Kus (lidn)

Kus
Куса

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	16,934 ristitud
Pind	15 km²
Pämez'	Aleksei Čistäkov (viluku 2021—)
Telefonkod	+7−35 154-xx-xxx
Avtokod	74, 174
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Kus (ven.: Куса́, bašk.: Ҡуҫа) om Venäman lidn da lidnankund Čeläbinskan agjan lodehes. Se om Kusan rajonan administrativine keskuz (vspäi 1940).

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1778 kuti žilo sauvomha da holitamha Kusan raudantegint. Nimitihe Kus-jogen mödhe (bašk.: Ҡуҫа 59 km pitte). Šingotihe kaugedraudan čomamahtoližel valamižel 19. voz'sadan aigan. Kätihe Kusinskii Tegim-radnikžiloks vn 1928 28. päiväl elokud, se sai lidnan statusad vn 1943 8. päiväl vilukud.

Kus-lidn šingotase valamižmašinansauvomižen tegimel (katilmašiništ), mecan ümbriradmižen mašiništon tegimel, henoiden diamantoiden ümbriradmižel, sömtegimištol (lihaproduktad, olud).

Geografijan andmused

Lidn sijadase rajonan suvipäivlaskmas, Kus-jogen lanktendan sijas Ai-jogehe oiktalpäi (bašk.: Әй, Kaman hurapol'ne bassein), 352 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Čeläbinskhasai om 126 km päivnouzmha orhal, 178 km avtotedme vai 220 km raudtedme. Lähembaine lidn om Zlatoust 24 km suvipäivnouzmha orhal, 31 km avtotel vai 70 km raudtel. Kus-raudtestancii (ven.: Куса) om saudud lidnan lodehes, edel 2012. vot se radoi passažiroiden-ki täht.

Voden keskmäine lämuz om +2,6 C°. Il'man vozne keskmäine relätivine nepsuz om 64,8 %.

Tobmuz

Kaik koume žilod mülüdas lidnankundha Kusan ližaks, niiden ühthine ristitišt oli 87 eläjad vl 2010.

Edeline lidnankundan pämez' om Valerii Vasenöv (kül'mku 2015 — tal'vku 2020).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 18 792 ristitud, lidnankundan — 18 879 ristitud. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 17 136 eläjad. Kaik 17 368 ristitud elihe lidnas i 17 436 ristitud kaikes lidnankundas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 21..22 tuhad eläjid vll 1959−1998 (22 800 rist. vl 1992).

Rahvahad (2010): venälaižed — 86,9 %, baškiralaižed — 7,7 %, totarlaižed — 3,8 %, toižed rahvahad — 1,6 %.

Ortodoksižen hristanuskondan kaks' pühäpertid oma kaičenus i saudud da avaitud lidnas: Jumalanmaman Kazanin jumalaižen jumalanpert' (1882) i puine časoun' purtkenno (2022). Niiden ližaks koume jumalanpertid i časoun' ei ole kaičenus.

Professionaližen opendusen lähembaižed aluzkundad ratas Zlatoustas.

Irdkosketused

• Lidnankundan oficialine sait (gorodkusa.ru). (ven.)