Ada Kale
Koordinate: 44° 42' 58" SG Š, 22° 27' 20" IGD
Ada Kale[1], Adakale ili Ada-Kale (tur. ada – "ostrvo" + kale – grad), je nekadašnje ostrvo i naselje na Dunavu u Tekijsko-oršavskoj dolini, između gornje klisure Kazana i nizvodne Sipske klisure, kod ušća reke Černe na granici prema Rumuniji. Bilo je dugo 1750 m. a široko 500 m. Ada Kale su još Rimljani utvrdili i na temeljima tih utvrđenja građena su druga, tako je ono uvek služilo u vojne svrhe, jer je onaj ko je bio njegov gospodar, gospodario je plovidbom kroz Đerdap. Austrijanci poslednji obnavljaju drevna utvrđenja najpre 1689. kada car Leopold I gradi utvrđenje koje naziva Nova Oršava, jer se nalazio 3 km nizvodno od rumunskog grada Oršave, a zatim i znatno pojačanje 1718-1738. kada je imalo 5 kula, od kojih 4 ugaone, a jednu sa šančevima na najistaknutijem delu, bregu Alion. Godine 1718. tu je bio carski stan odakle je car Josif I posmatrao borbu sa Turcima. Turci su ga naselili posle Austrijske okupacije 1718-1739, pa do njegovog potapanja tu je bilo tursko naselje. Ada Kale je često menjalo gospodare. Bilo je srpsko, tursko, austrougarsko i na kraju rumunsko. Tek 1878. po Berlinskom ugovoru Turska napušta Ada Kale. Posle Balkanskih ratova od 1913. je u posedu je Austrougarske, a posle Prvog svetskog rata pripalo je Rumuniji. Na ovom ostrvu je 25. jula 1804. za vreme Prvog srpskog ustanka, srpska potera predvođena Milenkom Stojkovićem, uhvatila je i pogubila četvoricu beogradskih dahija Aganliju, Kučuk Aliju, Mula Jusufa i Fočić Mehmed-agu.
Ostrvo je bilo čuveno po vinovoj lozi zvanoj adakalka.
Potopljeno je 1971. godine izgradnjom hidroelektrane Đerdap.
- ↑ Pravopis srpskog jezika, 2010, Pravopisni rečnik
- http://www.rastko.rs/rastko/delo/12985
- http://www.banater-aktualitaet.de/banburg04.htm Arhivirano 2007-03-11 na Wayback Machine-u
- Centrul Cultural Mehedinţi - Viaţa şi opera insulei Ada Kaleh Arhivirano 2009-06-09 na Wayback Machine-u
- Aşa a fost pe Ada Kaleh Arhivirano 2006-03-27 na Wayback Machine-u, Jurnalul Naţional
