Манси теле

Манси теле
Илләр:	Россия
Төбәкләр:	Хант-Манси — Югра автономияле округы, Төмән өлкәсе, Свердло́вск өлкәсе́
Сөйләшүчеләр саны:	938 (2010)
Классификация
Төркем:	Урал телләре гаиләсе Фин-угыр төркеме Угыр телләре Уба-угыр телләре
Язу:	кирилл язуы һәм Мансийская письменность[d]
Тел кодлары
ГОСТ 7.75–97:	ман 435
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	—
ISO 639-3:	mns

Манси теле - Мансиларның милли теле. 1931 елдан 1938 елга хәтле латин әлифбасы кулланылышта була. Хәзерге вакытта кирилл әлифбасы кулланыла.

Гомумиләштерелгән сыйфатлама

Cүзңе тәртип SOV (ия - өстәмә - хәбәр).Өч сан эченә ала: берлек, икелек, күплек.

Сөйләшләр

Дүрт сөйләш төркемләр эченә ала:

• Төньяк (Ләпин елгасында);
• Көньяк †;
• Көнбатыш †;
• Kөнчыгыш (Конда елгасында).

Манси әдәби теленең нигезе булып төньяк диалект вәкиле Совса диалекты тора.
Төньяк манси теленә рус теле, коми теле, ненец теле һәм төньяк хант теле көчле йогынты ясаган һәм ул манси әдәби теленең нигезен формалаштыра. Төшем килеше юк; баш килеш тә, төшем килеш тә исем сүздә билгеләнми. */æ/ һәм */æː/ [a] һәм [aː] белән тәэмин ителгән булган.
Көнбатыш манси теле якынча 2000 елда юкка чыккан. Аңа рус теле һәм коми теле көчле йогынты ясаган; диалект аермалары шулай ук әһәмияткә ия зур булган. Озын сузыклар дифтонглашкан булган.
Көнчыгыш манси теле 100-200 кеше тарафыннан сөйләшелә. Аңа хант теле һәм татар теле йогынты ясаган. Сингармонизм бар һәм */æː/ өчен аның [œː], еш дифтонглашкан. Көньяк манси теле башка манси теле юрамаларыннан изоляцияләнгән даирәдән язылган булган. Якынча 1900 елда пар йөз сөйләшүче булган, 1960-ынчы елларда анда берничә карт кеше генә сөйләшкән һәм шуннан соң ул юкка чыккан. Аның көчле татар теле йогынтысы булган һәм берничә архаизм булган, мәсәлән, сингармонизм, /y/-ны тоту (*/æ/ белән кушылу), /tsʲ/ (/sʲ/-га деаффрикаталау), /æː/ (/aː/-га юнәлтү яки дифтонглашкан булу) һәм /ɑː/ (/oː/-га күтәрү).