Bezmen
Bezmen — eng oddiy tutqichli tarozi. Rus bezmeni (kontar[1], kantar[2]) — bir uchida doimiy yuk boʻlgan, ikkinchi uchida esa tortilgan narsa uchun ilgak yoki chashka boʻlgan metall tayoq. Bezmen poʻlat tayogʻi uchun tayanch boʻlib xizmat qiladigan klip yoki halqaning ikkinchi kanchasining tayogʻi boʻylab harakatlanish orqali muvozanatlanadi. "Bezmenning nomukammalligi va suiisteʻmol qilish ehtimolini hisobga olgan holda" SSSRdagi savdoda bezmendan foydalanish taqiqlangan[3], hozirda kunda ham Rossiya Federatsiyasi hududida taqiqlangan.[manba kerak]
Rim bezmeni ogʻirlik orqali harakat qiladi va qoʻllab-quvvatlash va vazn ortish nuqtalarining pozitsiyasi doimiy boʻlib qoladi. Hisoblash tayoqqa qoʻllaniladigan shkala boʻyicha amalga oshiriladi.
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Bezmen" soʻzining etimologiyasi haligacha aniq emas[4]. Fasmerning fikricha, Ryasyanen ushbu soʻzning kelib chiqishi chuvash tilidan * viśmen (chuvashcha: виç- — „oʻlchash“) va Korsha esa arab-turk väznä — „tarozi“ga borib taqalishini asoslashgan. Shvedchadagi bismare soʻzidan oʻzlashganligi haqidagi talqin xato hisoblanadi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Словарь В. И. Даля
- ↑ Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка.- Чудинов А. Н., 1910.
- ↑ Большая советская энциклопедия
- ↑ Аникин А. Е.. Русский этимологический словарь. Вып. 3 (бе – болдыхать). М.: Рукописные памятники Древней Руси, 2009 — 46—47-bet. ISBN 978-5-9551-0356-3.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Безмен // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969—1978.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Безмен, весы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.