Sıyıqlıq

Agregat xalätlär: gaz, sıyıqça, qatı cisem. Molekulalar urnaşu.

Sıyıqlıq yäki sıyıqça - qatı häm gaz agregat xalätläre arasındağı sıyıq agregat xalättäge matdä.

Sunıñ fazalar diagramması

Bütän agregat xalätlärdän ayırmalı bularaq sıyıqlıq orınma mexanik köçlär tä'sirendä üz külämen üzgärtmiçä formasın üzgärtä ala.

Taswir

Sıyıqça tamçısınıñ sferik forması - öslek tartım köçe tä'sirendä öslek mäydanın minimumläşterü näticäse

Sıyıqlıq - qatı häm gaz agregat xalätläre arasındağı agregat xalät. Gaz küläme dä formasın saqlamıy, qatı cisem küläme dä formasın saqlıy.

Sıyıqça öslegendäge dulqınnar

Sıyıqçanıñ öslege üzeñne sığılmalı membrana kebek tota, şuşı fakt sıyıqlıqlar formasın bilgeli. Şulay itep su tamçığa tuplana ala.

Sıyıqlıq üz xäräkätsez öslege astında ağa ala.

Sıyıqlıqnıñ molekulaları bilgelängän urınında urnaşmağan, läkin alar tulısınça irekle tügel, üzara tartım köçe molekulaların yaqın arada tota.

Sıyıq xalättäge matdä temperaturalarnıñ bilgelängän intervalında bula, tübändäräk temperaturada qatı xalätkä äylänä (kristallaşu yäki amorf xalät - pıyalağa äylänä), yuğarıraq temperaturada gaz xalätenä äylänä. İntervalnıñ çikläre basımğa bäyle.

Şulay uq çığarılmalar - kvant sıyıqlığı häm sıyıq kristallar bula.

Bar sıyıqlıqlar çista sıyıqçalar häm qatnaşmalardan tora. Qayber qatnaşmalar tormış öçen zur mäğnägä iä: qan, diñgez suı.

Sıyıqça eretkeç wazifasın başqara ala.

Üzleklär

• Ağuçanlıq
• Küläm saqlanu
• Üzlelek - sıyıqçanıñ ber öleşe ikençe öleşenä qarata küçengändä qarşılıq itü üzlege
• İrekle öslegen buldıru häm öslek tartılu köçe
• Gazğa äylänü häm quyıru - sıyıqçağa äylänü
• Qaynaw
• Yüeşlänü - sıyıqlıqnıñ öslekkä yabışuı häm taralışı.
• Quşıluçanlıq - sıyıqçalarnıñ ber-nersendä erü üzlege
• Diffuziä
• Artıq qızu häm ütä suınu - qaynaw noqtasınnan yuğarıda bulu häm qatu noqtasınnan tübänräk bulu.
• Tığızlıq dulqınnarı - sığılmalı dulqınnar taraluı (tawış häm bärü dulqını)
• Sıyıqça öslegendäge dulqınnar
• Bütän fazalar yänäşä bulu

Töp qanunnar

• Gidrostatikanıñ töp qanunı - Paskal qanunı.
• Qısılmıy torğan ideal' sıyıqça Eyler qanunı belän taswirlana:

${\frac {\partial \mathbf {v} }{\partial t}}+(\mathbf {v} \cdot \nabla )\mathbf {v} =\mathbf {g} -{\frac {1}{\rho }}\nabla p$

biredä v -tizlek, g - qır köçäneşlelege vektorı, p - basım

Statsionar ağım öçen bu qanunnan Bernulli tigezlämäse çığarıla:

$v{\frac {dv}{dx}}=-{\frac {1}{\rho }}\cdot {\frac {dp}{dx}}$

$\rho =const$ öçen Bernulli tigezlämäse:

${\frac {\rho v^{2}}{2}}+p=const$

• Statistik teoriädä Perkus-Yevik tigezlämäse:

${\frac {P}{n\,k\,T}}={\frac {1+\eta +\eta ^{2}}{(1-\eta )^{3}}}\quad ,$

biredä $n$ — kisäkçälär sanı, $\eta =(1/6)\,\pi \,n\,d^{3}$ - ülçäneşsez tığızlıq

Küreneşlär

• 
  Terekömeş
• 
  Sıyıq azot
• 
  Eretelgän Bronza
• 
  Su

Sıltamalar

• Жидкость — статья из Физической энциклопедии
• В технической гидромеханике иногда жидкостью в широком смысле этого слова называют и газ; при этом жидкость в узком смысле слова называют капельной жидкостью.
• «Физическая энциклопедия». В 5-ти томах. М.: «Советская энциклопедия», 1988
• Физическая энциклопедия: Ньютоновская жидкость
• Ньютоновская жидкость — статья из Физической энциклопедии
• Уилкинсон У. Л., Неньютоновские жидкости, пер. с англ., М., 1964
• Астарита Д ж., Марруччи Д ж., Основы гидромеханики неньютоновских жидкостей, пер. с англ., М., 1978