Vadisseyl Muharebesi
| Vadisseyl (Vâdi'l-Mehâzin) Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Portekiz Savaşları | |||||||
 Vadisseyl (Vadi'l-Mehazin) Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Portekiz İmparatorluğu |
 Fas Sultanlığı Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
I. Sebastião (ölü) Thomas Stukley (ölü) Ebu Abdullah (ölü) |
Abdülmelik (ölü) Ahmed el-Mansur Tunus Valisi Ramazan Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| Toplam 23.000 asker[1] | Toplam 60.000-100.000 asker[1] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
12,000 ölü[2] 15,000 ele geçirildi[3] | 1,500 ölü[2] | ||||||
Vadisseyl Muharebesi veya Vâdi'l-Mehâzin Muharebesi ya da Vâdi's-Seyl Muharebesi, 4 Ağustos 1578[4] tarihinde Osmanlı İmparatorluğu desteğini alan Fas'ın Saadi sultanı Abdülmelik ile Portekiz kralı Sebastião ve Portekizlilerin müttefiği III. Ebu Abdullah Muhammed el-Mütevekkil'in kuvvetleri arasında yapılan savaştır. Üç Kral Savaşı ya da Kasrülkebîr Savaşı olarak da bilinir.
Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1574’te Mevlây Abdullah’ın ölümünden sonra oğlu Ebu Abdullah (Muhammed el-Mütevekkil) tahta çıktı. Bunun üzerine sultanlıkta hak iddia eden amcaları Abdülmelik ile Abdülmelik'in küçük kardeşi Ahmed el Mansur İstanbul’a gittiler ve Osmanlı Sultanı III. Murad’dan yardım istediler. Ertesi yıl padişahın emriyle harekete geçen Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa Miknâs civarında Ebu Abdullah’ı yenerek Fes şehrini ele geçirdi ve 8 Mart 1576' da Abdülmelik’i tahta çıkardı. Abdülmelik daha sonra kendi kuvvetleri ve Osmanlı'dan aldığı takviye ile Ebu Abdullah’ın çekildiği Marekeş’e 16 Temmuz 1576 yılında girerek “Mu‘tasım-Billâh es-Sa‘dî” lakabıyla bütün Fas ülkesinin sultanı oldu.[5]
Osmanlı nüfuzunun Fas’a yayılması Portekizliler’i rahatsız etmesi, Tanca dolaylarına kaçan Ebu Abdullah’ın da devamlı şekilde yardım istemesi üzerine Portekiz Kralı I. Sebastião askerî harekâta karar verdi.
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]I. Sebastião, Faslı müttefikleri ile birlikte; 60 bin kişilik ordu ve çok sayıda topla Tanca'ya çıktı. Lukkos Irmağı ile bu ırmağın kollarından biri arasında, Ksar'el-Kebir (Alcazar-quivir) yakınlarındaki Vadi'l-Mehazin'de Abdülmelik ile kardeşi Ahmed ve müttefik Osmanlı kuvvetleri ile karşılaştı. Piyadelerle süvarilerden oluşan ve sayıları 50 bin kişiyi bulan Müslüman kuvvetleri Sebastião'nun ordusunu kıyıdaki Larache'a (El-Araiş) çekilmeye zorladılar. Portekiz ordusu mağlup oldu. Müslüman askerlerin bir kısmı o sırada gelgit yükselmesinin etkisindeki Vadi'l-Mehazin'i geçmeye çalışırken boğuldu. Ayrıca Sebastião ile el-Mütevekkil de boğularak öldüler; böylece savaş Osmanlı desteğindeki Abdülmelik güçlerinin zaferiyle sona erdi. Savaş esnasında hasta olan Abdülmelik de öldü.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaş sonucunda Portekizliler bölgedeki üstünlüklerini kaybettiler. Öte yandan genç kral Sebastião'nun bir varis bırakmadan ölmesi, Portekiz Krallığı'nın sonraki 60 yıl boyunca İspanyol denetimine girmesine neden oldu.[6] Abdülmelik'in savaş sırasında ölmesi üzerine yerine kardeşi Ahmed el Mansur tahta geçti. Ayrıca bu savaş sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun Fas üzerindeki etkinliği daha da arttı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b C. Tucker, A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East, 2009, sayfa 534.
- ^ a b Colección de documentos inéditos para la historia de España, vol. 100.
- ^ Lyle N. McAlister, Spain and Portugal in the New World, 1492-1700, Cilt 3 (1984), sayfa 292.
- ^ "Osmanlı-Fas ittifakının zaferiyle sonuçlanan Vadisseyl Savaşı Fas'ta anıldı". Anadolu Ajansı. 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021.
- ^ "İslam Ansiklopedisi, Mustafa L. Bilge". 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2015.
- ^ "FAS - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021.
