İçeriğe atla

Seferîler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Saffârîler sayfasından yönlendirildi)
Saffârîler
صفاریان
861-1002
Saffarîler'in en geniş oldukları dönemdeki sınırları
Saffarîler'in en geniş oldukları dönemdeki sınırları
BaşkentZerenc
Yaygın dil(ler)Farsça (yönetim, anadil)
HükûmetIrsî monarşi
Emir 
• 861-879
Yakûb bin Leys es-Saffâr
• 963-1002
Halef es-Saffâr
Tarihçe 
• Kuruluşu
861
• Dağılışı
1002
Öncüller
Ardıllar
Tâhirîler
Abbâsîler
Sâmânîler
Gazneliler
Saffarîlerin 900 yılındaki sınırları.
Bir Saffarî askeri.

Seferîler veya Saffârîler (Farsça: سلسله صفاریان), İran'ın güneydoğusu ile Afganistan'ın güneybatısında yer alan Sistan'da kurulmuş ve 861-1003 yılları arasında faaliyet göstermiş kısa ömürlü bir Fars[1][2] hanedandır.

Saffârîler'in merkezi bugün Afganistan sınırları içinde kalan Zaranc şehridir. Hanedan geçmişi hakkında pek bilgi bulunmayan fakat doğu İran'da bakırcılık yapan Yakûb bin Leys es-Saffâr tarafından kurulmuş ve adını ondan almıştır. es-Saffâr topladığı güç sayesinde kumandan olmuş ve Sistan bölgesini, daha sonra da günümüz İran ve Afganistan topraklarının büyük bir kısmını fethetmiştir.[3] Es-Sefer ölümünden önce Tahirîler'in elinde bulunan Horasan'ı ele geçirerek, onlara son vermiş ve Bağdat yakınlarına kadar ulaşmıştır.

Saffarî İmparatorluğu kurucusu Yakub'un ölümünden sonra pek fazla yaşamadı. Kendinden sonra tahta geçen kardeşi Amr bin Leys 900 yılında Samanîler'e bir savaşta yenildi. Daha sonra Horasan'ı teslim etmek zorunda bırakıldı. Geçen yıllar içinde iyice zayıflayan devlete 1003 yılında Gazneliler tarafından son verildi. 1029'da hanedanın Nasri kolu, Saffârîleri yeniden kurmuş ve Sistan valisi sıfatıyla sırasıyla Gaznelilere, Selçuklu Hanedanına, Gurlulara, Harezmşahlara, Moğollara ve İlhanlılara bağlı yaşamıştır. 13. yüzyılın başında hanedanın Mihrabani kolu Sistan'da yönetimi ele geçirmiştir. Saffârîler İlhanlıların çöküşüyle yarım yüzyıl bağımsız yaşadıktan sonra sırasıyla Timurlulara, Özbeklere ve Safevîlere bağlı olarak Sistan'ı yönetmiştir. 1537'de Saffârîlere kesin olarak Safevîler son vermiş ve bölgeyi kendilerinin atadığı valilerce yönetmeye başlamıştır.

Saffârî hanedanının hükümdarları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Unvan Kişisel İsim Hükümdarlığı
Abbâsîler'den bağımsızlık
Emir
أمیر
al-Saffar
coppersmith
الصفار
Yakûb bin Leys es-Saffâr
یعقوب بن اللیث
861–879
Emir
أمیر
Amr bin Leys
عمرو بن اللیث
879–901
Emir
أمیر
Abul-Hasan
أبو الحسن
Tahir ibn Muhammad ibn Amr
طاھر بن محمد بن عمرو
co-ruler Ya'qub ibn Muhammad ibn Amr
901–908
Emir
أمیر
al-Layth ibn 'Ali
اللیث بن علي
908–910
Emir
أمیر
Muhammad ibn 'Ali
محمد بن علي
910–911
Emir
أمیر
Al-Mu'addal ibn 'Ali
المعضل ابن علي
911
Emir
أمیر
Abu Hafs
ابو حفص
Amr ibn Ya'qub ibn Muhammad ibn Amr
عمرو بن یعقوب بن محمد بن عمرو
912–913
Sâmânî istilası 913–922.
Emir
أمیر
Abu Ja'far
ابو جعفر
Ahmed ibn Muhammad ibn Khalaf ibn Layth ibn 'Ali 922–963
Emir
أمیر
Wali-ud-Daulah
ولي الدولة
Halef bin Ahmed bin Muhammed bin Halef bin el-Layth bin 'Ali 963–1002
Gazneli tarafından fethedildi, 1002.
  1. ^ "First, the Saffarid amirs and maliks were rulers of Persian stock who for centuries championed the cause of the underdog against the might of the Abbasid caliphs." -- Savory, Roger M.. "The History of the Saffarids of Sistan and the Maliks of Nimruz (247/861 to 949/1542-3)." The Journal of the American Oriental Society. 1996
  2. ^ Daftary, Farhad. Historical Dictionary of the Ismailis. p. 51. The Saffarids, the first Persian dynasty, to challenge the Abbasids...
  3. ^ Nancy Hatch Dupree - An Historical Guide To Afghanistan - Sites in Perspective (Chapter 3)... Link 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]