Bước tới nội dung

Nạn đói lớn (Ireland)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nạn đói lớn

An Gorta Mór/Drochshaol
Cảnh tại Skibbereen trong Nạn đói lớn, của họa sĩ Cork James Mahony (1810–1879), The Illustrated London News, 1847
Quốc giaVương quốc Liên hiệp Anh và Ireland
Địa điểmIreland
Thời kỳ1845–1849
Tổng số người chếtKhoảng 1 triệu người
Các quan sátSự thất bại của các chính sách, bệnh bạc lá khoai tây
Giả thuyếtLuật nhập khẩu ngô, Chính sách Gregory , Luật đất đai, Luật phòng chống tội phạm (Ireland) 1847, Cuộc nổi loạn của thanh niên Ireland 1848, Three Fs, Luật sửa đổi dành cho người nghèo
Impact on demographicsDân số giảm 20–25% do chết đói và di cư
Hậu quảSự thay đổi nhân khẩu, chính trị của Ireland

Nạn đói lớn hoặc Đại nạn đói (tiếng Ireland: an Gorta Mór [anˠ ˈɡɔɾˠt̪ˠə ˈmˠoːɾˠ]), hay là thời kỳ đói khát và bệnh tật ở Ireland từ năm 1845 đến 1849.[1] Với các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở phía Tây và Nam Ireland, nơi ngôn ngữ Ailen chiếm phần lớn. Thời kỳ này ở Ailen còn được gọi là An Drochshaol,[2] được dịch thoáng nghĩa là Thời kỳ khó khăn (hay nghĩa đen là Cuộc sống tồi tệ). Năm tồi tệ nhất của thời kỳ này là năm 1847, được gọi là "Black '47".[3][4] Trong nạn đói này, khoảng một triệu người chết và một triệu người di cư từ Ireland,[5] khiến dân số của hòn đảo này bị giảm từ 20% đến 25%.[6]

Một củ khoai tây bị nhiễm bệnh sương mai, biểu hiện triệu chứng thối điển hình

Sự kiện này thỉnh thoảng được gọi là Nạn đói khoai tây Ireland, chủ yếu được các nước bên ngoài Ireland gọi.[7] [8] Các nguyên nhân được suy đoán của nạn đói là một hiện tượng tự nhiên, bệnh bạc lá khoai tây,[9] số khoai tây bị nhiễm bệnh cây trồng trên khắp Châu Âu trong những năm 1840, cũng gây ra khoảng 100.000 trường hợp tử vong bên ngoài Ireland và ảnh hưởng phần lớn tình trạng bất ổn rộng rãi trong các cuộc cách mạng châu Âu năm 1848. Từ năm 1846, tác động của sự tàn phá đã trở nên trầm trọng hơn bởi chính sách kinh tế của chủ nghĩa tư bản laissez-faire của chính phủ Whig.[10] [11][12] Nguyên nhân dài hạn bao gồm sự vắng mặt địa chủ.[13]

Nạn đói này là một bước ngoặt trong lịch sử Ireland,[1] nơi mà từ năm 1801 đến 1922 được Westminster trực tiếp cai trị như một phần của Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland. Nạn đói và ảnh hưởng của nó đã thay đổi vĩnh viễn tình trạng dân số, chính trị và văn hóa của hòn đảo, giảm đi khoảng hai triệu người tị nạn và gây ra sự suy giảm dân số kéo dài một thế kỷ.[14][15] Đối với cả người Ailen bản địa và những người trong cộng đồng người di cư, nạn đói đã đi vào ký ức của nhân dân.[16] Quan hệ giữa người dân Ailen và chính phủ của họ đã trở nên xấu đi vì nạn đói, khiến cho căng thẳng sắc tộc và tôn giáo trở nên ngày càng sâu sắc và thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc Ireland và chủ nghĩa cộng hòa Ireland.

Bệnh bạc lá khoai tây quay trở lại châu Âu vào năm 1879, trong cùng thời điểm đó, chiến tranh trên đất liền, một trong những phong trào nông nghiệp lớn nhất diễn ra ở châu Âu thế kỷ 19 đã bắt đầu ở Ireland.[17] Phong trào này được dẫn đầu bởi Land League, nối tiếp chiến dịch chính trị Three Fs, được ban hành vào năm 1850 bởi Tenant Right League trong Nạn đói lớn. Khi bệnh bạc lá khoai tây quay trở lại trong nạn đói năm 1879, Liên minh này đã tẩy chay "những địa chủ khét tiếng" và các thành viên của Liên minh đã ngăn chặn những vụ trục xuất nông dân, kết quả là giảm tình trạng vô gia cư và phá hủy nhà cửa dẫn đến việc giảm đáng kể số người tử vong.[18]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ a b Kinealy 1994, tr. xv.
  2. ^ The great famine (An Drochshaol) Lưu trữ 2020-05-12 tại Wayback Machine. Dúchas.ie
  3. ^ Éamon Ó Cuív, An Gorta Mór – the impact and legacy of the Great Irish Famine
  4. ^ An Fháinleog Chapter 6. "drochshaol, while it can mean a hard life, or hard times, also, with a capital letter, has a specific, historic meaning: Bliain an Drochshaoil means The Famine Year, particularly 1847; Aimsir an Drochshaoil means the time of the Great Famine (1847–52)."
  5. ^ Ross 2002, tr. 226.
  6. ^ Kinealy 1994, tr. 357.
  7. ^ Kinealy 1994, tr. 5.
  8. ^ O'Neill 2009, tr. 1.
  9. ^ Ó Gráda 2006, tr. 7.
  10. ^ Woodham-Smith 1991, tr. 410–411.
  11. ^ Donnelly, Jim (ngày 17 tháng 2 năm 2011). “The Irish Famine”. BBC History.
  12. ^ Thornton, Mark (tháng 4 năm 1998). “What Caused the Irish Potato Famine?”. The Free Market. 16 (4).
  13. ^ Fraser, Evan D. G. (ngày 30 tháng 10 năm 2003). “Social vulnerability and ecological fragility: building bridges between social and natural sciences using the Irish Potato Famine as a case study”. Conservation Ecology. 2 (7). Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2019.
  14. ^ Kelly, M.; Fotheringham, A. Stewart (2011). “The online atlas of Irish population change 1841–2002: A new resource for analysing national trends and local variations in Irish population dynamics”. Irish Geography. 44 (2–3): 215–244. doi:10.1080/00750778.2011.664806. ..population declining dramatically from 8.2 million to 6.5 million between 1841 and 1851 and then declining gradually and almost continuously to 4.5 million in 1961
  15. ^ "The Vanishing Irish: Ireland’s population from the Great Famine to the Great War." Timothy W. Guinnane lectures in economics at Yale University.
  16. ^ Kinealy 1994, tr. 342.
  17. ^ Tebrake, Janet K. (tháng 5 năm 1992). “Irish peasant women in revolt: The Land League years”. Irish Historical Studies. 28 (109): 63–80. doi:10.1017/S0021121400018587.
  18. ^ "The Battering Ram and Irish Evictions, 1887–90" L. Perry Curtis. Irish-American Cultural Institute 10.1353/eir.2007.0039

Sách tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

Đọc thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Nạn đói lớn (Ireland).
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nạn_đói_lớn_(Ireland)&oldid=71842863”