Kato Hiroyuki

Bu yapon isemendä familiä (Kato) şäxsi isem aldında tora.

Kato Hiroyuki yap. 加藤 弘之
Tuu datası	5 avgust 1836
Tuu urını	İzuşi[en]
Ülem datası	9 fevral 1916 (79 yäş)
Ülem urını	Tokio
Watandaşlıq	Yaponiä
Eşçänlek töre	fälsäfäçe, säyäsätçe

Kato Hiroyuki (yap. 加藤 弘之; 1836 yılnıñ 5 avgustı, İzuşi^[en] — 1916 yılnıñ 9 fevrale, Tokio) — Yaponiä fälsäfäçese, däwlät teoretigı.

Biografiäse

Kato 1836 yılnıñ 5 avgustında İzuşi şähärçegendä (xäzerge Högo prefekturası) samuray^[en] ğailäsendä tuğan, häm Edoda^[en] Sakuma Şozannan^[en] xärbi sänğät häm Oki Nakamasudan rangaku^[en] öyrängän.

1860 yıldan 1868 yılğa qädär Banşo Şirabeşo^[en] könbatış fänen häm texnologiälären tikşerü institutında instruktor bulğan. Alman telen häm alman fälsäfäsen^[en] öyrängän berençe yaponnarnıñ berse.

Meyci restavratsiäsennän soñ Kato Yaponiägä idärä itüneñ könbatış formaların, bigräk tä wäkillekle demokratiägä^[en] nigezlängän milli cıyın belän konstitutsion monarxiäne qabul itärgä kiñäş itkän küp kenä dissertatsiälär yazğan. Ul Rikken Seiyukay^[en] säyäsi partiäsenä kergän, şulay uq Mori Arinori^[en] oyıştırğan Meyrokuşa^[en] intellektual’ cämğiätenä nigez saluçılarnıñ berse bulğan. Sotsial’ darwinizm^[en] tarafdarı bularaq, ul demokratik xökümät belän tabiği tärtip arasında paralellär ütkärgän. Genroin^[en] äğzası bulğan häm etatizmnı^[en], idärä itüneñ küpkä avtoritar versiäsen, qatğıy räweştä xuplağan, anı Azatlıq häm xalıq xoquqları öçen xäräkät^[en] tarafınnan täqdim itelgän qaraşlarına qarşı quyıp.

Kato atna sayın imperatorğa^[en] konstitutsion häm xalıqara xoquq buyınça leksiälär uqığan, xakimiätneñ başqarma, qanun çığaru häm xökem tarmaqları arasında xakimiätlärne bülü^[en] konsepsiäsen, Awrupadağı konstitutsiälär tarixın häm cirle idäräneñ törle formaların añlatu öçen könbatış tekstları tärcemälären qullanğan.

Kato 1877—1886 yıllarda Tokio imperator universitetınıñ^[en] xoquq, fän häm ädäbiät fakultetları superintendantı wazifasın bilägän, häm yañadan 1890—1893 yıllarda prezident bularaq, şulay uq 1905—1909 yıllarda İmperator akademiäse başlığı bulğan. Ul şulay uq Yaponiä imperator sarayı idäräseneñ^[en] maxsus kiñäşçese bulğan.

Kato 1890 yılda Perlar palatası^[en] äğzası itep bilgelängän häm 1900 yılda kazoku^[en] perlığı sisteması qısalarında danşaku (baron) dvorän titulın alğan. Monnan tış, ul yäşeren şuraçı^[en] dä ide.

1916 yılnıñ 9 fevralendä wafat bulğan.

Büläkläre

• Baron titulı (1900)
• İzge xäzinä ordenınıñ^[en] zur tasması (1905 yılnıñ dekäbere)
• Çığuçı qoyaş ordenınıñ^[en] zur tasması (1906 yılnıñ aprele)
• Paulowniä çäçäkläre ordenınıñ^[en] zur tasması (1916 yılnıñ fevrale; ülgännän soñ)

Ädäbiät

• Davis, Winston. (1996). The Moral and Political Naturalism of Baron Kato Hiroyuki. Institute for East Asian Studies.
• Jansen, Marius B. (2000). The Making of Modern Japan. Cambridge: Harvard University Press. ; OCLC 44090600
• Keene, Donald. (2002). Emperor of Japan: Meiji and His World, 1852-1912. New York: Columbia University Press.; OCLC 46731178
• Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). Japan encyclopedia. Cambridge: Harvard University Press.; OCLC 58053128

Sıltamalar

• National Diet Library Photo & Bio