Uluslararası dolar
Uluslararası dolar (İngilizce: International dollar) veya yaygın bilinen ismiyle Geary-Khamis doları, küresel ticarî ve ekonomik karşılaştırmalar için kullanılan varsayımsal bir para birimidir. "Int'l$.", "Intl$." veya "Int$" olarak kısaltılabilir. Belirli bir zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nde belli miktarda ABD dolarının sahip olduğu satın alma gücüne sahip varsayımsal değere tekabül eder.[1][2]
1958 yılında Roy C. Geary tarafından önerilmiştir. Salem Hanna Khamis, 1970 ile 1982 yılları arasında bu kavramı geliştirmiştir. Bu yüzden "Geary-Khamis doları" ismiyle de anılır. Günümüzde Dünya bankası ve IMF gibi pek çok finans kuruluşu tarafından sıkça kullanılmaktadır.
Genellikle ekonomik ve finansal istatistiklerde çeşitli amaçlarla, özellikle de çeşitli ülke ve pazarların satın alma gücü paritesini (SAGP) ve gayri safi yurtiçi hasılasını (GSYİH) hesaplamak ve karşılaştırmak için kullanılır. Ülke içinde ve ülkeler arasında kıyaslama yapmak için kullanışlıdır çünkü sadece ABD doları (veya başka bir para birimi) kullanıldığında ülkesel ve bölgesel fiyat farkları ihmal edilmiş olur.[3]
Örnek hesaplama
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'de bir ürünün 20 ABD doları ve X ülkesinde aynı ürünün 30 ABD doları olduğunu farz edelim. Ülkedeki bütün ürünlerin de ABD'deki ile orantısının bu örnekteki gibi 3/2 kat pahalı olduğunu farz edelim. Eğer X ülkesinin GSYİH'si 300 milyar ABD doları ise ürünler arası fiyat farkından dolayı 200 milyar uluslararası dolar olarak hesaplanabilir. Bu basit bir hesaplamadır ve pek çok faktör ihmal edilmiştir. Gerçekte doğru sonuç vermeyebilir. Ayrıca genellikle bu tür hesaplamalar ülkenin finansal büyüklüğünü değil alım gücünü hesaplamada kullanılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "International Dollar Geary-Khamis Defined, Examples Explained". Business Case Web Site (İngilizce). 24 Şubat 2016. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.
- ^ "What is an "international dollar"?". World Bank Data Help Desk. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019.
- ^ "Sözlük | Databank". Dünya Bankası. 20 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2024.