Patryze

E koppel patryzn

Domein:	Eukaryootn
Ryk:	Animalia (Bêestn)
Stamme:	Chordata (Chordabêestn)
Klasse:	Aves (Veugels)
Orde:	Galliformes (Hoenders)
Familie:	Phasianidae (Fazantachtigen)
Geslacht:	Perdix (Patryzn)

Sorte

Perdix perdix
Linnaeus, 1758

Patryzn (Perdix perdix) zyn veugels uut de familie van de fazantn. De sôorte woarover dat 't hier juuste goat, is de grysde of Hongaarsche patryze, d'ênigste sôorte die in West-Vloandern leeft. D'aar twêe sôortn in 't geslacht Perdix zyn de Daurische (Kirgizië, China en Mongolië) en de Tibetoansche patryze (Tibet, Pakistan, India, Nepal, Bhutan en China)

Uutzicht en doenieng

Patryzn kommn à peu près 30 cantimeiters lank. De vintjes en de wuvetjes trekkn styf up makoar, z'henn olletwêe brune vlerkn, e grysd lyf en e bitje rood an nundern bek. De mêeste wuvetjes en olle vintjes en oek e doenkerroste plekke up nundern wittn bost, de kiekns henn dadde nie.

Z'eetn zoadn, groann (lik terwe en geist) en wiet (lik kloavers, ges en wegebree). Oltemets eetn z'oek fernient, zeker de kieksjes doen dadde voun enoeg eiwittn binn te krygn.

Rechtet achter de wienter begunn de vintjes te baltsn en poarn ze me nunder wuvetje (ze zyn monogaam). Doarachter mak het wuvetje e nest an de bôord van e stik of e bus(seltje) en leg ze tusschn 10 en 20 eiers die bruunachtig zyn en à peu près 13 gram weegn. Ze zit toune e dag of 25 up neur nest, 't vintje bluuft derby, mo broedt zevve nie. In te plekke zorgt 'n dervôorn dat er nietnt of niemand byn 't nest komt. 't Wuvetje goat ollêne mo van 't nest voun etwot t'eetn en toune leg ze 't êen en 't ander up 't nest.

De kieksjes eetn ol achter 2 doagn zevve en in 'n dienn tyde frettn ze surtout fernient, lik kevers, miern, bladluuzn en rupsn. E bitje met e kêe veraart dadde in plantery, achter 2 moandn is dat ol 85% van nunder menu. Achter e weke of 2 kunn z'ol vliegn.

Beisn de wienter bluuvn patryzn up nunder standplekke, nundern êestn wienter bluuvn de kiekns oek by nunder ouders.

Leefgebeid en verspreidienge

Patryzn leevn surtout up en round stikkn, woa dan ze vele teetn kunn viendn. Deurdat de boerenstiel ossan mor efficiënter werkt, is er miender en miender teetn voun patryzen, woadeure dat 't bestand overol ferme achteruut egoan is.

Ze zittn in hêel Europa, buutn 't nôordn van Scandinavië, Spanje, Portugal en 't zuudn van Grieknland. 't Zyn oek patryzn uutezet in Nôord-Amerika voun up te joagn en doa kommn ze nu redelik algemêen vôorn. Ze zeggn der doa Hungarian partridge of geweune hun teegn.

Weetnschappelikke noame

De weetnschappelikke noame komt van 't Grieks, uut e verhoal van Ovidius over Icarus en Daedalus. Daedalus wos en uutviender (e makte oundermêer de vlerkn woamei dat 'n nem en zyn zeune uut 't labyrinth van Knossos trachttn te vluchtn) en ne lêerde 'n stiel an ze koozntje Perdix. 'n Dienn kwam ol zêre stief goed en Daedalus kuste doe nie ol te goed teegn. E duwde zyn koozn van 'n Akropolis, mo juuste vôorn at 'n up de ground gienk kletsn, veraarde Pallas Athena nem in e patryze. Perdix wos toune zo benauwd van te volln en te vliegn en 't is voogns Ovidius doadeure dan patryzn nôois stief hoge vliegn.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Perdix perdix van Wikimedia Commons.