İçeriğe atla

Santiago Ramón y Cajal

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Santiago Ramón y Cajal
Doğum1 Mayıs 1852
Petilla de Aragón, Navarre, İspanya
Ölüm17 Ekim 1934
Madrid, İspanya
Milliyetİspanyol
ÖdüllerNobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü (1906)
İmza

Santiago Ramón y Cajal (d. 1 Mayıs 1852 - ö. 17 Ekim 1934) İspanyol patolog, histolog, sinirbilimci ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi. Cajal, beynin mikroskopik yapısıyla ilgili orijinal ve öncü niteliğindeki araştırmaları nedeniyle modern sinirbilimin babası olarak birçok kişi tarafından kabul edilmektedir. Çizim konusundaki yeteneği sayesinde beyin hücreleri ile ilgili yaptığı yüzlerce çizim bugün hâlâ eğitim amaçlı kullanılmaktadır. Sinir sisteminin yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı 1906 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazanmıştır.[1]

Biyografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Santiago Ramón y Cajal, 1 Mayıs 1852’de İspanya’nın Navarra bölgesindeki Petilla de Aragón kasabasında doğdu.[2] Çocukluğunda, asi ve otoriteye karşı olarak nitelendirilen davranışları nedeniyle birçok defa bir okuldan diğerine nakledildi. 1863 yılında, henüz on bir yaşındayken, ev yapımı bir top ile komşusunun bahçe kapısını yıktığı için hapse atılması, buna belirgin bir örnektir.[3] Cajal, resim, sanat ve jimnastikte çok yetenekliydi; ancak babası bu alanlarda olan yeteneklerini ne takdir etti ne de teşvik etti, oysa ki sahip olduğu bu sanatsal beceriler gelecekteki yaşamında elde ettiği başarılara büyük katkılar sağlayacaktı.[4] Babası, oğlunun "ihtiyacı olan disiplini ve istikrarı" kazanması için onu bir ayakkabıcı ve berberin yanına çırak olarak verdi.[4]

On Yıl Savaşları sırasında Ramón y Cajal, Küba, 1874

1868 yılının yazında babası, onu anatomi çalışmaları için insan kalıntıları bulmak amacıyla mezarlıklara götürdü. Kemiklerin erken dönem çizimleri, onu tıp okumaya yöneltti.[5]:207  Ramón y Cajal, daha sonra babasının anatomi öğretmeni olarak görev yaptığı Zaragoza Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne devam etti. 1873'de 21 yaşında mezun oldu ve ardından İspanya Kara Kuvvetleri’nde sağlık görevlisi olarak görev yaptı. 1874-1875 yıllarında Küba’ya yapılan bir sefere katıldı ve burada sıtma ve verem hastalıklarına yakalandı.[6] Bunun sonucunda, iyileşme sürecinine yardımcı olması için, bir süre boyunca Pirene Dağları’ndaki kaplıca kasabası Panticosa’da kaldı.[7]

1877 yılında İspanya’ya döndükten sonra, Madrid’de tıp doktorasını aldı. İki yıl sonra Zaragoza Üniversitesi’nde Anatomi Müzesi’nin direktörü oldu ve Silveria Fañanás García ile evlendi; bu evlilikten yedi kız ve beş erkek çocuğu dünyaya geldi. Ramón y Cajal, 1883 yılına kadar Zaragoza Üniversitesi’nde çalıştı ve bu tarihte Valencia Üniversitesi’nde anatomi profesörü olarak atandı.[6][8] Bu iki üniversitede yaptığı ilk çalışmalarda, iltihap patolojisi, koleranın mikrobiyolojisi ve epitel hücreleri ile dokuların yapısına odaklandı.[9]

Ramón y Cajal, 1887 yılında profesörlük için Barselona’ya taşındı.[6] Burada, potasyum dikromat ve gümüş nitrat kullanarak bazı nöronları koyu siyah renkte rastgele boyarken çevredeki hücreleri saydam bırakan bir hücre boyama yöntemi olan Golgi yöntemini öğrendi. Bu yöntemi geliştirdi ve bu, çalışmalarında merkezi bir rol oynadı. Nöronların çok yoğun bir şekilde iç içe geçtiği merkezi sinir sistemine (beyin ve omurilik) odaklanmasını sağladı, ki bu bölgeleri incelemek standart mikroskobik incelemelerle neredeyse imkânsız olabilirdi. Bu dönemde, beynin ana bölgelerinin büyük bir kısmında bulunan sinir dokularıyla ilgili ayrıntılı çizimler yaptı.[10]

1892 yılında Madrid’de profesör oldu.[6]

17 Ekim 1934’te, 82 yaşında Madrid’de hayatını kaybetti;[11] ölüm döşeğinde olduğu sırada bile çalışmalarına devam etti.[6][12]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Brittanica.com". Erişim tarihi: 1 Haziran 2013. [ölü/kırık bağlantı]
  2. ^ "Santiago Ramón y Cajal: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1906". NobelPrize.org (İngilizce). 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 
  3. ^ Santiago Ramón y Cajal, Recuerdos de mi Vida Volume I, Chapter X 7 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madrid Imprenta y Librería de N. Moya, Madrid 1917, online at Instituto Cervantes (Spanish)
  4. ^ a b A Mind for Numbers. Tarcher Penguin. 2014. s. 193. ISBN 978-0-399-16524-5. 
  5. ^ Finger, Stanley (2000). "Chapter 13: Santiago Ramón y Cajal. From nerve nets to neuron doctrine". Minds behind the brain: A history of the pioneers and their discoveries. New York: Oxford University Press. ss. 197-216. ISBN 0-19-508571-X.  Geçersiz |chapter-url-access=registration (yardım)
  6. ^ a b c d e Santiago Ramón y Cajal on Nobelprize.org Bunu Vikiveri'de düzenleyin, accessed 29 Nisan 2020
  7. ^ Ramón y Cajal, Santiago (1917). "Recuerdos de mi vida. Volume I: Mi infancia y juventud. Chapter XXVII". Centro Virtual Cervantes cvc.cervantes.es (İspanyolca). 20 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2024. 
  8. ^ "Santiago Ramón y Cajal | Spanish histologist". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 
  9. ^ Ramón y Cajal, Santiago (1917). "Recuerdos de mi vida. Volume II: Historia de mi labor científica, Chapter II". Centro Virtual Cervantes cvc.cervantes.es (İspanyolca). 20 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2024. 
  10. ^ Newman, Eric (2017). The beautiful brain : the drawings of Santiago Ramón y Cajal. New York: Abrams. ISBN 978-1-4197-2227-1. OCLC 938991305. 
  11. ^ Sherrington, C. S. (1935). "Santiago Ramón y Cajal. 1852–1934". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society. 1 (4): 424-441. doi:10.1098/rsbm.1935.0007.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  12. ^ Yuste, Rafael (21 Nisan 2015). "The discovery of dendritic spines by Ramón y Cajal". Frontiers in Neuroanatomy. 9 (18): 18. doi:10.3389/fnana.2015.00018. PMC 4404913 $2. PMID 25954162.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Santiago_Ramón_y_Cajal&oldid=34213482" sayfasından alınmıştır