Oklaxoma Siti portlashi
| Oklaxoma Siti portlashi | |
|---|---|
| Sana |
{{{vaqt}}} ({{{vaqt_mintaqasi}}}) |
| Jinoyatchilar | Timothy McVeigh, Terry Nichols |
Oklaxoma shahri portlashi 1995-yil 19-aprelda, Vako qamalining olovli tugashining ikki yilligi munosabati bilan Oklaxoma shahridagi Alfred P. Murrah Federal binosiga mahalliy terrorchilar yuk mashinasini portlatish edi. Bu 2001 yil 11 sentyabr xurujlariga qadar AQSh tarixidagi eng halokatli terrorchilik harakati boʻlib, AQSh tarixidagi eng halokatli ichki terrorchilik akti boʻlib qolmoqda va umuman olganda ikkinchi oʻrinda turadi. Ikkinchi oʻrinda turgani bilan bu portlash AQSH uchun anchagina halokatli boʻlgan va AQSH uchun kattagina fojiya boʻlgan.
Ushbu portlashni asosasan ikki kishi amalga oshirgan. Ularning kimligi va isimlari aniqlangan. Hukumatga qarshi ikki ekstremist va oq tanlilar, Timoti Makvey va Terri Nikols tomonidan sodir etilgan portlash 9:02 da sodir boʻldi va bu portlash natijasida 168 kishini oʻldi, 680 kishini yaralandi va buzilishi kerak boʻlgan binoning uchdan biridan koʻprogʻini vayron qilindi. Portlash 16 blokli radiusda boʻldi buning oqibatida 324 ta boshqa binolarni vayron qilgan yoki shikastlagan, 258 ta binoning oynalari singan va 86 ta mashina vayron qilingan [1] [2], taxminan, 652 million dollarlik zarar keltirgan [3]. Mahalliy, shtat, federal va butun dunyo boʻylab agentliklar portlashdan keyin keng koʻlamli qutqaruv ishlarini olib borishdi. Favqulodda vaziyatlarni boshqarish boʻyicha Federal agentlik (FEMA) qutqaruv va qutqaruv ishlarida yordam bergan 665 nafar qutqaruvchidan iborat 11 ta shahar qidiruv va qutqaruv ishchi kuchlarini faollashtirdi [4] [5].
Portlashni sodir qilgan ayblanuvchilar haqida va bu prtlashni qanday amalga oshirgani haqida.
Portlash sodir boʻlganidan keyin 90 daqiqa ichida Makvey Oklaxoma yoʻli patrulchisi Charli Xenger tomonidan raqamsiz haydagani uchun toʻxtatildi va noqonuniy qurol saqlagani uchun hibsga olindi [6] [7]. Sud-tibbiyot dalillari tezda McVeigh va Nikolsni hujumga bogʻladi va bu mulohaza toʻgʻri chiqdi. Buning natijasida ularning sherikligi aniqlandi. Nikols hibsga olindi [8] va bir necha kun ichida ikkalasi ham ayblandi. Fors koʻrfazi urushi faxriysi va AQSh militsiya harakatining xayrixohi MakVeigh bino oldida toʻxtatgan portlovchi moddalar bilan toʻla Ryder ijaraga olingan yuk mashinasini portlatib yubordi. Nikols bomba tayyorlashda yordam bergan. AQSh federal hukumatini yoqtirmasligi va 1992 yilda Ruby Ridge voqeasi va 1993 yilda Vako qamalini koʻrib chiqishdan norozi boʻlgan Makvey oʻz hujumini Devidian filialidagi qamalni tugatgan yongʻinning ikkinchi yilligiga toʻgʻri keldi. Bu hodisa Vako shahrida, Texas [9] [10] da boʻlib oʻtdi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Oklahoma City Police Department Alfred P. Murrah Federal Building Bombing After Action Report. Terrorism Info — 58-bet.
- ↑ „Case Study 30: Preventing glass from becoming a lethal weapon“. Safety Solutions Online. 2007-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Hewitt, Christopher. Understanding Terrorism in America: From the Klan to al Qaeda. Routledge, 2003 — 106-bet. ISBN 978-0-415-27765-5.
- ↑ „Responding to Terrorism Victims: Oklahoma City and Beyond: Chapter II: The Immediate Crisis Response“. U.S. Department of Justice (2000-yil oktyabr). 2009-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 24-mart.
- ↑ „FEMA Urban Search and Rescue (USAR) Summaries“. Federal Emergency Management Agency. 2006-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Timothy McVeigh is apprehended“ (Video, 3 minutes). NBC News Report (1995-yil 22-aprel).
- ↑ Ottley, Ted. „License Tag Snag“. truTV (2005-yil 14-aprel). 2011-yil 29-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Witkin, Gordon; Karen Roebuck. „Terrorist or Family Man? Terry Nichols goes on trial for the Oklahoma City bombing“. U.S. News & World Report (1997-yil 28-sentyabr). 2012-yil 18-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Feldman, Paul. „Militia Groups Growing, Study Says Extremism: Despite negative publicity since Oklahoma bombing, membership has risen, Anti-Defamation League finds“. Los Angeles Times (1995-yil 18-iyun). 2012-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 7-aprel.
- ↑ „McVeigh offers little remorse in letters“. The Topeka Capital-Journal. Associated Press (2001-yil 10-iyun). 2012-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan.