5. 2.
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpn. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartčt. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpt. |
5. veljače/februar (5. 2.) je 36. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 329 dana (330 u prijestupnoj godini).
Događaji
uredi- 1593. — Kralj Navare Anri odbacio kalvinizam i prešao u katoličanstvo kako bi kao Anri IV preuzeo presto Francuske.
- 1596. — Japanski šogun Hidejoši zabranio hrišćanstvo u Japanu i naredio da se pogubi 26 osoba koje su prešle u katoličku veru. To su bili prvi katolički "mučenici" Japanci.
- 1792. — Britanci zauzeli pola teritorije indijske države Majsor, nakon što su porazili vojsku sultana Tipu Sahiba.
- 1814. — U Beču objavljena "Mala prostonarodna slavenoserbska pesmarica" Vuka Karadžića, koja je označila početak upoznavanja Evrope sa srpskom narodnom poezijom.
- 1818. — Bivši Napoleonov maršal Žan Batist Bernadot postaje kralj Švedske i Norveške kao Karl XIV Johan (1818.-1844.) i osniva dinastiju Bernado koja vlada Švedskom do danas.
- 1885. — Belgijski kralj Leopold II proglasio afrički Kongo za lični posed pod nazivom "Nezavisna država Kongo".
- 1887. — U milanskoj Skali prvi put izvedena Verdijeva opera "Otelo".
- 1900. — Ruska carska vlada opozicijskim je studentima odredila prisilnu obvezu služenja u vojsci.
.
1901-1950
uredi- 1917. — Usvajanjem novog ustava, Meksiko postao federativna republika od 28 saveznih država. Proklamovana je agrarna reforma i crkva je odvojena od države.
.
1951-2000
uredi- 1958. — Gamal Abdel Naser izabran za prvog predsjednika Ujedinjene Arapske Republike (kasniji Egipat).
- 1971. — Apollo 14 sletio na Mjesec.
- 1971. — U Belfastu, tokom nemira, ubijen britanski vojnik, prvi od dolaska britanskih trupa u Severnu Irsku 1969.
- 1983. — U eksploziji bombe u prostorijama Palestinske oslobodilačke organizacije u Bejrutu poginule su 22 osobe.
- 1983. - U Lionu, posle izručenja iz Bolivije, uhapšen ratni zločinac Klaus Barbi, jedan od šefova Gestapoa u okupiranoj Francuskoj u Drugom svetskom ratu. Barbi, nazvan "dželatom iz Liona" skrivao se u Boliviji 32 godine.
- 1988. — Vrhovni sud SSSR ukinuo presudu kojom su u martu 1938. u vreme Staljinovih "čistki", osuđeni i potom ubijeni Nikolaj Buharin, Aleksej Rikov i niz drugih visokih sovjetskih partijskih i državnih rukovodilaca. Oni su potom posmrtno rehabilitovani.
- 1994. — Granata sa srpskih položaja ubija 66 osoba u centru Sarajeva.
- 1996. — Vlasti u Sarajevu uhapsile su i kasnije predale Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu srpske oficire Đorđa Đukića i Aleksu Krsmanovića, što je izazvalo ozbiljnu političku krizu u tek uspostavljenim kontaktima dva bosanska entiteta. General Đukić je umro u zatvoru a pukovnik Krsmanović je oslobođen optužbe.
- 1997. —.
- Tri najveće švajcarske banke osnovale su, pod snažnim međunarodnim pritiskom, fond od sto miliona švajcarskih franaka za žrtve holokausta. Pritisak je usledio nakon otkrića da su švajcarske banke sarađivale s nemačkim nacistima u Drugom svetskom ratu u skrivanju novca i dragocenosti od zatočenih i ubijenih Jevreja.
- U akcijama beogradske policije protiv mirnih protesta građana, zbog fasifikovanja izbornih rezultata, između 2. i 5. februara, uhapšeno je oko 100, a povređeno više od 300 demonstranata. Svakodnevne demonstracije su nastavljene.
.
21. stoljeće
uredi- 2001. — U Njujorku počelo suđenje četvorici optuženih za postavljanje i aktiviranje bombi 1998. u dve američke ambasade u Africi, kada je život izgubilo 224 osobe.
- 2001 - U eksploziji u moskovskom metrou povređeno je najmanje 224 osoba.
- 2002. — Belgijski ministar inostranih poslova Luis Mišel, uputio izvinjenje zbog uloge njegove zemlje 1961 u atentatu na tadašnjeg kongoanskog lidera Patrisa Lumumbe. On je ponudio pomoć od 3,25 miliona dolara Fondu "Patris Lumumba" za promociju demokratije u toj zemlji.
- 2003. — Severna Koreja je saopštila da je ponovo pokrenula nuklearni reaktor u Jongbjonu. Ona je u decembru 2002. najavila niz akcija kojima će reaktivirati svoje nuklearne programe, uprkos činjenici da je dve godine ranije (1994) potpisala sporazum o njihovoj suspenziji.
- 2006. —.
.
Rođenja
uredi- 1525. — Juraj II. Drašković, hrvatski teolog, državnik i kardinal iz velikaške obitelji Drašković († 1587.).
- 1715. — Baltazar Adam Krčalić, hrvatski povjesničar, teolog i pravnik († 1778.).
- 1812. — Georges-Charles de Heeckeren d'Anthès, francuski monarhist, oficir-gardist († 1895.).
- 1840. — John Boyd Dunlop, škotski izumitelj i veterinar, izumitelj pneumatske gume († 1921.).
- 1864. — Jagoda Truhelka, hrvatska književnica, autorica romana Zlatni danci († 1957.).
- 1878. — André-Gustave Citroën († 1935.).
- 1880. — Gabriel Voisin, francuski konstruktor aviona i automobila.
- 1887. — Albert Paris Gutersloh, austrijski književnik i slikar († 1973.).
- 1912. — Josip Palada, hrvatski tenisač († 1994.).
- 1914. — William S. Burroughs, američki pisac i slikar.
- 1915. — Robert Hofstadter, američki fizičar († 1990.).
- 1916. — Jorginho Guinle, brazilski plejboj († 2004.).
- 1919. — Andreas Papandreou, grčki političar i državnik.
- 1933. — Miloš Milutinović, bivši jugoslovenski nogometni reprezentativac i trener (u. 2003).
- 1943. — Dušan Uhrin, čehoslovački nogometni trener i nogometaš.
- 1945. — Bob Marley, reggae glazbenik († 1981.).
- 1945. — Duff McKagan, američki glazbenik i bassist benda Velvet Revolver.
- 1948. — Sven-Göran Eriksson, švedski nogometni trener.
- 1952. — Darko Domijan, hrvatski pjevač zabavne glazbe.
- 1956. — Zlatko Kramarić, hrvatski je političar, bivši gradonačelnik Osijeka.
- 1963. — Goran Jurić, bivši hrvatski i jugoslovenski nogometaš.
- 1965. — Gheorghe Hagi, nekadašnji rumunjski nogometaš i trener.
- 1965. — Quique Sánchez Flores, španjolski nogometaš i trener.
- 1966. — Rok Petrovič, slovenski alpski skijaš († 1993.).
- 1968. — Marcus Grönholm, bivši finski reli-vozač.
- 1975. — Giovanni van Bronckhorst, umirovljeni nizozemski igrač i bivši reprezenativac.
- 1979. — Mirko Hrgović, nogometni je reprezentativac Bosne i Hercegovine.
- 1982. — Rodrigo Palacio, argentinski nogometaš.
- 1984. — Carlos Tevez, argentinski nogometaš.
- 1985. — Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro, portugalski nogometaš.
- 1986. — Vedran Ćorluka, hrvatski nogometni reprezentativac.
- 1986. — Andreas Beck, bivši njemački teniser.
- 1992. — Neymar Jr., brazilski nogometni reprezentativac.
.
Smrti
uredi- 1922. — Eduard Slavoljub Penkala, hrvatski izumitelj i inženjer, izumitelj brojnih izuma među kojma se ističu penkala, termofor, kočnica, anodna baterija i deterdžent (* 1871.).
- 1947. — Hans Fallada, njemački književnik (* 1873.).
- 1957. — Ben Hardaway, američki crtač animiranog filma i producent (* 1895.).
- 2020. — Kirk Douglas, američki glumac (* 1916.).
Blagdani
uredi- Ustavni dan u Meksiku (1917.).
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar