bayroq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bay-roq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BAYROQ maʼlum rangda tayyorlanib, maxsus ramziy belgilar tushirilgan mato. Birlashgan Millatlar Tashkiloti binosi oldida Oʻzbekiston Respublikasining davlat bayrogʻi hilpirab turadi. Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi ’yoyil-’ maʼnosini anglatgan baż feʼlining bay shakliga (ЭСТЯ, II, 35) -(ï)r orttirma qoʻshimchasini va kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan shaklidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, II, 34; Devon, II, 239; III, 199); keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻyilgan; oʻzbek tilida birinchi a unlisi ä unlisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: {[(baż- > bay-) + ïr = bayïr-] + a = bayïra-} + q = bayïraq > bayraq > bäyrâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Yogʻoch yoki metall dastaga, sim yoki chilvirga mahkamlangan, bir yoki bir necha rangli, davlat, tashkilot, uyushma, harbiy qism va sh. k. larga qarashlilikni ifodalovchi gerb, emblema va boshqa ramziy belgilar, bezaklar tasviri tushirilgan muayyan oʻlchamdagi mato; alam, yalov; tugʻ.
- ◆ Davlat bayrogʻi. Diviziya bayrogʻi. Koʻchma bayroq. Bayroq oʻrnatmoq. n Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1991 yil 18 noyabr va 1992 yil 3 iyulda boʻlib oʻtgan sessiyalarida Respublika Davlat bayrogʻi, Respublika Davlat gerbi tasdiqlandi. "Oʻzbekiston Respublikasi".◆ Birdan uning koʻzi bayroq koʻtarib turgan bir toʻda pa-ranjili xotinlarning suratiga tushdi. S. Zunnunova, Olov.
2 koʻchma Maqsad, gʻoya, yoʻl.◆ Tinchlik bayrogʻi. Ozodlik bayrogʻi, Mustaqillik bayrogʻi. Adolat bayrogʻi. yat Buyuk orzu qovushtirgay xalqlar boshini, Buyuk orzu adolatni aylagay bayroq! "Yoshlik". Yosh oybeklar bayrogʻini Koʻtaraylik balandga. Doʻstim, jonni baxsh etaylik Faqat ona-Vatanga. A. Oripov.
3 maxe. Oʻzbek kulolchiligida keng qoʻl-lanadigan, bayroqqa oʻxshash bezak.◆ Sopol idishlarning chetlaridagi hoshiyaning baʼzi turi ham bayroq deyiladi. "OʻzME".
| birlik | koʻplik | |
|---|---|---|
| Bosh kelishik | bayroq | bayroqlar |
| Qaratqich kelishigi | bayroqning | bayroqlarning |
| Joʻnalish kelishigi | bayroqga | bayroqlarga |
| Tushum kelishigi | bayroqni | bayroqlarni |
| O‘rin-payt kelishigi | bayroqda | bayroqlarda |
| Chiqish kelishigi | bayroqdan | bayroqlardan |
| Vosita kelishigi | bayroqla | bayroqlarla |
Antonimlari
[tahrirlash]БАЙРОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ot
[tahrirlash]bayroq (koʻplik bayroqlar)
Tillarda
[tahrirlash]- Arabcha: عَلَم (ʿálam)
- Ozarbayjoncha: bayraq
- Datcha: flag
- Koreyscha: 기 (gi)
- Norvegcha (bokmål): flagg
- Estoncha: lipp
- Inglizcha: flag
- Fincha: lippu
- Forscha: پرچم
- Italyancha: bandiera
- Polyakcha: flaga
- Portugalcha: bandeira
- Ruscha: знамя (známja)
- Rumincha: drapel, flamură
- Ispancha: bandera
- Turkcha: bayrak
- Urducha: پرچم
- Vyetnamcha: cờ
- Yaponcha: 旗 (はた, hata)
- Xitoycha: 旗子 (qízi)
- Xorvatcha: zastava
- Yunoncha: σημαία (si̱maía)