Apatin
| Apatin | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 45°40′01″N 18°58′59″E / 45.667°N 18.983°E |
  Apatin Apatin (Srbije) | |
Koordinate: 45° 40′ 01" SGŠ, 18° 58′ 59" IGD
Apatin je grad i sjedište istoimene opštine u Bačkoj, Vojvodini, Srbiji. Administrativno pripada Zapadnobačkom okrugu.
Nalazi se na lijevoj obali Dunava, koji predstavlja prirodnu granicu s Hrvatskom. Na sjeveru se nalazi Sombor, a na jugu Odžaci.
U severozapadnom delu prostranih bačkih ravnica, na levoj obali Dunava, smestio se Apatin, jedan od najlepših gradova Vojvodine.
Izuzetno povoljan geografski položaj, blizina reke i prirodna bogatstva ovog kraja (plodno zemljište, šume pored reke, obilje ribe po ritovima i rukavcima i divljač u šumama) oduvek su privlačili ljude da se ovde naseljavaju, pa se tako još u praistoriji smenjuju kulture Sarmata, Kelta, Gota i drugih naroda.
U I veku, za vreme rimskih osvajanja, naselje je pretvoreno u vojni šanac sa utvrđenjima i imalo je značajnu ulogu u odbrani provincije Panonije. U VI veku dolaze Sloveni, a 896. godine Mađari i na ovom prostoru osnivaju svoju državu u kojoj su ipak Sloveni činili većinu stanovništva.
Apatin se prvi put spominje u pisanim dokumentima 1011. godine, a ime je dobio po opatiji Kaločke biskupije.
U XIV i XV veku na ovim prostorima su feudalna imanja, čiji su gospodari podigli dvorce oko kojih se naseljavaju ribari, lovci, lađari i vodeničari. Apatin se 1417. godine spominje kao posed Stefana Lazarevića. Pod tursku vlast pao je 1541. godine i bio pod njom punih 140 godina.
Deo izbeglica iz velike seobe pod Arsenijem Čarnojevićem 1690. godine naseljava se u Apatinu, Somboru i Prigrevici. 1748. godine u Apatin dolaze nemački kolonisti, a srpska naselja su silom raseljena, uglavnom u Stapar. Kolonisti su došli iz raznih krajeva. Sabirni centar je bio u Ulmu, a odatle su prevoženi Dunavom do Apatina, koji je postao glavna baza nemačke ekspanzije u Vojvodini, dobijajući pritom i posebnu podršku u razvoju. Nedaleko od pristaništa podignuta je crkva i izgrađen centar sa trgom. Podižu se javne zgrade, škole, ribarske stanice, zanatske radionice i stambene zgrade. Dvorska komora ubrzano podiže i privredne objekte: 1756. pivaru i pecaru, a 1764. jednu od najvećih tekstilnih radionica u Bačkoj. 1760. godine Apatin je proglašen za grad i stalno trgovište sa posebnim statusom.
Krajem XVIII veka katastrofalna poplava prodrla je u stari centar, uništila ga sa svim objektima, te sa sobom odnela i pola naselja. Novi centar formiran je severoistočno od Pivar e, čime je utemeljeno uobličavanje grada koje se u velikoj meri sačuvalo i do danas. Tokom XVIII i prve polovine XIX veka Apatin je doživeo snažan ekonomski uspon, pre svega zahvaljujući zanatstvu, trgovini i brodogradnji. Već 1869. godine osnovane su banke i štedionica, čime su otvorena vrata i ubrzanom industrijskom razvoju. Veliki broj ciglana (36) proizvodio je ciglu i crep, a njima su građeni i pokriveni mnogi objekti u Beču i većina u Pešti. 1912. godine Apatin je povezan železničkom prugom sa Somborom i Sontom. 1920. godine osnovano je brodogradilište, koje je u novije vreme modernizovano i jedino na celom toku Dunava opremljeno specijalnim liftom za brzo izvlačenje brodova na dok.
Posle kapitulacije Jugoslavije 1941. godine Apatin je ušao u sastav Hortijeve Mađarske. Za vreme Batinske bitke front se protezao sve do Apatina i Bogojeva, a sam grad je postao prava ratna baza. Partizanske jedinice oslobodile su Apatin 24. oktobra 1944. godine.
Prema planu kolonizacije, novembra 1945. godine, u Apatin su stigle prve boračke porodice iz Like i nacionalni sastav grada je promenjen. Do 1953. godine ukupno je naseljeno 1.061 porodica sa 6.258 članova.
| Nijemci | Mađari | Židovi | Srbi | ||
|---|---|---|---|---|---|
| 11661 | 1061 | 126 | 71 |
Apatin je opština koja po popisu iz 2002. godine ima 32.813 stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika ove opštine najviše je Srba i to 20.216 ili nešto malo više od 61%. Približno isti broj je upisanih Mađara i Hrvata: 3.785 stanovnika apatinske opštine izjasnilo se kao Mađari, a 3.766 stanovnika se izjasnilo da je hrvatske nacionalnosti.
Stanovništvo apatinske opštine čine još i Rumuni kojih je 1.191, Crnogorci kojih je 109, Jugoslovena je 727, Albanaca je 26, Bošnjaka 3, Bugara 2, Bunjevca 41 i samo jedan Goranac. Kao Makedonci izjasnila su se 32 stanovnika ove opštine, Muslimana je 45, Nemaca 159, Roma 524, Rusa 6, Rusina 9, Slovaka je 39, Slovenaca 25, Ukrajinaca 3, a kao ostali izjasnio se 81 stanovnik opštine Apatin.
U apatinskoj opštini u kategoriju Neopredeljeni upisalo se 1893 popisanih, u kategoriji Nepoznato upisano je 71 lice, dok je regionalnu pripadnost iskazalo 59 stanovnika ove opštine.
U samom gradu Apatinu živi 19.289 stanovnika, u Kupusini 2.370, Prigrevici 4.786, u Svilojevu 1.354, doku u Sonti živi 4.994 stanovnika. U apatinskoj opštini, u odnosu na popis iz 1991. godine, prisutan je prirodni priraštaj, ali samo na nivou grada Apatina, dok je u seoskim sredinama primetan negativan natalitet. Tako u gradu Apatinu danas živi 1.379 stanovnika više nego 1991. godine, dok su seoske zajednice "siromašnije" za 370 stanovnika.
U opštini Apatin izvoz je u prvih deset meseci protekle godine bio veći od uvoza i to sa indeksom od 107,12%. Konkretnije, apatinska opština izvezla je robe u vrednosti od 11.863.867 $, dok je za isti period uvezeno robe u vrednosti od 11.074.962 $.
Putem javne aukcije i tendera u apatinskoj opštini privatizovano je 10 preduzeća i to "Apatex", brodogradilište "Apatin", "Apos", "Hladnjača", "Korpara", "Metal", "Podunavlje", "Prvi maj", "Vojvodina", svi iz Apatina i društveno preduzeće "Sonta" iz Sonte. Prodajna cena svih navedenih preduzeća iznosila je 162.283.000 din, dok je minimum investicija u ova preduzeća 146.382.000 din. Ukupan broj zaposlenih u privatizovanim preduzećima, u momentu njihove prodaje, bio je 1.456.
- Mariana Čegar-Lukić, atletičarka
- Goran Čegar, atletičar
- ↑ Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka, I. knjiga., Zagreb : Bibliografski zavod d.d., 1925., str. 67.
- Zvanična prezentacija opštine Apatin
- Apatinska pivara
- Opštinska uprava opštine Apatin Arhivirano 2007-01-27 na Wayback Machine-u
- Turistička Organizacija Apatin
- Dobrodošli u Apatin Arhivirano 2016-10-21 na Wayback Machine-u
- 025info - Apatin,Sombor,Odžaci,Kula,vesti,zabava,informacije
- TV Apatin Arhivirano 2021-04-11 na Wayback Machine-u
- Radio Apatin
- Udruženje Građana Moj Apatin
- Internacionalni festival reportaže i medija – INTERFER
- Centar za socijalni rad Apatin
- Osnovna škola Žarko Zrenjanin Apatin
- Gimnazija Nikola Tesla Apatin[mrtav link]
- MK Panter Apatin Arhivirano 2017-09-18 na Wayback Machine-u
- Srednja građevinska i drvoprerađivačka stručna škola Apatin
- Online zajednica grada Apatina
- APA linkovi Arhivirano 2009-06-19 na Wayback Machine-u
- Dvorac Fernbah, Apatin
 | ||
