Lieste mee Zeêuwse rampen
Uiterlijk
Ieronger wor een lieste mee Zeêuwse rampen weer'egeven. Ok rampen op Goereê-Overflakkeê bin weer'egeven. Een ramp wor pas in de liest op'enome as d'r meer as 5 doôden bin 'evallen.
14e eeuwe
[bewerk | brontekst bewerken]- 1327
- Een schip ofkomstig uut Brouwes'aeven zienkt nae en anvaering. Meer as 20 opvaerenden verdrienke.[1]
- 1334
- 23 november - Tiejens de Sint-Clemensvloed stroômt Walchren onger waeter. Het eiland Wulpen kreeg bie deze sturmvloed de eêste klappe.
- 1362
- 15 jannewari - Twidde Sint Marcellusvloed. Ok we Eerste Grote Mandrenke 'enoemd. Langs de eêle kuste brake dieken deur en grote delen van 't huujege Nederland liepe onger waeter. Het percieze antal slachtoffers is ondudelek. Schattingen loôpe uuteên van 25.000 tot 40.000.
- 1374
- 9 oktober - De Sturmvloed van 1374 was een sturmvloed die voorà Walchren, Borssele, Westvore en Goeree trof. Vadder richtende de sturmvloed ok schaede an in de Zwijndrechtse Waerd, de Riejerwaerd, en de Groôte of Hollandsche Waerd.
15e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1404
- 19 november - Deu de Eerste Sint Elisabethsvloed gae de Zeêuws-Vlaomse durpen Hughevliet, Oud-Iezendieke en Oostmanskapelle verloren.
- 1421
- 19 november - Twidde Sint Elisabethsvloed, vermoedelek ca. 2000 doôden deu diekdeurbraeken in 't Graefschap Zeêland en in 't Graefschap Holland.
- 1477
- 27 september - Het durp Erremu wor verwoest deu de Eerste Cosmas- en Damianusvloed. Eel Walchren lopt onger waeter.
- 1484
16e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1509
- 27 september - Het stadje Ter Veere wor zwaer 'etroffen deu de Twidde Cosmas- en Damianusvloed. Oud-Staevenisse verdwient in de golleven. Pas in 1599 wor dit gebied opnieuw in'epolderd.
- 1519
- 1530
- 5 november - Sint-Felixvloed in het strômhebied van de Westerschelde. Deze Quade Saterdach is wellicht de ernstigste overstrôming uut de Nederlandse heschiedenis. Schattingen loôpn op tot 100.000 doôden. Deer wè noe 't Verdroenke land van Zuud-Beveland is, verdwiene 18 durpen in de golleven. In de stad Reimerswaol verdrienke 404 parochies.[3]
- 1532
- 2 november - De Allerheiligenvloed van 1532 verwoest aolle 'erstelwêrreken van de Sint-Felixvloed. De schae is bienae nog êrreger. Reimerswaol wor definitief op'egeven. Ook Flupland wor geheel verwoest.
- 1552
- 3 meie - Het eiland van Bath verdwient in de golleven tiejens de Sint-Pontiaansvloed. Pas in 1773 wor het opnieuw in'epolderd en komt het an Zuud-Beveland vast te zitten.[4]
- 1570
- 1 november - De Allerheiligenvloed teistert Zeêland en het noor'n van Nederland. Alleên ao in Friesland verdrienke 3.273 meênsen. Het totaol antal doôden bedraegt volges een nauwkeurige schatting circa 10.000.
- 1572
- 20 oktober - De Spaonse kolonel Cristóbal de Mondragón steekt mee 1500 manschappen te voet over van Tole naer Duveland om Zierikzee op Schouwen te belegeren. De Geuzen valle de Spanjaerden an vanof kleine schepen. Nehen soldaot'n worre mee'esleurd mee de vloedstroôm en verdrienke.Mondragron geschiedenis[5]
17e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1633
- 1 november - Zwaere sturm zorgt voor diekdeurbraeken in Zeêland. 360 mensen verdrienke.[6]
- 1682
- 26 jannewari - Deu de sturmvloed van 1682 overstroômen in Zeêland en Zuud-Holland in totaol 161 polders. Op Goereê-Overflakkeê verdrienke 22 persônen. In Dordrecht stort een meule mee vluchtelingen in, weerbie 10 persônen om 't leven komme.
- 1689
- 27 november - Het linieschip Walcheren botst tegen het westeleke haevenhoôd van Vlissienge. 24 opvaerenden verdrienke hierbie in de Onte.
18e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1735
- 3 feberwari - Het VOC-schip Vliegend Hert lôpt direct nae vertrek voo de kust van Vlissienge op een zandbank en slit lek. Aolle 256 opvaerenden komme 'ierbie om 't lêven.
- 1738
- 29 juni - Het VOC-schip Reigersbroek strand nabie Wasschappel. 51 doôden.
- 1770
- 20 feberwari - Het beurtschip van Philippine op Middelburg vergaot. 5 passagiers verdrienke, de 2 bemanniengsleden worre 'ered.[7]
- 1778
- 10 november - VOC-schip Woestduin vergaot bie Dissoek. 49 van de 130 bemanniengsledn komme om 't lêven.
19e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1802
- 27 oktober - Bie het eiland Schouwen-Duveland vergaot het schip Sint Joseph. 13 opvaerende komme omme.
- 1808
- 15 jannewari – Sturmvloed veroorzaekt overstrômingen in Nederland en Vlaenderen. De binnenstad van Vlissienge loôpt onger waeter. 31 doôden.[8]
- 1809
- 13 auhustus - Bombardement van Vlissienge deu Britse troepen. 335 doôden.
- 16 auhustus - Kustbatterieje Margarethapolder te Terneuzen wor beschote deu een Brits fregat. 23 doôden.
- 1827
- 1828
- 19 maerte - Het vissersschip Catharina Elisa uit Menheere vergaot. 12 doôden.[10]
- 19 september – Op scheepswurft De Schelde te Vlissienge vindt een zwaere explosie plaes. 7 doôie en 11 zwaergewonde.[11]
- 1852
- 1 jannewari - Groôte buskruutontploffing te Zierikzee. 5 doôden.[12]
- 2 oktober - Het veerschip tussen Berrehe op Zoôm en Zierikzee zienkt, weerbie 6 mensen omkomme.
- 1854
- 4 december - Het fregat Hendrika vergaot bie de Banjaerd . 82 doôden.
- 1869
- 26 oktober - Bij Goeree vergaot een Scheveningse vissersschuut. 6 doôden.[13]
- 1883
- 1888
- 18 oktober - Brand op de Korte Delft in Middelburg, 5 doôden.
- 21 november - Het Russische schip Atalanta strandt tiejens een zwaere noordwester sturm nabij Ouwdurp, 6 bemanniengsleden komme omme.
20e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 1901
- 21 maerte - Op de reê van Vlissienge wor het Iengelse schip Tay an'evaeren deu het Duutse Chemnitz. 14 doôden.
- 1903
- 15 september - Drie botters uit Erremu vergô tiejens sturm. 10 vissermannen verdrienke.
- 1906
- 12 maerte - Sturmvloed van 1906 nae extreem hoôg waeter op de Westerschelde. Diverse zeedieken braeke deu, mee grote schae toet gevolg. deurdat de sturmvloed overdag plaes vong, valle d'r gin doôden.[14]
- 1910
- 23 jannewari - Het vissersschip MD 1 uit Menheerse zienkt in een sturm, 13 doôden.[15]
- 24 december - Op de reê van Vlissienge vindt een anvaering plaes tussen een Bels en een Nederlands stoomschip, 6 opvaerenden verdrienke.[16]
- 1912
- 15 jannewari - Het vissersschip MD 3, Anna uut Menheerse vergaôt. 13 opvarenden, waaronger 12 uut Menheerse verdrienke.[17]
- 27 auhustus – Scheepsramp mee de Kursk. Het Deense stoomschip Kursk vergaôt mee een onger meer een laeding kristal voo de kust van Ouwdurp. 27 opvaerenden komme om het lêven.
- 1914
- 16 november - 6 omstanders komme om 't leven, as een angespoelde miene ontploft bie Wasschappel.
- 1915
- 19 jannewari - Op de Hr. Ms. Triton explodeert een miene bie 't oprumen van een mienversperring in de Onte. 5 man doôd.
- 2 maerte - Een aangespoelde zeemiene ontploft bie de haeveningang van Zierikzee, waardeu 5 inweuners van dit stad'ie omkomme.
- 1916
- 1918
- 15 feberwari - Stoomloodsvaartuig 14 lopt in de Onte op een miene, weerbie 8 opvearenden omkomme. Geliektiedig explodeert deu dezelfde miene ok de ARM 16, weerbij 3 vissers omkomme.
- 1922
- 2 september - Het SS Zuiderdyk van de Holland-Amerika Liene komt bie Zoetelande in anvaering mee het Britse SS Ezardian. 7 doôden.
- 1924
- 1925
- 1940
- 17 meie - Bombardement op Middelburg deu de Duutsers, 22 doôden.
- 1944
- 11 september - Bresjes wor deu de geallieerden 'ebombardeerd. Awast da de plekke was geëvacueerd valle d'r toch nog 199 slachtoffers.
- 3 oktober - Bie een Iengels luchtbombardement wor een gat 'eslegen in de Waschappeller Zeêdiek. Ierbie kwammen 180 inweuners om 't leven deu water in vuur. Behun inundaotie van Walchren.
- 20 oktober - Explosie bij Izendieke. Bie een zwaere ontploffinge op een steê bie het durp Izendieke (Zeêuws-Vlaonderen), vallen 47 doôden en 37 gewonden onger Britse en Canadese militairen. De oorzaek van de ramp is nooit achterhaeld.
- 1945
- 1946
- 30 meie - De ARM-1 en de ARM-3 uut Erremu loôpe in het Veerse Gat op een miene. 7 doden.
- 1953
- 1 feberwari - Waetersnoȏdramp van 1953 in Zeêland, delen van Zuud-Holland en Noord-Braebant, 1836 doden, waarvan 865 in Zeêland, 677 in Zuud-Holland, 247 in Noord-Braebant en 6 in Noord-Holland (Texel). ca. 100.000 mensen verlierze hun uus en aole bezittiengen.
- 1976
- 27 oktober - Treinramp bie Hoes, 7 doôden en 7 gewonden.
- 1977
- 25 december - Scheepsramp op de Onte bij Bossele. Van de Belse tenker Laguna komme 5 van de 8 opvaerenden om na een anvaering.[18]
21e eeuw
[bewerk | brontekst bewerken]- 2012
- 5 december - 65 kilometer uut de kust van Schouwen-Duveland wor de autoboot Baltic Age an'evaeren deu een containerboôt. 11 doôden.
Noôten
[bewerk | brontekst bewerken]- ↑ www.historici.nl
- ↑ 2,0 2,1 www.schrieks.org
- ↑ www.watervragen.nl
- ↑ kreeft.zeeland.nl
- ↑ Biographisch woordenboek
- ↑ Historische schets der watervloeden in België en Holland, blz. 47
- ↑ www.archiefleeuwardercourant.nl
- ↑ zeeuwsebabbelaar.web-log.nl
- ↑ Krantenarchief Koninklijke Bibliotheek
- ↑ www.archiefleeuwardercourant.nl
- ↑ www.archiefleeuwardercourant.nl
- ↑ Verslag van Gedeputeerde Staten aan de Staten der Provincie Zeeland, 1853 p. 55
- ↑ www.blogger-index.com
- ↑ www.nd.nl
- ↑ home.versatel.nl koster219
- ↑ Krantenarchief Koninklijke Biblioteek
- ↑ Eilanden-Nieuws 16-12-2011, pagina 4
- ↑ www.archiefleeuwardercourant.nl