ტორონხაჯი
| ტორონხაჯი | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ტორონხაჯიშ ბართვი პოპოქეფით |
||||||||||||||||||||
| მენცარული კლასიფიკაცია | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
| ლათინური ჯოხო | ||||||||||||||||||||
| Cajanus cajan | ||||||||||||||||||||
| თხილუაშ სტატუსი | ||||||||||||||||||||
|
ტორონხაჯი (ლათ. Cajanus indicus) — ანდაწანიანი ჩანარი პოპოქიშობურეფიშ ფანიაშე. ბართვიშ სიმაღალა 0,5-3,5 მეტრიშახ ონჭუ. უღუ კიგა, ნარსხუამი ღერი, კუნტა დო ბირტყა პოპოქი, ფართოთ რე მოდვალირი.
ჭყინტუ პოპოქის ოჭკომალო გიმირინუანა. მონდა ლაწკარი მაფურინჯეშ დო ჩხოლარიშ ჯგირი ოჩამური რე. თიში ოცადებელი ნარგუეფი რე უჩა ზუღაშ დო კასპიაშ ზუღაშ ობჟათე რაიონეფს, თაშნეშე მორჩილ აზიას.
შანულობა დო გჷმორინაფა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]ტორონხაჯი — ძალამ ჯვეში კულტურული ჩანარი. რე თიშ მუნაჩემეფი, ნამჷ-და თე ჩანარი მოყუნდეს ეგვიპტეს დიო ხოლო ჩქ. ეე-შახ 2000 წანაშ კინოხ.[1]
ტორონხაჯიშ თასეფი იკათუანა 16—22% ცილეფს, 62%-შახ ნოშქერწყარეფს დო 8%-შახ ცჷმუეფს[2].
ტორონხაჯიშ ჭყინტი პოპოქეფს დო თასეფს გჷმირინუანა სუპეფს, კაკალეფს აკონსერვენა მუჭოთ წვანე ბარდონი. ხომლა თასიშე ინდოეთის აკეთენა ტორონხაჯიშ ქაშის (დჰალი), ტორონხაჯიშ ქვირს გჷმირინუანა შხვადოშხვანერ გიშაჭუალეფშო. კანკალე ქიანას ხვარენა თაშნეშე ჩანარიშ ჭყინტი გუმნაფალეფს დო ფურცელეფს, მარა შხირას ჩანარიშ წვანე მასას ორინჯიშ ოჩამალო გჷმირინუანა.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 7, ხს. 187-188, ქართი, 1984 წანა.
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- (2011) „The first draft of the pigeonpea genome sequence“. Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology 21: ხს. 98–112. DOI:10.1007/s13562-011-0088-8. PMID 24431589.
- Decoding of the Pigeonpea (Arhar) Genome by Indian Scientists, Indian Council of Agricultural Research
- (2011) „Draft genome sequence of pigeonpea (Cajanus cajan), an orphan legume crop of resource-poor farmers“. Nature Biotechnology 30 (1): ხს. 83–9. DOI:10.1038/nbt.2022. PMID 22057054.
- ICRISAT-led global team cracks pigeonpea genome Archived 2020-04-07 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. , Indian Council of Agricultural Research
- Pigeonpea a wonder crop for women farmers in Rajasthan, India Archived 2021-06-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. , Indian Council of Agricultural Research
- ↑ {книга|автор =Vaughan J. C., Geissler C. A. |заглавие =The new Oxford book of food plants ||место =New York |издательство =Oxford University Press |год =2009|страницы =42 |страниц =249 |isbn =978-0-19-954946-7}}(ინგლ.)
- ↑ {книга|заглавие =Мир культурных растений. Справочник |ссылка =https://archive.org/details/isbn_5244004948 |ответственный =Баранов В. Д., Устименко Г. В. |место =М. |издательство =Мысль |год =1994 |страницы =59 |страниц = 381|isbn = 5-244-00494-8}}