Schleswig-Holstein sorunu

Schleswig-Holstein sorunu, 19. yüzyılda Schleswig ve Holstein'ın statüsü konusunda çıkan anlaşmazlık.

Şansölye Otto von Bismarck, Schleswig-Holstein'ın Almanya topraklarına katılmasında büyük rol oynadı

Meselenin temeli

13. yüzyılda Danimarka'ya bağlanan Schleswig (Slesvig) Düklüğü 1386-1460 arasında Holstein'la birleştirilmiş, 1474'te de bu iki bölge ayrı ayrı düklükler olarak Danimarka kralları tarafından yönetilmeye başlamıştı. Holstein, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu'nun bir fiefi olmasına ve 1815'te Alman Konfederasyonu'na bağlanmasına karşın Danimarka krallarının mülkü olarak kabul ediliyordu. 19. yüzyılda bölgede yaşayan Almanlar gitgide yaygınlaşan milliyetçi hareketlerin etkisiyle bu iki bölgenin birleşmiş Almanya'nın içinde tek bir bölge oluşturmasını savunmaya başladılar.

Birinci Schleswig Savaşı

Milliyetçi akıma karşı önce Kuzey Schleswig'de, 1838'den sonra da bütün Danimarka'da bir karşı hareket gelişti. Danimarka'daki Ulusal Liberal hükûmet, Schleswig'in yüzyıllardır Danimarka'ya ait olduğunu ve Almanya-Danimarka sınırının geçmişte olduğu gibi gelecekte de Schleswig'in güney sınırını çizen Eider Irmağı ile belirlenmesini öngören Eider Programı'nı ortaya atınca Schleswig-Holstein'da mart 1848'de Prusya'nın desteklediği bir ayaklanma başladı. 1850'ye değin süren bir savaşa yol açan bu ayaklanma, Prusya'nın Fransa ve İngiltere'nin baskısı karşısında geri çekilmesiyle sona erdi. Bu savaşın sonunda İngiltere, Fransa, Rusya, Norveç-İsveç ve Danimarka, Schleswig-Holstein'ın Danimarka tacı altında birliğini kabul eden, ama Schleswig'in anayasal ayrıcalığının korunmasını öngören bir anlaşma imzaladılar. Bu ülkeler daha sonra 1852'de Avusturya ve Prusya'nın da katılımıyla Londra'da düzenlenen toplantıda Danimarka'nın çocuksuz kralı VII. Frederik'in ölümünden sonra yerine yeğeni Prens Christian von Glücksburg'un geçmesini karara bağladılar.

İkinci Schleswig Savaşı

1857'de yeniden iktidara gelen Ulusal Liberaller, 1863'te Kral IX. Christian'ı, Schleswig'i Holstein'dan ayırarak doğrudan Danimarka'ya bağlayan bir anayasayı kabul etmeye zorladılar. Avusturya ve Prusya daha önceki anlaşmayı hiçe sayan bu duruma müdahale edince 1864'te Danimarka-Prusya Savaşı başladı. Çok kısa süren ve Danimarka'nın yenilgisiyle biten bu savaşın sonunda imzalanan Viyana Antlaşmasıyla IX. Christian, Schleswig, Holstein, Lauenburg ve Kuzey Schleswig üzerindeki haklarını Avusturya imparatoru ve Prusya kralına bırakmak zorunda kaldı. Bu topraklar 1866'daki Yedi Hafta Savaşı'nın (Avusturya-Prusya Savaşı) sonunda Prusya'ya geçti. Prag Antlaşması'na (1866) halkın çoğunluğu isterse Kuzey Schleswig'in yeniden Danimarka ile birleşmesini öngören bir madde konduysa da Prusya ve Avusturya 1878'de anlaşmanın bu maddesini iptal ettiler. Almanya'nın I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından 1920'de yapılan halkoylamasıyla Kuzey Schleswig (bugün Güney Jutland) Danimarka'ya bırakıldı.