista Crne Gore isključuje kategorički da ima ciljeva ili tendencija političkih, težeći samo da svojim djelom pripomogne razaranju i uništenju komunizma i da očuva svojim radom red, mir i blagostanje Crne Gore, i to u potpunoj slozi sa italijanskim vlastima.[3][4]
Tokom četvrte neprijateljske ofanzive protiv partizana početkom 1943. godine, sve četničke jedinice primale su od Italijana oružje, municiju i hranu, a jedinice Blaža Đukanovića i platu.[5]
U jesen 1943. sa pukovnikom Bajom Stanišićem preselio je svoj štab u manastir Ostrog. Vrhovni štab NOVJ dao je zadatak Petoj proleterskoj crnogorskoj brigadi da opsedne i likvidira četnički štab na Ostrogu. 24. septembra 1943. godine Blažo Đukanović je javljao: "Nema tu mnogo snaga i sa malo energičnih ljudi to će se sve razbjeći, kao što se je juče razbjeglo na Gostilju ispred naših ljudi."[6]
Opšti napad snaga Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije je počeo 17. oktobra 1943. Blažo Đukanović i Bajo Stanišić su davali žilav otpor iz samog manastira. Pukovnik Stanišić se povukao u Gornji ostroški manastir, misleći da će mu stići pomoć iz Nikšića. Posle 4 dana opsade, 21. oktobra general Đukanović se prvi predao sa nešto vojnika, ali je osuđen na smrt i streljan. Stanišić je ostao da pruža otpor i poginuo pucajući sa prozora Ostroškog manastira.
Sava Vukadinović, delegat Vrhovne komande JVUO u Crnoj Gori, je povodom pogibije Baja Stanišića i Blaža Đukanovića javio Mihailoviću da će od Nemaca tražiti streljanje 300 komunista:
Za ubistvo Baje i Blaža tražio sam od naših ljudi u Podgorici da intervenišu preko Nemaca da se strelja preko 300 komunista.[2]
– Depeša broj 9861 od 22. oktobra 1943.
- ↑ „Srpski biografski rečnik, tom 3, izdavač Matica srpska, Novi Sad, 2007.”. Arhivirano iz originala na datum 2012-05-07. Pristupljeno 2012-07-17.
- ↑ 2,0 2,1 Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih
- ↑ Zbornik NOR-a, tom III, Borbe u Crnoj Gori 1941-1942, knj. 4, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1953, dok. br. 219, str. 527—530.
- ↑ Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje HAJKA NA PRIPADNIKE NARODNOOSLOBODILAČKOG POKRETA
- ↑ Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima
- ↑ Obaveštenje komandanta četničkih trupa Crne Gore i Sandžaka od 24. septembra 1943.