Kontent qismiga oʻtish

Shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati-2012

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati-2012
Anna Ushenina
Anna Ushenina, 2012-yil chempioni.
Oʻtkazilgan inshootlari Yugra Chess Academy
Joy Khanty Mansiysk, Rossiya
Sana 10-noyabe – 1-dekabr, 2012-yil
Ishtirokchilar 64 ta
Chempion
Ukraina Anna Ushenina
← 2011
2013 →

2012-yilgi shaxmat boʻyicha ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati ayollar oʻrtasida jahon chempionini aniqlash uchun oʻtkaziladigan turnir boʻlib[1], bu unvonni ilk bor ukrainalik Anna Ushenina qo‘lga kiritadi[2]. Amaldagi chempion Xou Yifan esa ikkinchi bosqichdayoq musobaqadan chiqib ketadi.

Musobaqa 2012-yilning 10-noyabridan 1-dekabriga qadar Rossiyaning Xanti-Mansiysk shahrida 64 nafar shaxmatchilar oʻrtasida oʻtkaziladi. Har bir juftlik oʻyinlari ikkita oʻyindan va agar kerak boʻlsa, tezkor tay-breklardan iborat edi.

Quyi oʻrindagi oʻyinchilar birinchi bosqichdagi atigi ikkita gʻalabasidan soʻng, ikkinchi bosqichda oʻzlaridan 150 Elo yuqorida boʻlgan eng yaxshi uchta oʻrin oʻyinchilariga duch kelishadi va uchinchi raqam ostidagi Anna Muzychuk boʻlajak jahon chempioni Anna Usheninaga yutqazadi[3]. Final klassik vaqt nazorati boʻyicha toʻrtta oʻyin va tezkor tay-breyk boʻyicha 2ta oʻyinlardan soʻng yakunlanadi. Finalda Anna Ushenina ayollar o‘rtasidagi sobiq jahon chempioni Antoaneta Stefanovani tay-breklarning ikkinchisida mag‘lub etadi[4].

Ushenina 2011—2012 yillardagi FIDE Gran-prisi gʻolibi Xou Yifanga qarshi oʻnta oʻyinning yettinchisidan soʻng 2013-yilgi ayollar oʻrtasidagi shaxmat boʻyicha jahon chempionatidagi unvonini yoʻqotadi.

Ishtirokchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻyinchilar avvalgi jahon chempionati, FIDE reyting roʻyxati, qitʼa chempionatlari va ikki nafar FIDE prezidentligiga nomzodlar orqali turnirga yoʻllanma oldi. Elo reytinglari (2012-yil noyabr roʻyxati)[5] bilan tuzilgan oʻyinchilar jadvalida amaldagi chempion Hou Yifan birinchi oʻrinda edi[6].

 

  1.  Hou Yifan (Xitoy), 2606, GM (WC)
  2.  Koneru Humpy (Hindiston), 2610, GM (WC)
  3.  Anna Muzychuk (Sloveniya), 2586, GM (J10)
  4.  Chjao Syue (Xitoy), 2565, GM (WC)
  5.  Yekateriyna Lagno (Ukraina), 2553, GM (E11)
  6.  Nadezhda Kosintseva (Rossiya), 2539, GM (E10)
  7.  Viktorija Čmilytė-Nielsen (Litva), 2524, GM (E10)
  8.  Marie Sebag (Fransiya), 2521, GM (E10)
  9.  Valentina Gunina (Rossiya), 2517, IM ®
  10.  Pia Cramling (Shvetsiya), 2516, GM (E10)
  11.  Tatyana Kosintseva (Rossiya), 2515, GM (E10)
  12.  Harika Dronavalli (Hindiston), 2512, GM (AS11)
  13.  Bela Khotenashvili (Gruziya), 2504, IM (E11)
  14.  Alexandra Kosteniuk (Rossiya), 2501, GM ®
  15.  Ju Venjun (Xitoy), 2501, WGM (Z3.5)
  16.  Antoaneta Stefanova (Bolgariya), 2491, GM (E10)
  17.  Chju Chen (Qatar), 2491, GM ®
  18.  Anna Zatonskih (Amerika Qo'shma Shtatlari), 2489, IM (Z2.1)
  19.  Natalya Pogonina (Rossiya), 2478, WGM (E11)
  20.  Mariya Muzychuk (Ukraina), 2476, IM (E10)
  21.  Elina Danielian (Armaniston), 2476, GM (E11)
  22.  Hoang Thanh Trang (HUN), 2470, GM (E11)
  23.  Irina Krush (Amerika Qo'shma Shtatlari), 2470, IM (Z2.1)
  24.  Alisa Galliamova (Rossiya), 2468, IM ®
  25.  Olga Girya (Rossiya), 2467, WGM (PN)
  26.  Huang Qian (Xitoy), 2465, WGM (Z3.5)
  27.  Lilit Mkrtchian (Armaniston), 2457, IM (E11)
  28.  Lela Javakhishvili (Gruziya), 2455, IM (E11)
  29.  Yelena Dembo (Gretsiya), 2454, IM (E10)
  30.  Anna Ushenina (Ukraina), 2452, IM ®
  31.  Natalya Jukova (Ukraina), 2451, GM (E10)
  32.  Monika Soćko (Polsha), 2445, GM (E10)
  33.  Almira Skripchenko (Fransiya), 2441, IM ®
  34.  Guo Qi (Xitoy), 2432, WGM (PN)
  35.  Deysi Cori (Peru), 2429, WGM (J11)
  36.  Nino Khurtsidze (Gruziya), 2428, IM (E10)
  37.  Anastasiya Bodnaruk (Rossiya), 2415, IM (E11)
  38.  Ketevan Arakhamia-Grant (Shotlandiya), 2414, GM (E11)
  39.  Shen Yang (Xitoy), 2413, WGM (Z3.5)
  40.  Iweta Rajlich (Polsha), 2410, IM (E10)
  41.  Ekaterina Kovalevskaya (Rossiya), 2409, IM (E10)
  42.  Li Ruofan (SIN), 2394, IM (Z3.3)
  43.  Evgenija Ovod (Rossiya), 2384, IM (E11)
  44.  Sopiko Khukhashvili (Gruziya), 2383, IM (E11)
  45.  Cristina Adela Foișor (Ruminiya), 2383, IM (E11)
  46.  Svetlana Matveeva (Rossiya), 2377, IM (E11)
  47.  Carolina Luján (Argentina), 2369, IM (Z2.5)
  48.  Nastassia Ziaziulkina (Belarus), 2367, WGM (E10)
  49.  Marina Romanko (Rossiya), 2355, IM (E11)
  50.  Atousa Pourkashiyan (Eron), 2321, WGM (AS10)
  51.  Tatev Abrahamyan (Amerika Qo'shma Shtatlari), 2304, WGM (Z2.1)
  52.  Maritza Arribas Robaina (Kuba), 2273, WGM (AM)
  53.  Soumya Swaminathan (Hindiston), 2251, WGM (Z3.7)
  54.  Madina Davletbayeva (Qozogʻiston), 2220, WIM (Z3.4)
  55.  Shayesteh Ghader Pour (Eron), 2219, WIM (Z3.1)
  56.  Gu Xiaobing (Xitoy), 2209, WGM (Z3.5)
  57.  Irina Berezina (Avstraliya), 2190, IM (Z3.6)
  58.  Ingrid Aliaga Fernandez (Peru), 2175, WFM (Z2.4)
  59.  Melissa Castrillon Gomez (Kolumbiya), 2159, WIM (Z2.3)
  60.  Mona Khaled (Misr), 2155, WGM (AF)
  61.  Natalia Khoudgarian (Kanada), 2138, WIM (Z2.2)
  62.  Amina Mezioud (Jazoir), 2055, WIM (AF)
  63.  Denise Frick (Janubiy Afrika), 1871, WIM (AF)
  64.  Sachini Ranasinghe (Shri-Lanka), 1821, WIM (Z3.2)

Kvalifikatsion darajalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ishtirok etmagan taniqli shaxmatchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shaxmat boʻyicha dunyoning birinchi raqamli ayoli Judit Polgar hech qachon ayollar chempionatlarida qatnashmagan va bu safar ham qatnashmaydi. Boshqa koʻzga koʻringan ishtirokchilardan esa ayollar oʻrtasidagi oltinchi raqamli shaxmatchi Nana Dzagnidze, 2010-yil finalchisi Ruan Lufei va sobiq chempion Mayya Chiburdanidzelar ushbu musobaqada ishtirok etishmaydi.

Chempionat shakli

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Har bir juftlik bahslari ikki kun davomida oʻynaladigan ikkita oʻyindan iborat edi. Klassik oʻyinlarda 40 ta harakat uchun 90 daqiqa va 41-harakatdan boshlab 30 daqiqa qoʻshib hisoblanar edi. Agar durang qayd etilsa, ertasi kuni tay-brek oʻynaladi. Tay-breyklarning formati quyidagicha edi[1]:

  • Ikkita tezkor oʻyin (25 daqiqa va 10 soniya oraligʻi) oʻtkaziladi.
  • Agar hisob yana teng boʻlsa, ikkita tezkor oʻyin (10 daqiqa va 10 soniya oraligʻi) oʻtkaziladi.
  • Agar ushbu ikki oʻyindan keyin ham durang qayd etilsa, raqiblar ikkita blits oʻyinini oʻtkazishadi (5 daqiqa va 3 soniya oraligʻi).
  • Agar juft blits oʻyinlaridan keyin ham hisob teng boʻlsa, bitta Armageddon oʻyini (oq gʻalaba qozonishi kerak, qora faqat durang oʻynashi kerak) oʻynaladi. Oqda 5 daqiqa, qorada 4 daqiqa va ikkala oʻyinchida ham 61-harakatdan boshlab uch soniyalik interval bo`ladi.

Sovrin jamgʻarmasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chempionatning sovrin jamgʻarmasi 450 000 AQSH dollarini tashkil qilar edi. Sovrinlar birinchi bosqichda mag‘lub bo‘lganlar uchun 3750 dollar, ikkinchi bosqichda 5500 dollar, uchinchi bosqichda 8000 dollardan iborat edi. Chorak finalda yutqazganlar 12 000 dollar, yarim finalchilar 20 000 dollar olishdi. Stefanova ikkinchi oʻrinni egallagani uchun 30 000 dollar, Ushenina esa birinchi oʻrin uchun 60 000 dollar pul mukofoti oladi. Huddi shunday taqsimot 2010-yilgi chempionatda ham qoʻllangan edi.

Chempionat translyatsiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Antoaneta Stefanova, yutqazgan finalchi

Turnir har kuni turnir veb-saytida toʻliq hajmda translyatsiya qilinardi. Jonli efir faqat reklama tanaffuslari boʻlgandagina uzilar edi. Videostream keyingi kun boshlanishiga qadar talab boʻyicha qayta efirga uzatilishi ham mumkin edi. Translyatsiya yuqori aniqlikdagi Grand Master sharhi bilan uchta tilda taqdim etildi: ingliz, rus va xitoy. Chempionatning oxirgi kunlarida translyatsiyani bir necha yuz ming jonli tomoshabin tomosha qildi[7].

Natijalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Final uchrashuvi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Final uchrashuvi klassik vaqt nazorati bilan toʻrtta va ikkita tezkor tay-breyk oʻyinidan soʻng tugadi. Anna Ushenina shaxmat bo‘yicha 2004-yilgi ayollar o‘rtasidagi jahon chempioni Stefanovani mag‘lub etib, chempionlikni qo‘lga kiritdi. Stefanova ayollar oʻrtasida shaxmatning rapid yoʻnalishi boʻyicha ham amaldagi jahon chempioni edi[8].

Reyting 1 2 3 4 R1 R2 Jami
 Antoaneta Stefanova (Bolgariya) 2491 ½ ½ 0 1 ½ 0 2½
 Anna Ushenina (Ukraina) 2452 ½ ½ 1 0 ½ 1 3½

Turnir jadvali

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birinchi tur juftliklari 2012-yil 1-noyabrda eʼlon qilingan[9].

1-tur 2-tur 3-tur Chorak final Yarim final Final
                  
1 Xitoy Hou Yifan 2
64 Shri Lanka S Ranasinghe 0
1 Xitoy Hou Yifan 1
32 Polsha M Socko 3
33 Polsha M Socko 1½
32 Fransiya A Skripchenko ½
32 Polsha M Socko 0
16 Bolgariya A Stefanova 2
17 Bolgariya A Stefanova 2
48 Rossiya M Romanko 0
16 Bolgariya A Stefanova 1½
17 Qatar Chju Chen ½
49 Qatar Chju Chen 2
16 Belarus N Ziaziulkina 0
16 Bolgariya A Stefanova 3
8 Fransiya M Sebag 1
9 Fransiya M Sebag 1½
56 Avstraliya I Berezina ½
8 Fransiya M Sebag 1½
25 Rossiya O Girya ½
41 Rossiya O Girya 1½
24 Polsha I Rajlich ½
8 Fransiya M Sebag 2
24 Rossiya A Galliamova 0
25 Rossiya V Gunina 2
40 Xitoy Gu XB 0
9 Rossiya V Gunina ½
24 Rossiya A Galliamova 1½
57 Rossiya A Galliamova 3
8 Rossiya E Kovalevskaya 1
16 Bolgariya A Stefanova 1½
12 Hindiston D Harika ½
5 Xitoy Chjao Syue 2
60 Kanada N Khoudgarian 0
4 Xitoy Chjao Syue 2½
36 Gruziya N Khurtsidze 1½
37 Gretsiya Y Dembo ½
28 Gruziya N Khurtsidze 1½
4 Xitoy Chjao Syue 1½
20 Ukraina M Muzychuk ½
21 Gruziya B Khotenashvili 1½
44 Kuba M Arribas R 2½
52 Kuba M Arribas R ½
20 Ukraina M Muzychuk 1½
53 Ukraina M Muzychuk[10] 4½
12 Ruminiya C A Foisor 4½
4 Xitoy Chjao Syue 1½
12 Hindiston D Harika 2½
13 Ukraina K Lahno 2
52 Misr M Khaled 0
5 Ukraina K Lahno ½
28 Gruziya L Javakhishvili 1½
45 Gruziya L Javakhishvili 3½
20 Rossiya A Bodnaruk 2½
28 Gruziya L Javakhishvili ½
12 Hindiston D Harika 1½
29 Hindiston D Harika 1½
36 Hindiston S Soumya ½
12 Hindiston D Harika 1½
21 Armaniston E Danielian ½
61 Armaniston E Danielian 4
4 Gruziya S Khukhashvili 2
16 Bolgariya A Stefanova 2½
30 Ukraina A Ushenina 3½
3 Sloveniya A Muzychuk 2
62 Jazoir A Mezioud 0
3 Sloveniya A Muzychuk 1
30 Ukraina A Ushenina 3
35 Ukraina A Ushenina 1½
30 Peru D Cori ½
30 Ukraina A Ushenina 1½
19 Rossiya N Pogonina ½
19 Rossiya N Pogonina 3
46 Rossiya S Matveeva 1
19 Rossiya N Pogonina 1½
14 Rossiya A Kosteniuk ½
51 Rossiya A Kosteniuk 1½
14 Qoʻshma Shtatlar T Abrahamyan ½
30 Ukraina A Ushenina 1½
6 Rossiya N Kosintseva ½
11 Rossiya N Kosintseva 2
54 Kolumbiya M Castrillon G 0
6 Rossiya N Kosintseva 3½
27 Armaniston L Mkrtchian 2½
43 Armaniston L Mkrtchian 2
22 Shotlandiya K Arakhamia-G 0
6 Rossiya N Kosintseva 3½
11 Rossiya T Kosintseva 2½
27 Vengriya Hoang T T 1½
38 Rossiya E Ovod ½
22 Vengriya Hoang T T ½
11 Rossiya T Kosintseva 1½
59 Qozogʻiston M Davletbayeva ½
6 Rossiya T Kosintseva 1½
30 Ukraina A Ushenina 2½
15 Xitoy Ju Venjun 1½
7 Litva V Cmilyte 1½
58 Peru I Aliaga F ½
7 Litva V Cmilyte ½
26 Xitoy Huang Q 1½
39 Xitoy Huang Q 1½
26 Xitoy Anastasiya BodnarukShen Yang ½
26 Xitoy Huang Q 2½
23 Qoʻshma Shtatlar I Krush 1½
23 Singapur Li Ruofan 3½
42 Qoʻshma Shtatlar I Krush 4½
23 Qoʻshma Shtatlar I Krush 3
10 Shvetsiya P Cramling 1
55 Eron S Ghader Pour 0
10 Shvetsiya P Cramling 2
26 Xitoy Huang Q 2½
15 Xitoy Ju Venjun 3½
15 Xitoy Ju Venjun 4
50 Eron A Pourkashiyan 2
15 Xitoy Ju Venjun 4
18 Qoʻshma Shtatlar A Zatonskih 2
47 Argentina C Lujan ½
18 Qoʻshma Shtatlar A Zatonskih 1½
15 Xitoy Ju Venjun 2½
31 Ukraina N Zhukova 1½
31 Ukraina N Zhukova 1½
34 Xitoy Guo Qi ½
31 Ukraina N Zhukova 2
2 Hindiston H Koneru 0
63 Janubiy Afrika D Frick 0
2 Hindiston H Koneru 2

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Women's World Chess Championship regulations“. FIDE. Qaraldi: 2011-yil 25-noyabr.
  2. ↑ „Kharkiv native becomes Ukraine's first women's world chess champion“. kyivpost.com (2012-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2012-yil 1-dekabr.
  3. ↑ „Favourites fall at the Women's World Championship round two“. Chessbase.com (2012-yil 16-noyabr). Qaraldi: 2012-yil 3-dekabr.
  4. ↑ Dylan Loeb McClain. „Underdog Takes Women's World Title“. New York Times (2012-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2012-yil 3-dekabr.
  5. ↑ Top 100 Women November 2012
  6. ↑ „Participants of FIDE World women's chess championship 2012“. 2012-yil 5-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 1-noyabr.
  7. ↑ „Mark Glukhovsky: Women players are very beautiful“. chess2012.ugrasport.com (2012-yil 30-noyabr). 2012-yil 2-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 3-dekabr.
  8. ↑ „Stefanova Wins Women's World Rapid Championship“. chess.com (2012-yil 6-mart). Qaraldi: 2012-yil 3-dekabr.
  9. ↑ „Pairings, Participants and Schedule of the WWCC 2012“. 2012-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 4-noyabr.
  10. ↑ Played black in armageddon game 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shaxmat_boʻyicha_ayollar_oʻrtasidagi_jahon_chempionati-2012&oldid=5191405" dan olindi