boʻgʻin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻ-gʻin

Etimologiyasi

BOʻGʻIN 'gavda suyaklarining togʻaylar, paylar bi-lan birikkan joyi’. Havo bulut boʻlsa, b oʻ gʻ i n l a— r i m zirhirab ogʻriydi. Bu ot qadimgi turkiy tilda ’bogʻla-’ maʼnosini anglatuvchi bogʻ- feʼlidan —(u)n qoʻ-shimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, II, 171); oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi u unlisi i unlisiga almashgan; bogʻ— + un = bogʻun > bogʻin. Mahmud Koshgʻariy bu soʻzning asli bogʻïm shakli toʻgʻri ekanligini taʼkidlaydi

41-6

a(Devon, I, 379); hozirgi oʻzbek tilida bu soʻz boʻgʻim shak-lida ham talaffuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 anat. Gavda suyaklarining togʻaylar, paylar bilan birikkan joylari. ◆ Barmoq boʻgʻinlari. m Qoʻl suyaklari bir-biriga birikkan harakatchan birikmalar hossh! qiladi, bu birikmalar boʻgʻinlar deyi-ladi. "Zoologiya".◆  Boʻgʻinlari gʻadir-budur boʻlib ketgan barmoqlari bilan ogʻzining ikki chetini artdi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi.

2 Bir turdagi qismlardan tashkil toptan suyakning har bir qismi; segment. ◆ Umurtqa boʻgʻishshri. Boʻgʻinlarim ogʻriyapti. n Paygʻamov barmoqlarini bir-biridan oʻtkazib bukkanda, boʻgʻinlari qirsilladi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi.◆  Mafo-silga giriftor boʻlgan kimsadek, yetmish ikki boʻgʻini zirqirab ogʻridi. S. Siyoyev, Avaz.

</a>Boʻgʻini boʻshashmoq (yoki qaltiramoq) 1)

oyoq-qoʻli boʻshashib ketmoq (qoʻrquv, hayajon va shu kabilardan).◆  Juman qabulxonaga chiqib, qoʻ-lidagi qogʻozga qaragan edi, boʻgʻinlari boʻshashib, tizzasi qaltirab ketdi. A. Muxtor, Tugʻilish.◆  Birdaniga boʻgʻini qaltirab, qoʻrqib qolgan-da. "Bahrom va Gulandom"; 2) mamnun, shod, osoyishta boʻlmoq.◆  Toparmanmi, yorim, seni? Boʻgʻinlarim tol-tol boʻshab. "Shirin bilan Shakar".◆  Seni koʻrib, bolam, boʻgʻinim boʻshadi, Sening koʻngling daryodayin toshadi. "Oysuluv".

3 Tanasi bir turdagi qismlardan, seg-mentlardan tuzilgan jonivorlar yoki oʻsim-liklarning har bir qismi.◆  Chuvalchang boʻgʻinlari. Qamish boʻgʻinlari.

4 koʻchma Uzviy ravishda bogʻlangan voqea-hodisa, jarayon yoki tashkilot va shu kabilarning har bir halqasi, bosqichi, pogʻonasi.◆  Toʻgʻri, qogʻozbozlik kamaydi. Lekin xodimlar quyi boʻgʻinlarni bezovta qilishning boshqa usul-laridan foydalanmoqdalar. Gazetadan. Osh-koralik, demokratiya ham intizomning boʻgʻi-niga ashanadi. Gazetadan.

5 koʻchma. Avlod, nayel.◆  Yosh boʻgʻin. yat ◆ Shu ildizdan oʻsib chiqar kelajak boʻgʻin. Gʻ. Gʻulom, Sheʼrlar.◆  [Hojar:] Men qanday qilay! Yetti boʻgʻinimizda qulogʻim bunday satang nomini eshitgani yoʻq edi. Hamza, Paranji sirlari.◆  Eng aʼlo sifatli — birinchi yoki ikkinchi boʻgʻin duragaylar oʻz-oʻzidan koʻpaytiriladi. "Oʻzbekiston par-randachiligi".

6 tlsh. Soʻzning bir nafas bilan aytiladigan, bir yoki bir necha tovushdan iborat boʻlagi.◆  "Tosh" soʻzi bir boʻgʻindan, "bolta" soʻzi esa ikki boʻgʻindan iborat.

Antonimlari

БЎҒИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

boʻgʻin

Ruscha _ru

boʻgʻin
1 анат. сустав, сочленение; // суставный, суставной; ◆ boʻgʻinlari boʻshashdi (или boʻshab ketdi, qaltiradi) он почувствовал слабость во всех суставах; у него затряслись поджилки;◆ boʻgʻin xaltasi анат. суставная сумка; ◆ boʻgʻin chuqurchasi анат. коленная чашечка;
2 поколение; ◆ yosh boʻgʻinlar молодое поколение;
3 звено;
4 грам. слог.