Tāi Bân
.png)
Bân (hàn-jī: 閩; 909 nî - 945 nî) sī Tiong-kok Ngóo-tāi Si̍p-kok (五代十國) sî-tāi ê chi̍t ê kok-ka, i tong-sî ê chìng-sik kok-hō sī Tāi-bân (大閩), sio̍k-î Si̍p-kok(十國). Bân ê kok-thó͘ tāi-iok sī tī kin-á-ji̍t ê Hok-kiàn, siú-to͘ tī Hok-chiu. Chū se-goân 909 nî Ông Sím-ti (王審知) khai-kok it-ti̍t kàu 945 nî Ông Iân-chèng (王延政) tâu-hâng Lâm-tông(南唐) bia̍t-bông uî-chí, Bân chîng-āu ū 6 uī kun-ông, kok-ka î-chhî lóng-chóng 37 nî.
Li̍k-sú
[siu-kái | kái goân-sí-bé]Tông-chiau-chong(唐昭宗) Kíng-hok(景福) 2 nî, 893 nî, Ông Sím-tiâu(王審潮), Ông Sím-khui(王審邽), Ông Sím-ti saⁿ hiaⁿ-tī kong-chiàm Hok-chiu, āu-lâi chiām-chiām khòng-chè kui-ê Hok-kiàn. Tông-tiâu(唐朝) chèng-hú hō͘ Ông Sím-tiô Hok-kiàn Koan-chhat-sú(觀察使) ê koaⁿ-uī lâi thóng-tī Hok-kiàn, koè bô-guā-kú koh sing-chò Ui-bú-kun(威武軍) Chiat-tō͘-sú(節度使). Khiân-lîng(乾寧) 4 nî, 898 nî, Ông Sím-tiô koè-sin, kā chiat-tō͘-sú ê uī thoân hō͘ sió-tī Ông Sím-ti.
Āu-liông(後梁) Khai-pîng(開平) 3 nî, 909 nî, Ông Sím-ti hōo Ā-liông Thài-chó͘(後梁太祖) hong tsò "Bân-ông"(閩王), chìng-sik khai-kok.
925 nî, Ông Sím-ti koè-sin, biō-hō "Bân-thài-chó͘"(閩太祖). Toā-kiáⁿ Ông Iân-hān(王延翰) ting-ki(登基), m̄-koh tē 2 tang tō khì hō͘ poān-loān ê sió-tī Ông Iân-kun(王延鈞) kap Ông Iân-lún(王延禀) thâi-thâu, sè-hō(諡號) "Bân-sū-ông"(閩嗣王).
Li̍k-tāi tè-ông
[siu-kái | kái goân-sí-bé]| Sènn-miâ | Biō-hō | Sè-hō | Tiong-kiong | Nî-hō |
|---|---|---|---|---|
| Ông Sím-tiâu (王審潮) |
- | Kóng-bú (廣武) |
- | - |
| Ông Sím-ti (王審知) |
Thài-chó͘ (太祖) |
Chiau Bú Hàu-hông-tè (昭武孝皇帝) |
Hông-hiō Jîm--sī (皇后任氏) |
Khai-pîng(開平) 909 nî ~ 911 nî Kan-hoà(乾化) 911 nî ~ 915 nî Ching-bîn(貞明) 915 nî ~ 921 nî Liông-tik(龍德) 921 nî ~ 923 nî Tông-kong(同光) 923 nî ~ 925 nî |
| Ông Iân-hān (王延翰) |
- | Sū-ông (嗣王) |
Hu-jîn Chhui--sī (夫人崔氏) |
Tông-kong(同光) 925 nî Thian-sîng(天成) 926 nî |
| Ông Iân-kun (王延鈞) |
Huī-tsong (惠宗) |
Chê Siok Bîn Hàu-hông-tè (齊肅明孝皇帝) |
Huì-hiō Kim--sī (廢后金氏) Hông-hiō Tân--sī (皇后陳氏) |
Thian-sîng(天成) 926 nî ~ 930 nî Tn̂g-hing(長興) 930 nî~933 nî Liông-khé(龍啓) 933 nî~934 nî Íng-hô(永和) 935 nî |
| Ông Kè-phêng (王繼鵬) |
Khong-chong (康宗) |
Sìng-sîn Ing-joē Bûn-bîng Kóng-bú Ìng-tō Tāi-hông Hàu-hông-tè (聖神英睿文明廣武應道大弘孝皇帝) |
Hông-hiō Lí--sī (皇后李氏) |
Íng-hô(永和) 935 nî ~ 936 nî Thong-bûn(通文) 936 nî~939 nî |
| Ông Iân-hi (王延曦) |
Kéng-chong (景宗) |
(睿文廣武明聖元徳大孝皇帝) |
Hông-hiō Lí--sī (皇后李氏) |
Íng-liông(永隆) 939 nî~943 nî |
| Ông Iân-chèng (王延政) |
- | Kiong-ì (恭懿) |
Hông-hiō Tiuⁿ--sī (皇后張氏) |
Thian-tek(天德) 943 nî ~ 945 nî |
Chham-khó chu-liāu
[siu-kái | kái goân-sí-bé]
| ||||||||||||