Кот-д’Ивуар

Кот-д’Ивуар
фр. République de Côte d'Ivoire
Байрак	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1960
Рәсми исем	Repubblica della Costa d'Avorio, République de Côte d’Ivoire, Côte d'Ivoire, la République de Côte d’Ivoire һәм Republic of Côte d’Ivoire
Кыскача исем	🇨🇮
ХФӘ билгесе	'ɛlfənbeːnsçʏstn̩
Гомер озынлыгы	53,582 ел
... хөрмәтенә аталган	фил казык теше[d] һәм Яр буе
Демоним	Ivorian, Ivoirian, elefántcsontparti, Ivoirien, ivorianer, Viorajolänan, إيفواري, إيفوارية, إيفواريون, ivorieni, ivorian, ivoriană, ивуариец, ивуарийка, ивуарийцы, আইভোরীয়, ivoriano, ivoriana, ivoriani, ivoriane, ivorian, costamarfiliegu, costamarfiliega, marfileño, marfileña, Ebur-Bordano, Ivoirienne, מחוף השנהב, ivorià, ivoriana, ivorians, ivorianes, ivoriana, ivoriane, ivoriani, ivorian, إڤواري, إڤوارية, إڤواريين һәм إڤوارييات
Рәсми тел	француз теле
Гимн	Абиҗан җыры
Мәдәният	Кот-д’Ивуар мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	Union – Discipline – Travail, Unity – Discipline – Work, Единство - дисциплина - труд, Undod – Disgyblaeth – Gwaith һәм Unió - disciplina - treball
Дөнья кисәге	Африка
Дәүләт	Кот-д’Ивуар
Башкала	Ямусукро[d]
Сәгать поясы	UTC±00:00[d] һәм Африка/Абиджан[d]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Көнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы	8°12′23″ т. к. 2°29′35″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	10°44′ т. к. 6°15′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы	4°21′43″ т. к. 7°31′30″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	6°30′23″ т. к. 8°36′07″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:Ivory Coast.map
Иң югары ноктасы	Нимба[d]
Иң түбән ноктасы	Гвинея култыгы
Идарә итү формасы	җөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Кот-д’Ивуар президенты[d]
Ил башлыгы	Алассан Уаттара[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Кот-д’Ивуар премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы	Робер Бёгре Мамбе[d]
Канунбирү органы	Кот-д’Ивуар парламенты[d]
Үзәк банкы	Көнбатыш Африка дәүләтләре үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Германия, Гана, Мексика, Америка Кушма Штатлары, Россия, Һиндстан, Кытай, Бангладеш, Гөрҗистан, Кытай Җөмһүрияте, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте һәм Косово Җөмһүрияте
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Африка илләре сәүдә хокукын гармонизация оешмасы[d], Conseil de l'Entente[d], Интерпол, ХКТО[d], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], АФРИСТАТ[d], Бөтендөнья почта берлеге, Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы, Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы, Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d], Мано елгасы дәүләтләре берлеге[d], Бөтендөнья таможня оешмасы[d], Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d] һәм African Continental Free Trade Area[d]
Балигълык яше	21 яшь
Никахка керү яше	20 яшь һәм 18 яшь
Халык саны	31 165 654 (2023)
Ир-ат халкы	13 218 128, 13 547 621, 13 877 714 һәм 14 215 570
Хатын-кыз халкы	12 929 424, 13 264 169, 13 600 535 һәм 13 944 972
Административ бүленеше	Агнеби[d], О-Сассандра[d], Бафинг[d], Сюд-Бандама[d], Ба-Сассандра[d], Сюд-Комоэ[d], Денгеле[d], Фромаже[d], Лак[d], Лагюн[d], Марауэ[d], Муайен-Кавелли[d], Муайен-Комоэ[d], Монтань, Нзи-Комоэ[d], Саван[d], Валле-дю-Бандама[d], Вородугу[d] һәм Занзан[d]
Акча берәмлеге	КФА франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	71 811 075 955 $ һәм 70 018 715 017 $
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,55
Inequality-adjusted Human Development Index	0,358
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече	14,5
Нәрсә белән чиктәш	Буркина Фасо, Гана, Гвинея, Либерия һәм Мали
Нигезсалгыч текст	Кот-д’Ивуар конституциясе[d]
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d]
Челтәр көчәнеше	230 вольт
Электр аергычы төре	Europlug[d] һәм CEE 7/5[d]
Алыштырган	Француз Көнбатыш Африкасы[d] һәм Кот-д’Ивуар колониясе[d]
Кулланылган тел	Lakota Dida[d], Bondoukou Kulango[d], Western Wee[d], Southern Wee[d], Bouna Kulango[d], Yocoboué Dida[d], Dan[d], Tiagba[d], Mbre[d], Western Krahn[d], Cebaara[d], Tonjon[d], Wan[d], Beng[d], Gagu[d], Lomakka[d], Kwadia[d], Wané[d], Godié[d], Yaure[d], Khisa[d], Wobé[d], Daho-Doo[d], Eotile[d], Mbato[d], эга теле[d], Glio-Ubi[d], Tura[d], муан теле[d], Cerma[d], бауле теле, гуро теле[d], Djimini[d], Krobu[d], Kuya[d], Mobu[d], лоби теле[d], Nyarafolo[d], Shempire[d], нзима теле[d], Кпалага[d], Tagwana[d], Lorhon[d], Ebrié[d], Neyo[d], француз теле, дьюла теле, Anyin[d], бамана теле, Nyabwa[d], Abidji[d], Avikam[d], Alladian[d], Аджукру[d], Abé[d], боно теле[d], Аттие[d], Apro[d], бакве теле[d], Abure[d], Anyin Morofo[d], Mahou[d], Gagnoa Bété[d], Plapo Krumen[d], Tepo Krumen[d], Bete Guiberoua[d], Bete Daloa[d], Wojenaka[d], Jeri Kuo[d], Koyaga[d], Worodougou[d], Pye Krumen[d], Koro[d], Southern Birifor[d] һәм Kla-Dan[d]
Җитештерү статистикасы	какао борчагы[d]
Мәйдан	322 463 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	gouv.ci
Һәштәге	IvoryCoast
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.ci
Тематик география	Кот-д’Ивуар географиясе[d]
Тимер юл хәрәкәте ягы	сул[d]
Феноменның икътисады	Кот-д’Ивуар икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Кот-д’Ивуар халкы[d]
Джини коэффициенты	37,2
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	18 процент
Тулаем туулар коэффициенты	5,001
Шәһәр халкы	13 397 744, 13 863 304, 14 338 150 һәм 14 829 623
Авыл халкы	12 749 807, 12 948 486, 13 140 099 һәм 13 330 919
Демократия индексы	4,11
BTI Governance Index	1,83, 2,17, 2,91, 1,84, 4,4, 5,13, 5,54, 5,47 һәм 5,4
BTI Status Index	3,14, 3,22, 3,53, 3,31, 4,53, 5,09, 5,38, 5,49 һәм 4,97
Туым күрсәткече	34,554, 34,197, 33,934 һәм 33,492
Үлем күрсәткече	8,728, 8,817, 9,001 һәм 8,843
Happy Planet Index score	39,6
Илнең мобиль коды	612
Илнең телефон коды	+225
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	180[d], 185, 110, 111[d] һәм 170
Илнең GS1 коды	618
Номер тамгасы коды	CI
Диңгездәге идентификацияләү номеры	619
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Кот-д’Ивуарда төшерелгән фильмнар[d]
Кот-д’Ивуар Викиҗыентыкта

Кот-д’Ивуар Республикасы (фр. République de Côte d'Ivoire [ʁepyˈblik də kot diˈvwaʀ] ; 1986 елга кадәр рәсми рәвештә Фил Сөяге Яры Республикасы дип тәрҗемә ителгән)- Көнбатыш Африкадагы дәүләт. Либерия, Гвинея, Мали, Буркина-Фасо һәм Гана кебек илләр белән чиктәш. Көньяктан Атлантик океан сулары белән юыла. Франциянең элеккеге колониясе.

Илдә 60 тан артык этник группа санала. Башкаласы — Ямусукро, илнең төп шәһәре — Абиджан. Рәсми тел — француз теле, калган җирле телләр — бауле, дьюла, бете. Төп милли бәйрәм — Азатлык игълан иткән көн (1960 елның 7 августы).

Табигый шартлар

Кот-д’Ивуар картасы

Кот-д’Ивуарда күбесенчә тигез рельеф өстенлек итә, көньякта - дымлы тропик урманнар белән, төньякта озын үләнле саванналар белән капланган. Климат — экваториаль һәм субэкваториаль. Уртача температура— + 26° - + 28°. Еллык явым-төшем күләме— 1100 мм-5000 мм.

Табигый ресурслар — нефть, газ, алмаз, марганис, тимер рудалары, кобальт, боксит, бакыр,алтын, никел, тантал. Төп елгалар — Сасандра, Бандама һәм Комоэ.

Кот-д’Ивуарда шакаллар, гиеналар, пантералар, филләр, шимпанзе, крокодиллар яши.

Дәүләт төзелеше

Кот-д’Ивуар - президент республикасы. Президент турыдан-туры сайлау ярдәмендә 5 елга бер сайланыла.

Халкы

Халык саны - 21,1 млн.

Еллык үсеш - 2,1%.

Туу күрсәткече - 32 гә 1000.

Үлем күрсәткече - 11 гә 1000.

Уртача гомер озынлыгы - ирләрнеке 55 ел һәм хатын-кызларныкы - 57 ел.

Шәһәр халкы - 49%.

Этник состав — аканнар 42 %, гурлар 17 %, төньяк манде 16 %, кру 11 %, көньяк манде 10 % һәм башкалар.

Диннәр

Дин тотучылар — мөселманнар 39 %, христианнар 33 %, абориген культы 11 %, атеистлар 17 %.

2020 елда: Мөселманнар ― 49,2 %, католиклар ― 17,2 %, евангелистлар ― 11,8 %, методистлар ― 1,7 %, башка христианнар ― 3,2 %, анимистлар ― 3,6 %, башка диннәр ― 0,5 %, бернинди дингә дә ышанмаучылар ― 19,1 % .

• Кот-д'Ивуарда ислам

Кот-д'Ивуарның 1960―1983 еллардагы башкаласы, хәзерге икътисади һәм мәдәни үзәге Абиджан шәһәренең Зур мәчете

Икътисад

Төп өстенлекләре: авыл хуҗалыгы яхшы үсеш алган, какао (беренче урын) һәм каһвә (3 урын) җитештерелә. Нефть һәм газ сәнәгате үсеп килә. начар яклары: стабильлек булмау һәм каһвә-какаога бәйлелек.

Экспорт — 8,7 млрд долл. 2009 елда — какао, каһвә, үзагач, нефть, мамык, банан, ананас, балык.

Төп сатып алучылар — Нидерландлар 13,9 %, Франция 10,8 %, АКШ 7,8 %, Германия 7,2 %, Нигерия 7 %, Гана 5,6 %.

Импорт — 6,5 млрд долл. в 2009 елда — нефть продуктлары, сәнәгать товарлары, азык-төлек.

Сылтамалар

• Официальный сайт президента Кот-д’Ивуара 2011 елның 24 март көнендә архивланган. (фр.)