Riga Antlaşması (1920)

Riga Antlaşması (1921) ile karıştırılmamalıdır.

Riga Antlaşması veya Letonya-Sovyet Barış Antlaşması, 11 Ağustos 1920 günü Letonya Cumhuriyeti ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasında imzalanan adını Letonya'nın başkenti Riga'dan alan antlaşma. İmzalanmasının ardından Letonya Bağımsızlık Savaşı resmen sona ermiştir.

Antlaşmanın 2. maddesinde Sovyet Rusya, Letonya'nın bağımsızlığını "gelecekte tüm zamanlar için" dokunulmaz olarak kabul etti.

Zaman çizelgesi

• 11 Kasım 1918: I. Dünya Savaşı resmen sona erdi.
• 18 Kasım 1918: Letonya Cumhuriyeti ilan edildi
• 1 Aralık 1918: Kızıl Ordu Letonya'ya girdi.
• 17 Aralık 1918: Letonya Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti kuruldu
• 13 Ocak 1920: Letonya Sosyalist Sovyeti Hükûmeti istifa etti
• 1 Şubat 1920: Rusya SFSC ile Letonya arasındaki ateşkes imzalandı.
• 11 Ağustos 1920: Letonya-Sovyet Barış Antlaşması imzalandı
• 4 Ekim 1920: Vekâletnameler Moskova'da değiştirildi ve antlaşma yürürlüğe girdi.

Arka plan

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti, bir zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Letonya'yı geri kazanmak istedi. Letonyalı başbakan Karlis Ulmanis'in bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Kızıl Ordu, 1918'de Letonya'ya girdi . Kızıl Ordu başkent Riga'yı ele geçirdi ve Ulmanis'in yerini Sovyet tarzı hükûmet aldı. Almanya, Letonya'nın Bolşevik kuvvetleri devirmesine yardım etmek için askerî birlikler gönderdi, ancak ardından sonra Almanya Versay Barış Antlaşması'na aykırı olduğu için birliklerini geri çekti. Alman birlikleri sınır dışı edilince, Sovyet birlikleri tekrar Riga'ya doğru ilerledi. Bu birlikler 1920 başlarında geri püskürtüldü. Ardından Letonya ve Sovyetler arasında barış antlaşması imzalanmasına karar verildi.

Hükümleri

Antlaşma 23 makale ile yeni Letonya devletinin egemenliğini ele aldı. İlk maddede "Taraflar arasında var olan savaş halinin bu Barış Antlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sona ereceğini" belirildi. Madde 2'de Letonya'nın bağımsızlığını ve egemenliğini ilan edildi ve ardından üçüncü maddede devletin sınırları belirlendi. Ayrıca yabancı birliklerin çıkması gereken son tarihler de ifade edildi. Askeri işler ve savaş hasarıyla ilgilenen 4., 5. ve 6. maddeler, geri dönmeyi arzularsa savaş esirlerinin iadesi için hükümler içeren 7. madde. 8'den 9'a kadar olan maddeler, yurttaşlık, mültecilerin geri gönderilmesi ve mülk talepleri ile ilgili idi. Antlanşa hükümlerine göre 18 yaş ve üstü yetişkinler, Letonya veya Sovyet Rusya vatandaşlığını seçmek konusunda özgür bırakıldılar; tercih edilmezse bireylerin antlaşmanın imzalandığı sırada ikamet ettikleri devletin vatandaşı olması varsayıldı. 11'den 16'ya kadar olan maddeler, Sovyet Rusya'nın Letonya devletine ve vatandaşlarına yapacakları tazminatları ele alıyordu. 17. ve 18. maddelerde ticari, transit, posta ve navigasyon düzenlemeleri, 19'uncu madde ise diplomatik ilişkiler düzenlendi. Madde 20'de uyrukluk konularını ele alındı, madde 21'de karşılıklı menfaatleri ilgilendiren konularda bir komisyon kurulması kararı alındı. Madde 22 ve 23 ise dil ve onay gibi anlaşma tekniklerini ele aldı.

Ayrıca bakınız

• Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Kaynakça

Genel

• Embassy of Latvia (American)28 Ağustos 2002 tarihinde Library of Congress sitesinde arşivlendi
• Kohn, George Childs. “Treaty of Riga (1920).” Dictionary of Historic Documents. Revised ed. Modern World History Online.
• Laserson, Max. “The Recognition of Latvia” The American Journal of International Law 37.2 (1943): 233-247.JSTOR.
• Phillips, Charles, and Alan Axelrod. “Latvian War of Independence” Encyclopedia of Wars. Vol. 2. Modern World History Online.
• Rislakki, Jukka. “Was Independence a Present?” The Case for Latvia: Disinformation Campaigns Against a Small Nation: Fourteen Hard Questions and Straight Answers about a Baltic Country. N.p.: Rodopi, n.d. 87-94. Google Books.

Dış bağlantılar

• Antlaşma metni (İngilizce)3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.