1786
- Ovo je članak o godini 1786.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1750-e 1760-e 1770-e – 1780-e – 1790-e 1800-e 1810-e |
| Godine: | 1783 1784 1785 – 1786 – 1787 1788 1789 |
| Gregorijanski | 1786. (MDCCLXXXVI) |
| Ab urbe condita | 2539. |
| Islamski | 1200–1201. |
| Iranski | 1164–1165. |
| Hebrejski | 5546–5547. |
| Bizantski | 7294–7295. |
| Koptski | 1502–1503. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1841–1842. |
| • Shaka Samvat | 1708–1709. |
| • Kali Yuga | 4887–4888. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4422–4423. |
| • 60 godina | Yang Vatra Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11786. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1786 (MDCCLXXXVI) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.
- 3, 10. 1. - Hopewellski ugovori između predstavnika Kongresa i predstavnika Indijanaca Choctaw odn. Chickasaw, kojima se definira granica i daje zemlja za naseljavanje.
- 6. 1. - Trgovački brod Halsewell, na putu za Indiju, slupao se zbog oluje u Lamanšu na stenama Dorseta, od 240 ljudi, preživelo 74. Brodolom je decenijama tema u britanskoj umetnosti.
- 17. 1. - Pierre Méchain otkrio komet, nazvan Enckeov komet, nakon što mu Johann Franz Encke izračuna orbitu 1819.
- 2. 2. - Britanski učenjak William Jones u govoru pred članovima Azijskog društva u Calcutti prvi put navodi sličnosti između grčkog, latinskog i sanskrita, a što se smatra začetkom historijske lingvistike i indoevropeistike (sličnost jezika je uočena i ranije).
- 12. 3. - Muhamed-han Kadžar je uzeo Teheran za svoju prestonicu.
- 20. 3. - Car Josip II. ukida Severinsku županiju (neplodno tlo, nedovoljna novčana sredstva), vraćena je Zagrebačkoj županiji, čiji su to prekokupski i goranski krajevi i bili.
- Ugarsko primorje se sastoji od Riječkog, Bakarskog i Vinodolskog kotara.[1]
- 20. 3. - Car također ukida i red Pavlina.
- 22. 3. - Skupština Južne Karoline usvaja prijedlog za osnivanje novog glavnog grada - Columbia (državna legislatura se tamo prvi put sastala 1790).
- Ove godine je u Virdžiniji osnovan Frankfort, koji će postati glavni grad Kentakija nakon odvajanja 1792.
- proleće - Karađorđe Petrović, budući vožd Srbije, prešao u Srem sa porodicom, više od godinu dana je šumar u Krušedolu, zatim stupa u frajkor.[2]
- 1. 5. - U Beču premijerno izvedena Mozartova opera Figarov pir, koju smatraju jednom od najboljih ikad.
- maj - Pogoršanje rusko-turski odnosa povodom Gruzije, ruski poslanik Bulgakov podnosi u Stambolu agresivan memorijal, dok Turci misle da je ruski protektorat u Gruziji protivan Kučuk-kajnardžijskom miru.[3] (rat dolazi sledeće godine).
- 21. 5. - Afera kraljičine ogrlice u Parizu formalno završena sudskom presudom u kojoj je oslobođen kardinal de Rohan, a njena začetnica Jeanne de la Motte osuđena na zatvor zbog prijevare; skandal je svejedno ozbiljno načeo autoritet bourbonske monarhije; Marija Antoaneta je omrznuta, iako nije imala veze sa aferom.
- 25. 5. - Umro je portugalski kralj Petar III zvani Graditelj, suvladar svoje nećake Marije I, koja već pokazuje znake mentalnih problema.
- 29. 5. - La Pérouseova ekspedicija: prvi Evropljanin koji se iskrcao na havajsko ostrvo Maui (u aprilu je bio na Uskršnjem ostrvu, nastavlja prema Aljasci).
- jun, početkom - Mahmud-paša Bušatlija stigao u Nikšić, na prevaru ubio 53 Rovčana, iz osvete za prošlogodišnje akcije protiv Turaka.[4]
- 10. 6. - Nakon što je prije devet dana potres stvorio branu na rijeci Dadu u Sečuanu, naknadni udar ruši tu branu - u poplavi strada možda 100.000 ljudi.
- 25. 6. - Gavril Pribilov iz ruske trgovačke kompanije je otkrio Otok sv. Đorđa, jedan od Pribilovljevih otoka, jugozapadno od Aljaske, sa velikim brojem foka krznašica.
- 14. 7. - Konvencija u Londonu kojom se Velika Britanija i Španija razmjenjuju teritorije u Centralnoj Americi - Britanci će napustiti Obalu komaraca, naselje Black River, a dobiti će proširenje u Britanskom Hondurasu (Belize, nezavisan 1981), gdje sjeku mahagonij.
- 17. 7. - Jedna veća erupcija Merapija na Javi.[5]
- 31. 7. - Objavljena je prva zbirka poezije Roberta Burnsa, "Pesme, uglavnom na škotskom dijalektu", poznate kao Kilmarnočko izdanje.
- ljeto - U Hrvatskoj je već treća žetva slaba, tako da ima gladi.[6]
- 1. 8. - Caroline Herschel je prva žena koja je otkrila komet.
- 6. 8. - Car Josip II. odlučuje u Lavovu da vojni distrikt Bukovina postane distrikt Kraljevine Galicije i Lodomerije (do 1849, kada postaje zasebna krunovina).
- 8. 8. - Savojski planinari Michel-Gabriel Paccard i Jacques Balmat kao prve osobe u historiji osvajaju vrh Mont Blanca.
- 11. 8. - Abudllah Mukarram Shah, sultan Kedaha (u današnjoj Maleziji) u zamjenu za britansku vojnu zaštitu od Sijama i Burme kapetanu Francisu Lightu iz Britanske istočnoindijske kompanije predaje otok Penang, a što predstavlja početak britanske kolonijalne ekspanzije u Jugoistočnoj Aziji, tj. početak Britanske Malaje.
- avgust - Pittova vlada osniva kažnjeničku koloniju Novi Južni Vels u današnjoj Australiji; Prva flota plovi tamo 1787-88.
- 17. 8. - Nakon smrti svog strica Fridericha II prusko prijestolje preuzima njegov nećak Friedrich Wilhelm II (do 1797).
- 18. 8. - Okončava se danski monopol na trgovinu sa Islandom, zvanično je osnovan Rejkjavik, kao jedno od šest mesta sa trgovačkom poveljom.
- 20. 8. - Francuski ministar finansija de Calonne predstavlja kralju Luju XVI plan finansijske reforme (potrebno je da ga razmotri Skupština uglednika).
- 29. 8. - U zapadnom Massachusettsu naoružani farmeri na čelu sa ratnim veteranom Danielom Shaysom zauzimaju zgradu suda u gradu Northampton te tako spriječavaju naplatu poreza i dugova; time započinje Shaysova pobuna, prvi ustanak protiv vlasti u SAD nakon sticanja nezavisnosti.
- 5. 9. - Vreme patriota u Nizozemskoj: stadtholderove trupe iz Nijmegenskog garnizona su ušle u Hattem i Elburg, uz pljačku i skrnavljenje crkava. Patrioti nakon ovoga pojačavaju opoziciju i spremaju se za vojni sukob. Stadtholder ima podršku britanskog poslanika i Pruske (koja će dogodine intervenisati).
- 12. 9. - Charles Cornwallis je novi guverner Bengala (do 1793).
- 14. 9. - Završena Konvencija u Annapolisu (1786) na kojoj predstavnici 5 od 13 država-članica SAD (New Jersey, New York, Pennsylvania, Delaware i Virginia) donose zaključak kako je potrebno sazvati ustavnu konvenciju u smjeru jačanja centralne vlasti, odnosno novog ustava koji bi SAD od konfederacije pretvorio u federaciju (Filadelfijska konvencija sljedećeg maja).
- 14. 9. - Konektikat predaje Kongresu Zapadni rezervat, kasniji severoistok Ohaja.
- 14. 9. - La Pérouseova ekspedicija je stigla do Montereya u španjolskoj Gornjoj Kaliforniji. Zatim prelaze Pacifik, u decembru su kod Marijanskih ostrva, u januaru u Makau.
- septembar - Johann Wolfgang von Goethe je otišao na putovanje u Italiju, do 1788, što će opisati u "Italijanskom putovanju" (1816-17).
- 18. 9. - Otvorena je Pistojska sinoda, koju je uz podršku toskanskog vojvode Leopolda sazvao biskup Scipione de' Ricci - doneseni su dekreti u febronijanističkom i jansenističkom duhu (osuđeni papinom bulom 1794).
- 26. 9. - Dogovoren tzv. Edenov sporazum, trgovački ugovor između V. Britanije i Francuske - deluje 1787-93, Francuzi nisu zadovoljni jer je porastao uvoz britanske industrijske robe.
- studeni - Za ovaj mjesec izabran prvi knez Dubrovačke republike iz redova nove vlastele, po dogovoru iz 1763; još samo pet puta do 1800.[7]
- 30. 11. - Habsburški princ Leopold Josip, veliki vojvoda Toskane donosi novi krivični zakonik, poznat kao prvi u modernoj historiji iz koga je izbačena smrtna kazna.
- 4. 12. - U Gornjoj Kaliforniji je osnovana franjevačka misija Santa Barbara, pored presidija iz 1782 (→ Santa Barbara, California).
- decembar - Turci su smenili proruskog kneza Moldavija[8] Aleksandra II Mavrokordata, dolazi Aleksandar Ipsilantis (do 1788).
- Na povratku iz Rusije, vladika Petar I Petrović Njegoš donio krompir u Crnu Goru, zasađen je na imanju manastira Stanjevići[9].
- Osnovana jedinstvena general-komanda za Karlovačku, Bansku i Varaždinsku krajinu.[10]
- Tri cjeline Osijeka - Gornji grad, Tvrđava, Donji grad - povezane u jedinstvenu općinu.
- Car Josip II. prepušta kolonizacionu akciju u ugarskim zemljama privatnoj inicijativi; broj stanovnika Ugarske bez Erdelja se od 1711. povećao sa oko 2,5 na 7 milijuna.[11]
- Novim zakonom o carinama ukinute unutrašnje carinske granice u ugarskim zemljama (prema Hrvatskoj i Erdelju).[12]
- Car Josip II. osnovao Austrijsku mornaricu: za početak dva kutera u Trstu.
- Gottfried August Bürger objavio "Doživljaje barona Minhauzena" na nemačkom jeziku, prema prošlogodišnoj Raspeovoj na engleskom (→ Baron Münchhausen).
- Jovan Muškatirović: "Kratkoje razmišljenjije o prazdnici", kritika prevelikog broja praznika u srpskoj crkvi, podrška reformama bečkog dvora.[13]
- Marko Vojnović je komandant luke i flote u Sevastopolju.
- 24. 2. - Wilhelm Grimm, njemački književnik i filolog († 1859)
- 17. 8. - Davy Crockett, američki političar, graničar († 1836)
- 25. 8. - Ludwig I, kralj Bavarske († 1868)
- 18. 9. - Kristijan VIII, kralj Danske i Norveške († 1848)
- 18. 11. - Carl Maria von Weber, njemački kompozitor, dirigent i pijanistički virtuoz († 1826)
- 7. 12. - Marie Walewska, poljska plemkinja († 1817)
- 4. 1. - Moses Mendelssohn, filozof (* 1729)
- 28. 2. - Sofronije Kirilović, episkop budimski
- 21. 5. - Carl Wilhelm Scheele, kemičar (* 1742)
- 25. 5. - Stjepan Zanović, grof, književnik, pustolov (* 1751)
- 17. 8. - Friedrich II Veliki, pruski kralj, vojskovođa i državnik (* 1712)
- ↑ Kronologija. lokalpatrioti-rijeka.com
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 355
- ↑ British Foreign Policy in an Age of Revolutions, 1783-1793 By Jeremy Black, p. 114
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 526
- ↑ Global Volcanism Program - Merapi, volcano.si.edu
- ↑ Habdija, Tomislav. Poplave i glad u drugoj polovici 18. i početkom 19. stoljeća u civilnoj Hrvatskoj i Vojnoj Krajini (2018), str. 27. core.ac.uk
- ↑ Historija n. J. II, 1218
- ↑ Black, 115
- ↑ Vlado Đ. Duletić: Manastir Stanjevići – jedan od simbola crnogorske slobode. montenegrina.net
- ↑ Historija n. J. II, 1056
- ↑ Historija n. J. II, 866
- ↑ Historija n. J. II, 873
- ↑ [https://www.rastko.rs/rastko-hu/umetnost/knjizevnost/studije/istvan_poth.html IZ KULTURNE I KNJIŽEVNE PROŠLOSTI SRBA U MAĐARSKOJ]. rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)
