Oqsuv (shahar, Pavlodar viloyati)
Oqsuv qoz. Ақсу | |
|---|---|
| shahar | |
 | |
.jpg) Gerb | |
| 52°2′0″N 76°55′0″E / 52.03333°N 76.91667°E | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| viloyat | Pavlodar viloyati |
| Hukumat | |
| • Akim | Bakauov Bo'lat Jumabekovich |
| Asos solingan | 1897-1899 |
| Avvalgi nomlari | Glinka, Yermak |
| Maydon | 808,966 km2 (312,344 kv mi) |
| Markazi balandligi | 506 m |
| Rasmiy til(lar)i | qozoqcha |
| Aholisi (2012) |
45 845 |
| Milliy tarkib |
qozoqlar 44,41 % ruslar 39,83 % ukrainlar 5,85 % olmonlar 3,54 % tatarlar 2,02 % beloruslar 1,06 %[1][2][3] |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
| Telefon kodi | +7 71837[4] |
| Pochta indeks(lar)i | 140100[5] |
| Avtomobil kodi | S, 14 |
|
| |
Oqsuv - (qoz. Ақсу) (1993-yilgacha — Yermak) — Qozogʻiston Respublikasi Pavlodar viloyatida markazi sanalmish Pavlodar shahridan janubgacha 50 km uzoqlikda, Irtishning soʻng qirgʻogʻida joylashgan. Shahar hududi shimolida Aqtoʻgʻay tumani bilan, janubida Bayanaul, May, Lebyaji tumanlari bilan, gʻarbiy tomonidan — Pavlodar bilan, sharqiy tomonida — Ekibastuz shahri bilan chegaradosh. Aholisi shahar atrofidagi qishloqlar bilan qoʻshganda — taxminan 70 ming kishi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aqsuning tarixi Ekibastuz tumanining tosh koʻmiri koni ochilishi bilan bogʻliq. 1897-yili Ekibastuzdan 109 km temir yoʻlining qurulishi boshlandi. Voskresensk temir yoʻli boʻlajak shaharning hududidan oʻtdi. Koʻchib kelayotgan ishchilar mahalliy materiallardan: soz balchiqdan, qamishdan va somondan oʻzlariga uy sola boshlashdi. Yangi yuzyillik boshida № 5 qozoq qishlogʻi bilan birga Qizil-Shirpi qoyalarida Glinka nomli soz bolchiqdan solingan uylardan kichkina qishloqcha paydo boʻldi.
1911-yili ishchilar kentining aholisi 1000 kishiga etdi. 1913-yili Glinka kentaga dala oʻlkasi gubernatorining farmoniga binoan Yermak nomi berildi. Voskresensk Glinka kenti va Yermak kenti nomi bilan atala boshladi.
Yermakda Chor hukumatini Pavlodar xalq komissarlari kengashi jamoatlashtirilgandan keyin 1919-yilning noyabrida oʻrnadi. 1922-yilgacha Pavlodar uezining boʻlis markazi boʻldi, u yerda 1289 kishi istiqomat qilishdi, 1938-yili Yermak qishlogʻi markazi boʻlib, Kaganovich tumani tashkil topdi.
Qozoq KSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1961-yilgi 23-oktabrdagi Farmoni bilan Yermak kentiga viloayat ahamiyatiga ega maqomi berildi.
Qozogʻiston Respublikasi Oliy Kengashi Prezidiumining 1993-yilgi 4-maydagi TN № 2189-XII Farmoni asosisa Yermak shahrining nomini Aqsu nomiga oʻzgartirildi.
Aholisi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shahar aholisining soni atrofidagi qishloqlar bilan qoʻshganda 68 522 kishini tashkil qildi, shahar aholisining soni esa — 45 845 kishi (2012-yil) qishloq aholisi — 23 048 kishi.
Shahar aholisining milliy tarkibi atrofidagi qishloqlar bilan qoʻshganda (1-yanvar 2010-yil)[2][3][6]:
- qozoqlar — 30 432 kishi (44,41 %)
- ruslar — 27 295 kishi (39,83 %)
- ukrainlar — 4007 kishi (5,85 %)
- olmonlar — 2 429 kishi (3,54 %)
- tatarlar — 1382 kishi (2,02 %)
- beloruslar — 729 kishi (1,06 %)
- moldavanlar — 403 kishi (0,59 %)
- ozarbayjonlar — 239 kishi (0,34 %)
- chechenlar — 213 kishi (0,31 %)
- boshqalar — 1 339 kishi (1,95 %)
- Umumiy — 68 522 kishi (100,00 %)
Tibbiyot va sport
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shaharning tibbiyot tashkilotiga Aqsu markaziy kasalxonasi, Qalqaman tumanidagi qishloq kasalxonasi, silga qarshi dispanser, tez yordam stansiyasi kiradi.
Aqsu — sportsmenlar shahari. Shaharda jismoniy tarbiya bilan va sport bilan shugʻullanish uchun barcha sharoitlar mavjud. Shahar aholisining hizmatiga suzish havzasi, jismoniy tarbiya kompleksi, 5000 kishiga moʻnjallangan stadion, bolalar-yosh oʻspirimlar sport maktabi, shaharning kichik tumanlarida va qishloq joylarida sport maydonlari bor.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Департамент статистики Павлодарской области, 2012-04-23da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2012-11-03
- ↑ 2,0 2,1 Агентство Республики Казахстан по статистике. Численность населения Республики Казахстан по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на начало 2010 года, 2012-06-27da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2012-11-03
- ↑ 3,0 3,1 Национальный состав населения Казахстана по переписи 2009
- ↑ „Pavlodar viloyatining telefon kodlari“. 2013-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-dekabr.
- ↑ „Qozogʻistonning pochta indekslari“. 2011-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 9-dekabr.
- ↑ „Социально-экономический паспорт Мамлютского района“ (oʻlik havola — tarix ). Официальный сайт акима Мамлютского района. Qaraldi: 3 июня 2011.[sayt ishlamaydi]
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Сайт города
- AksuWiki — городская энциклопедия на движке MediaWiki[sayt ishlamaydi]
Markazi: Pavlodar | ||
| Tumanlari |  | |
| Viloyat ahamiyatiga ega shaharlar | ||
 Qozogʻiston shaharlari | ||
|---|---|---|
Poytaxt: Ostona | ||
| Respublika ahamiyatiga ega shaharlar |  | |
| Viloyat markazlari | Aqtau • Oqtoʻba • Atirov • Jezqozgʻon • Koʻkchatov • Pavlodar • Petropavl • Taldiqoʻrgʻan • Taraz • Turkiston • Oʻral • Oʻskemen • Qaragʻandi • Qoʻstanay • Qiziloʻrda | |
| Viloyat ahamiyatiga ega shaharlar | ||
| Kichik shaharlar | Abay • Oqkoʻl • Oqsoy • Oqsuv • Olgʻa • Orqaliq • Oris • Otbosar • Ayagoʻz • Bulayev • Derjavinsk • Emba • Yereymentau • Yesik • Yesil • Janatas • Jarkent • Jem • Jitiqara • Jetisay • Zaysan • Ziryanovsk • Kurchatov • Qazali • Qandiagʻash • Qapchagʻay • Qorajol • Qoratau • Qarqarali • Qaskelen • Qulsari • Lenger • Lisakovsk • Makinsk • Mamlyutka • Priozersk • Saran • Sarqand • Sariagʻash • Sergeyevka • Serebryansk • Stepnyak • Tayinsha • Talgʻar • Tekeli • Temir • Usharal • Uchtepa • Fort-Shevchenko • Xromtau • Chordara • Chu • Shalqar • Shar • Shemonaixa • Shuchinsk | |