Kontent qismiga oʻtish

Bubona

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Bubona '[1] (lotincha: Bubona) — Qadim rimliklar dinida uchraydigan yirik shoxli qoramollarning maʼbudasi-homiysi hisoblanuvchi personaj, ammo uning nomi faqat Avreliy Avgustin asarida uchraydi[2].

Avgustin ushbu maʼbuda nomi „Tangri shahri“ asarida ikki marta tilga oladi. Birinchi martasida Rim dinidagi teonimlari, yaʼni vazifalari mos keladigan kichik xudolarni masxara qilar ekan, Bubonni ham yodga oladi. U maʼbuda ismini lotincha bos (buqa)[3] soʻzidan (koʻplik shakli bovis boʻlin har qanday qoramol maʼnosini bildiradi, qaratqich kelishikda esa bubus „Bubon“[4] ga oʻxshaydi), bu soʻz bilan Avgustin maʼbudani Bellona, Pomon va boshqalarga oʻxshatgan. Hozirgi zamon tadqiqotchilari ham boshqa dinlar, masalan, Gallic dinidagi otlar maʼbudasi Eponada[5] oʻxshashliklarni topib, buni tasdiqlaydi[6]. Leonard Shmitz, Yunon va Rim tarjimai hollari va mifologiyasi lugʻati maqolasida (1849-yildan buyon), Rim davrlardagi Bubon maʼbudasini Epona bilan bir xil deb baholagan[1]. U keltirgan barcha parchalar Eponaga ishora qiladi. Bu fikr boshqa nashrlarda ham oʻz oʻrnini topgan[7].

Avgustin ikkinchi marta Bubonni rimliklarning turli vazifalarni bajaruvchi maʼbud va maʼbudalari sirasida yodga oladi, yahudiylarda esa bu vaqtda hamma narsa uchun faqat yagona Tangri kifoya edi[2][8].

Georg Vissovaning fikricha, oqsoqol Pliniy tomonidan aytilgan yirik shoxli qoramol bayrami (ludi boum causa) Bubonga bagʻishlangan boʻlishi lozim edi, chunki unda diniy marosimlarni tashkil etib, oʻtkazganlar Bubetiy deb atalgan (bu soʻz faqat Pliniydan maʼlum)[9][10][10].

XVIII asrdagi parklarda koʻpincha oʻz vazifasiga koʻra ushbu hududga mos keladigan klassik xudolarning haykallari joylashtirilar edi: masalan, yaylov uchun Silvanas. Bubona esa „kichik qoʻyxonalar“ uchun tavsiya etilgan maʼbudalardan biri edi[11][12].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Leonhard Schmitz. Bubona // Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, ed. by Smith, William. Volume 1. J. Walton, 1849, p. 515.
  2. ↑ 2,0 2,1 Bubona. In: Wilhelm Heinrich Roscher (Hrsg.): Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. Band 2, 1, Leipzig 1890, Sp. 193.
  3. ↑ Аврелий Августин. О Граде Божьем, IV, 24.
  4. ↑ Giovan Battista Pellegrini, Toponomastica italiana (Hoepli, 1990), p. 64.
  5. ↑ Xavier Delamarre, Dictionnaire de la langue gauloise (Éditions Errance, 2003), pp. 163-164.
  6. ↑ Hendrik Wagenvoort, "Diva Angerona, „ in Pietas: Selected Studies in Roman Religion (Brill, 1980), p. 22.
  7. ↑ Hermann Usener, Götternamen: Versuch einer Lehre von der Religiösen Begriffsbildung (Frankfurt, 1896), p. 77-78.
  8. ↑ Avreliy Avgustin. O Grade Bojem“, IV, 34.
  9. ↑ Pliniy. Yestestvennaya istoriya, XVIII, 3.12.
  10. ↑ 10,0 10,1 Georg Wissowa, Religion und Kultus der Römer (Munich, 1902), p. 165.
  11. ↑ Batty Langley, New Principles of Gardening, 1726.
  12. ↑ Mark Leone, "Interpreting Ideology in Historical Archaeology: The William Paca Garden in Annapolis, Maryland, " in Ideology, Power, and Prehistory. Cambridge University Press, 1984, p. 28. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Bubona&oldid=4207974" dan olindi