Piaggio

Piaggio
	(it) Piaggio & C. SpA
	File:Piaggio logo.svg
	;
Dati
Sorte	costrutor de motosiclete ; caxa automobiłìstega ; azienda ; inpreza de capitałe verto
Indùstria	industria automobilistica (it) , Ingegneri mecaneghi e Robotega
Forma zurìdega	S.p.A.
Istòria
Creasion	1884 , Sestri Ponente (it)
Fondador	Rinaldo Piaggio (it)
Atività
Prodoto	scooter (it) , ciclomotore (it) e Piaggio Vespa (it)
Borsa vałori	(BIT PIA)
Governo d'impresa
Personałità rełevante	Roberto Colaninno (it)
Inpiegai	5 702 (2021)
Filiałi	Moto Vespa SA (it)
Indicatore economico
Benefiso neto	60 100 000 € (2021)
Altri
	Premi Premio Compasso d'oro 1991 (it) ; Premio Compasso d'oro 2004 (it) ;
Sito web	piaggiogroup.com

Piaggio & C. el ze un produtor itałian de veicołi a do rode a motore e veicołi comersiałi. Fondà cuała azienda - inte'l 1884 e controłà da l'holding industriałe IMMSI S.p.A. che ła ze cuotà so ła Borsa Itałiana.

Piaggio & C. ła òpara inte'l setor scooter, moto e siclomotori utiłizando łe marche (marchi) Piaggio, Gilera, Aprilia e Moto Guzzi, Derbi; el ze ativo anca inte'l trasporto łeziero a tre e cuatro rode. El detien anca ulteriore marche stòreghe cofà Laverda.

Ła sosietà ła ze cuotà a ła Borsa vałori de Miłan inte l'ìndaze FTSE Italia Mid Cap.

Storia

Łe orizene

El primo nucleo de atività de ła Socetà Piaggio ła ze łigada a ła łaorasion de'l łenjo el 5 de setenbre 1882 el cavalièr Enrico Piaggio, inprenditor titołar de na segarìa par łenjan, el cronpava un teren a Sestri Ponente par inpiantarve un depozito de łenjan che in pochi ani el se trasformarà in t'una botega de artisti remeseri che łaora l'ebano e remeseri. So fiòło Rinaldo inte'l 1884 el fondava ał Sosietà Rinaldo Piaggio, produtora de aredamento navałe , da inìsio sècoło, anca de carose feroviarie, ocupandose a l'inisio de aredamento navałe, e indrìoman de produsion metalmecàneghe e feroviarie.^[1]

Inte'l 1915 l'azienda ła acuizise łe Ofisine Aeronauteghe Francesco Oneto de Piza, za Sosietà Aviasion Fratelli Antoni.

Inte'l 1917, inte'l pien de ła I guera mondiałe Rinaldo converte l’azienda a łe produsion aeronaùteghe e bełiche. Ła Piaggio ła se inpenja inte ła produsion de motoscafi antisomergìbiłi MAS, e soratuto de aeroplani e idrovołanti, inisialmente costruìi so łisensa Ansaldo, Macchi, Caproni e Dornier^[2], e drìoman so desenji de ła stesa Piaggio; inte'l 1924 ga tacà invese ad èsar produzesti i primi motori Jupiter e i aeromobiłi Dornier Wal, costruìi so łisensa.

I stabiłimenti de l'azienda i venjiva utiłizài inte'l parìodo tra łe do guere mondiałe par ła produsion de rodabiłi feroviari, ma inte'l isteso parìodo A se jera invià anca ła produsion revardante el setor dei aeroplani, setore che ancò el vien zviłupà traverso ła Piaggio Aero Industries. Daspò ła Prima guera mondiałe, A se asiste a ła trasformasion da economia bełica a economia de paze. Inte i primi ani vinti Piaggio costruise el tren reałe e alguni ełetrodomestisi revołusionari sia da'l ponto de vista de'l design che de'l dòparo. Par segurarse de łe maestranse anca inte'l setor aeronaùtego, pròpio in chełi ani A vien acuistà l'intièro stabiłimento Bonmartini de Roma, par ła produsion de'l monoplano da caza Piaggio P.2 i el cuadrimotor Piaggio P.108, únego bonbardier cuadrimotor ad èsar inpiegà da ła Regia Aeronautica durante ła segonda guera mondiałe.

Inte'l 1924 A vien acuistà, a Pontedera, el stabiłimento de ła CMN, Costrusion Mecaneghe Nasionałi; inte'l 1926 Rinaldo el fonda ła SANA, Sosietà Anonema Navegasion Aerea, prima conpanjia itałiana par el trasporto aereo de pasezieri. El capitałe sosiałe el pasa da 15 a 30 miłion de łire inte'l 1930 par po' całar a 10 inte'l 1932: ła crésita inisiałe ła subise suito na frenada dovùa a ła sciopada de ła Granda depresion. Giovanni Gabrieli, Giovanni Casiraghi, Corradino D'Ascanio i ze alguni dei nomi che a l'època i łaora par l'axienda: 'sto ùltemo el ga prozetà el DAT 3, el primo ełicotero de ła storia efetivamente manuvrà da l'omo e co èłiche montàe so zonto cardànego.

Inte'l 1938 A more Rinaldo Piaggio: i só fiòłi i se divide responsabiłità e conpetense, ad Armando ghe va i stabiłimenti łiguri (a Finale Ligure e Sestri) e a Enrico Piaggio cuełi toscani (a Pontedera e a Pisa). Inte i ani del Fasismo A vien costruìi autocari, autobus, tełefèreghe, remurci, funicołari, seramenti in ałuminio. I ze i ani de'l cołoniałizmo itałian: serti insediamenti produtivi i vien ad Addis Abeba e Gura, in Etiopia, par łe reparasion e costrusion aeronaùteghe inte łe Ofisine Mecàneghe Afrega Orientałe (OMAO).

Durante ła Segonda guera mondiałe un mucio de stabiłimenti vien desfai. Armando Piaggio reciapa łe fiła del setor aeronautego e el repristino dei inpianti par l'aredamento navałe e feroviario. Vien sviłupai el Piaggio P.148 e el Piaggio P.149.

A guera finìa, inte el 1945, inisia łe operasion de ricostrusion dei stabiłimenti de Pontedera e se zviłupa i protòtipi de Vespa.

Ła Vespa

Ła storia de ła Piaggio ła ga donca na svolta inte'l dopoguera, cuando, el 23 de apriłe 1946, so projeto de'l steso D'Ascanio, vien brevetada na motocicleta el cui nome deventarà scuazi sinonemo de "Piaggio": ła Vespa (va recordà che el modeło el jera stà presedesto da un protòtipo, drìoman mìa comersiałizà, denomenà "Paperino", projetà inte'l 1944 a Biella, overosìpia inte'l parìodo inte'l cuało i machinari industriałi i zera stai trasferìi da'l stabiłimentp de Pontedera in Piemonte a cauza dei bonbardamenti anglo-statunitensi).

El primo projeto par 'sta motocicleta el ze stà produzesto a Pontedera inte'l 1946: el ze un mezo co trazmision sensa caene, co'l canbio so'l manubrio e na caroseria in grao de protezar el guidator.^[3] El nome “Vespa” l'è stà conià da'l steso Enrico Piaggio el cuało davanti al protòtipo de'l novo mezo el ga esclamà: “El par na brèspa!” par ła somejansa co l'omonemo inseto grasie a ła parte sentrałe asé anpia, ła “vita” streta e par el ruzor de'l motor.^[4] Enrico Piaggio ghe n'a metesto in produsion 2 500.

Ła nasita de ła Vespa ła senja ła concluzion dei projeti e łe produsion aeronaùteghe. El novo scooter el ze stà prezentà el 29 de marso 1946 a Roma a'l sircoło de'l golf a'l zenarałe Stone, cao de łe forse ałeàe in Itałia. Łe reasion de ła stanpa łe zera stàe descordanti: par alguni ła jera un “trabìcoło” co scarse capasità de potensa e de afidabiłità, par altri ła zera un mezoi de trasporto inovativo co ełementi de zeniałità inzenjerìstega^[5]. Soło a partìndo da'l 1948, co l'usìda de ła Vespa 125, el veicoło el ga rejistrà un suceso de pùblego: inte'l 1953 A ze stà costruìe 171 200 Vespe, inte'l 1956 se festeja el milionezemo ezenplar, inte'l 1960 A vien fora ła do milionezema Vespa, inte'l 1970 se riva a cuatro miłion e inte'l 1988 A venjarà ciapà el traguàrdo de ła dieze milionezema. Ad ancò, łe Vespe produzeste a partir da'l 1946 łe sorpasa i sèdaze miłion de unidà.

El riaseto e l'evołusion in Grupo

Inte'l 1948 nase l'Ape Piaggio, el veicoło a tre rode che entra inte'l dòparo cotidian, catando varie aplegasion pràteghe: l'Ape risciò, l'Ape cassone, l'Ape taxi, l'Ape Calessino. El ze stà costruìo pensando a łe ezigense de trasporto merci inte l'Itałia de'l dopoguera.

Inte'l 1963 A se inaugura a Pune el primo stabiłimento indian de Vespa.^[6]

Inte'l 1964 łe do divizion (aeronaùtega e motosiclìstega) łe deventa a tuti i efeti do aziende independenti; ła divizion aeronaùtega ła ciapa el nome de IAM Rinaldo Piaggio, che deventarà drìoman Piaggio Aero Industries.

Daspò ła morte de Enrico Piaggio, avenjesta inte'l 1965, l'azienda ła pasa soto el contròło dei Agnelli. Na faze senjà da l'acuisto de ła Gilera inte'l 1969 e da l'anpliamento de ła gama: A ze i ani de'l Ciao (1967) de'l Bravo, de'l Boxer, de'l Si, de'l Grillo.

El 4 de novenbre 1966 ła ze na data dołoroza par ła storia de Pontedera e par el stabiłimento Piaggio: el fiume Era el sima provocando el zlavajo de tuta ła sità. In cuełe ore un mucio de operai, dirizenti e abitanti de Pontedera i se mobiłita par defénder ła fàbrega e par łimitar el pì posìbiłe i dani. 'Sta granda sołidarietà de operai e sitadini ła stada tałe che in pochi dì ga consentìo ła ripreza de l'atività inte'l stabiłimento. I dani calcołài, parò, i amontava a sìrca 2 miłiardi de l'època.

Inte'l 1973 Piaggio el scominsia el studio de un siclomotor ełètrego ciamà "Eco Electron", e do ani dopo A vien reałizà el primo protòtipo de Ape ełètrego. Inte i ani setanta, inazonta, A se asiste a ła creasion de novi projeti inte'l segmento dei scooter e dei motocari: inte' 1977 nase ła Piaggio Vespa PX, inte'l 1980 vien acuizìa ła marca de biciclete pì antiga de'l mondo F.I.V. Edoardo Bianchi che ła restarà par tanti ani indrento a'l grupo. Inte'l 1989 nase Sfera, el primo scooter co tełàro in tubi de asiaro e carosaria in plàstega.

Inte'l 1993 el stabiłimento Gilera de Arcore el vien serà e parte de ła produsion spostada a Pontedera, indove sèita ła projetasion e l'asenblagio dei novi prodoti de ła marca miłaneze.^[7]

Dai ani '90 A vien produzesti i scooter Zip (1992), Hexagon (1994), Liberty (1995), X9 (2000), Beverly (2001).

Drìoman a ła desconparsa de Giovanni Alberto Agnelli, el grupo el invia ła muansa del pròpio seto propietario: inte'l 1999 el contròło el pasa a'l grupo finansiario Morgan Grenfell Private Equity, e senpre inte'l steso ano verze a Baramati el stabiłimento par ła produsion in India de'l tre rode Apé_; inte'l 2001 A vien acuizìo el contròło de Derbi; inte'l 2003 ła sosietà ła pasa soto el contròło de ła holding industriałe Immsi S.p.A. de Roberto Colaninno, cuotada a ła Borsa de Miłan.

Inte'l 2005, Vertùra de na fàbrega a Foshan in Sina, par ła produsion de scooter in cołaborasion co l'industriałe Zongshen

Inte'l 2006 ła acuizise l'azienda veneta Aprilia a ła cuała tra l'altro fazeva cao altre marche stòreghe cofà Moto Laverda e Moto Guzzi.

Ła cuotasion in Borsa e i ani recenti

Inte'l 2006 ła sosietà Piaggio & C. vien cuotada in Borsa.

Tra łe novità de mazor spico introduzeste inte i ùltemi ani (2009) ze da sitàr el Piaggio MP3, scooter partegołar a tre ròde, do davanti e n'altra dadrìo.

Inte'l 2007 A ze stà anca prezentà a ła stanpa un protòtipo de scooter ibrido, dotà de motor tèrmego e motor ełètrego, ła cui mesa in produsion ła jera stà indegà par l'ano drìo. Inte'l steso ano el Grupo el riva ofisialmente in Vietnam.

Inte'l 2012 Vespa debuta inte'l marcà indiàn e vien inagurà un novo stabiłiménto motori inte'l distreto industriałe visin de Hanoi;^[8] inte'l 2013 verze a Pasadena (California, USA) il PADC - Piaggio Advanced Design Center.

Inte'l 2013 łe Vespa vendùe inte'l mondo łe sfiora łe 190 000 unidà.^[9]

Inte'l zunjo de'l 2014 inazonta 10 000 Vespa (e rełativi vespisti) i riva a Mantoa in raprezentansa de 132 Vespa Club da 32 diverse nasion par sełebrar i Vespa World Days. El ze el pì grando raduno de ła storia de Vespa.

So'l fenir de'l 2015 nase ła Piaggio Fast Forward (PFF), sentrà so l'inovasion e un novo modo de far rerserca. Presiedùa da Colaninno, ga sede a Cambridge (Massachusetts, Stati Unii); inte l'advisory board Nicholas Negroponte, Dong Brent e Jeff Linnell de Google, fondador de Bot & Dolly.

Dati econòmeghi

Inte'l 2018 i recàvi i ga tocà 1,38 miłiardi de € co na crésita del 4,3% a canbi variabiłi e de l'8,2% a canbi costanti. El màrzene oparadivo łordo el ze cresùo a 201 miłion, in aumento de'l 4,9%.^[10]

Inte'l 2019 i recàvi i ga tocà 1,52 miłiardi de € co un aumento de'l 9,5% a canbi variabiłi e del 7,2% a canbi costanti. El màrzene oparadivo łordo el ze cresùo a 227,8 miłion, in aumento de'l 12,9%.^[11]

Inpenji spordivi

Co l'auzilio dei reparti corse Aprilia, Derbi e Gilera ła partesipa, suportando vari team in varie categorie, sia al Motomondiałe che al Canpionato mondiałe Superbike.

Traverso ła Gilera, el grupo Piaggio el ga anca partesipà ad algune edision de ła Parigi Dakar co ła RC 600.

"Projeto culturałe" Piaggio

El “projeto culturałe” promovesto da ła Piaggio el ga come fin ła recostrusion e ła vałorizasion de ła storia de l'azienda e el se conpone de na triade: ła Fondasion Piaggio, L'Archivio stòrego e'l Muzeo Piaggio. Inte'l 2003 el Muzeo e L'Archivio ze stà riconosui come Mejo Muzeo e Archivio d'Inpreza in Italia inte l'edision Premio Inpreza e Cultura.

Fondazione Piaggio: nasesta inte'l 1994 ła ze costruìa da tre soci, Piaggio, Comun de Pontedera e Provinsia de Piza. Ła organiza un programa de dibatiti, convegni e semenari so vari temi come l'arte, el design, ła sosietà, el łenguajo, l'inovasion, ła creatività, l'etica, l'anbiente, ła cultura, ła formasion e ła promove mostre ed espozision. Ła Fondasion ła ze na istitusion onlus paritètega, pùblego-privà (soci: 50% Piaggio, 25% Comun de Pontedera, 25% Provinsia de Piza), fruto de na converzensa de obietivi tra Azienda ed enti pùbleghi, tra i primi ezenpi in Italia.^[12]
Archivio Storico “Antonella Bechi Piaggio”: costituìo da 13 fondi, l'Archivio Stòrego Piaggio, co sede a Pontedera (Piza) conserva ła documentasion carta de l'azienda da łe orizene ad ancùo, in tute łe só atividà e in tuti i só setori. Ła prezenta anca na rica rancura de someje, canpanje publicitarie e filmadi.
Muzeo Piaggio “Giovanni Alberto Agnelli”: inaugurà el 29 de marso del 2000, el ze situà in un ex spasio produtivo-industriałe reconvartìo inte area espozitiva par el projeto de'l muzeo. Ła recostrusion de ła memoria de ła Piaggio ła ze stà afidà a łe cołesion Vespa (dai protòtipi del 1945 a ła Vespa GTV del 2006), Gilera (da ła moto VT 317 del 1909 a ła RC600 Parigi-Dakar del 1991) darente ai pì senjifegadivi prodoti de Piaggio (motori aeronaùteghi dei ani Trenta, na łocomodora feroviaria de'l 1936, l'aereo P148 del 1951, l'Ape, il Pentarò, el Ciao, i scooter de ùltema zenarasion cofà l'MP3).^[13]

Produsion

Drioman un ełenco dei prodoti de ponta del Grupo Piaggio inte el corso dei ani.

Veicołi a do rode

Veicołi a tre rode

Veicołi comerciałi

Motori aeronautici (1920-1950)^[14]

Automotrici feroviarie (1920-1950)^[14]

Notasion

↑ Piaggio e C. spaSAN - Portale degli archivi d'impresa.
↑ La Vespamania ze intrà noi, RepubblicAuto, 5 aprile 2000. entrada il 21 marzo 2017.
↑ Tommaso Fanfani, Una leggenda verso il futuro, Pisa, Pacini, 1994
↑ Oreste Pivetta, Da sessant' anni l'Italia in Vespa, in “L'Unità”, 27 aprile 2006
↑ Vespa, il mito di Piaggio compie i 70 anniilsole24ore.com.
↑ Vespa India - Heritagevespa.in.
↑ 1993. Anno difficile, Gilera chiude ma EICMA esalta il Made in Italy. entrada il 6 marzo 2018.
↑ La Vespa debutta sul mercato indianodueruote.it.
↑ Piaggio al Salone di Parigi: ze record Vespacorrieredellosport.it (archivià dal URL orizenałe il 22 marzo 2017).
↑ Piaggio, l'utile cresce dell'80% inte el 2018. Sale il dividendorepubblica.it, 25 febbraio 2019. entrada il 27 febbraio 2019.
↑ Eror: <ref> nisun testo par el marcador dati2019
↑ Copia archiviatafondazionepiaggio.it. entrada il 21 gennaio 2015 (archivià dal URL orizenałe il 12 febbraio 2015).
↑ http://www.museimpresa.com/associato/museo-e-archivio-storico-piaggio-2/ Archivià il 5 de disenbre 2017 in Internet Archive.
↑ ^14,0 ^14,1 Piaggio tra gli anni '20 e '50 fabbricò anche motori aeronautici e automotrici ferroviarie, produzioni oggi non più in essere.

Voxe corełade

Altri projeti

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Piaggio
Scholia el detien schemi gràfeghi so Piaggio

Linganbi foresti

Sito ufisałepiaggiogroup.com.
Piàggio & C.sapere.it, De Agostini.

Controło de autorità	VIAF (EN) 267763920 · LCCN (EN) n85017411 · GND (DE) 10064512-4 · NDL (EN, JA) 001136696 · WorldCat Identities (EN) n85-017411

[1] Piaggio e C. spaSAN - Portale degli archivi d'impresa.

[2] La Vespamania ze intrà noi, RepubblicAuto, 5 aprile 2000. entrada il 21 marzo 2017.

[:0-3] Tommaso Fanfani, Una leggenda verso il futuro, Pisa, Pacini, 1994

[4] Oreste Pivetta, Da sessant' anni l'Italia in Vespa, in “L'Unità”, 27 aprile 2006

[5] Vespa, il mito di Piaggio compie i 70 anniilsole24ore.com.

[6] Vespa India - Heritagevespa.in.

[7] 1993. Anno difficile, Gilera chiude ma EICMA esalta il Made in Italy. entrada il 6 marzo 2018.

[8] La Vespa debutta sul mercato indianodueruote.it.

[9] Piaggio al Salone di Parigi: ze record Vespacorrieredellosport.it (archivià dal URL orizenałe il 22 marzo 2017).

[dati2018-10] Piaggio, l'utile cresce dell'80% inte el 2018. Sale il dividendorepubblica.it, 25 febbraio 2019. entrada il 27 febbraio 2019.

[dati2019-11] Eror: <ref> nisun testo par el marcador dati2019

[12] Copia archiviatafondazionepiaggio.it. entrada il 21 gennaio 2015 (archivià dal URL orizenałe il 12 febbraio 2015).

[13] ttp://www.museimpresa.com/associato/museo-e-archivio-storico-piaggio-2/ Archivià il 5 de disenbre 2017 in Internet Archive.

[aeromotori-14] 14,0 ^14,1 Piaggio tra gli anni '20 e '50 fabbricò anche motori aeronautici e automotrici ferroviarie, produzioni oggi non più in essere.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]