Winglet

Kıvrık kanat (winglet) genellikle sabit kanatlı uçaklarda uçağın verimliliğini artırmak için kullanılan bir kanat ucu tasarım modelidir.^[1]^[2]

Uçakların havada tutunabilmesi, uçağın kaldırma kuvvetinin kanadın altına uyguladığı farklı basınçlar sayesinde gerçekleşir. Basınç farkından dolayı, kanat üzerinde akıp giden hava, kanat ucunu terk ederken girdaplar (vorteksler) oluşur. Bu vortekslerin şiddeti uçağın ağırlığı, hızı ve kanat yapısına göre değişebilir.

Uçakların kalkış aşamasına geçmesinden, tekerlek koyuşuna kadar meydana gelen vorteksleri önlemek için bilim insanları kanatların ucuna ilave edilen ve winglet adı verilen parçalar üzerinde çalışarak havayolu şirketlerinin işletme maliyetlerinin azaltılmasına katkı sağlamışlardır.

Tek parçadan oluşan kıvrık kanat uçlarının dışa ve yukarı doğru yaptığı kıvrımın eğimli olmasının, sürtünmeyi azalttığı ve itiş performansını artırdığı, kıvrık kanat uçlarının yeni nesil Boeing 737 uçaklarının menzilini yaklaşık 240 kilometre artırdığı hesaplanmıştır.

Kıvrık kanat uçları, maksimum kalkış ağırlığında üç tona kadar artış sağlarken, bu uçların takıldığı uçakların daha kısa sürede yükselip daha sessiz uçabildiği, motoru daha verimli çalıştıran ve motor bakım maliyetlerini düşüren kıvrık kanat uçlarının hava yolu şirketlerine işletme maliyetlerinde tasarruf sağladığı gözlemlenmiştir.

Yüksek rakım ve sıcak iklime sahip bölgelerdeki hava alanlarından kalkışı kolaylaştıran bu uçların, uçuş operasyonunda ve prosedürlerde herhangi bir değişiklik yapılmasını gerektirmediği de biliniyor.

Kanat ucuna takılan parça köpekbalığı yüzgeçlerinden esinlenerek yapıldı. ABD'de wingleti gündeme getiren Seattle merkezli, eski Boeing mühendisleri tarafından kurulan Aviation Partners Inc. (API) şirketi oldu. Boeing ile ortaklaşa geliştirilen çalışmalar sonrasında ilk deneme 737 modelinde yapıldı. API, 737 için geliştirilen sistemi uçak başına yaklaşık bir milyon dolara satıyor. Sistem kendini 4-5 yıl içinde amorti ediyor.

Aviation Partners Boeing'in, 2010 yılı itibarıyla tüm dünyada 4 bin 500 civarında uçağın kıvrık kanat uçlarına sahip olacağı ve yakıttan yılda yaklaşık 7.6 milyar litre tasarruf elde edileceğinin öngörüldüğü açıklandı.