Q humması
Q humması veya Q ateşi, insanları ve diğer hayvanları etkileyen bir bakteri olan Coxiella burnetii'nin,[1][2][3] neden olduğu bir hastalıktır. Bu organizma doğada yaygın değildir ancak sığır, koyun, keçi, kedi ve köpekler dahil diğer evcil memelilerde bulunabilir. Enfeksiyon, spor benzeri küçük hücreli bir varyantın solunmasından ve enfekte hayvanların süt, idrar, dışkı, vajinal mukus veya meni ile temastan kaynaklanır. Nadiren hastalık kene kaynaklıdır.[4] Kuluçka süresi 9-40 gündür. İnsanlar Q hummasına karşı savunmasızdır. Ateş ve enfeksiyon birkaç organizmadan bile kaynaklanabilir. Bakteri zorunlu hücre içi bir patojendir.
Belirti ve bulgular
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuluçka süresi genellikle iki ila üç haftadır. En yaygın belirti grip benzeri semptomlardır. Ani başlangıçlı ateş, halsizlik, aşırı terleme, şiddetli baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı, iştahsızlık, üst solunum problemleri, kuru öksürük, plöritik ağrı, titreme, kafa karışıklığı ve mide bulantısı, kusma ve ishal gibi gastrointestinal semptomlar görülebilir. Enfekte bireylerin yaklaşık yarısı hiçbir semptom göstermez.[5]
Seyri sırasında hastalık atipik bir pnömoniye ilerleyebilir, bu da yaşamı tehdit eden akut solunum sıkıntısı sendromuna neden olabilir. Bu tür semptomlar genellikle enfeksiyonun ilk dört ila beş günü sırasında ortaya çıkar.[6]
Daha az sıklıkla Q ateşi, asemptomatik olabilen veya halsizlik, ateş, karaciğer büyümesi ve karnın sağ üst kadranda ağrı ile semptomatik olabilen (granülomatöz) hepatite neden olur. Transaminaz değerleri sıklıkla yükselirken, sarılık nadirdir. Retinal vaskülit, Q hummasının nadir bir tezahürüdür..[7]
Q'nun kronik formu, ateş ve enfeksiyondan aylar veya on yıllar sonra ortaya çıkabilen endokardit (kalbin iç zarının iltihabı) tablosu olarak görülebilir [8] Tedavi edilmezse genellikle ölümcüldür. Ancak uygun tedavi ile ölüm oranı %10 civarına düşmektedir.
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Antibiyotiklerle akut Q humması tedavis çok etkilidir [6] ve bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına danışılarak verilmelidir. Yaygın olarak kullanılan antibiyotikler arasında doksisiklin, tetrasiklin, kloramfenikol, siprofloksasin, ofloksasin ve hidroksiklorokin bulunur.[6] Kronik Q ateşin tedavisi daha zordur ve doksisiklin ve kinolonlarla veya hidroksiklorokin ve doksisiklinle dört yıla kadar tedavi gerektirebilir.[6] Hamilelikte tedavisi özellikle zordur çünkü doksisiklin ve siprofloksasin hamilelikte kontrendikedir. Hamilelikte tercih edilen tedavi beş haftalık ko-trimoksazoldür .[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Epidemiology and Statistics | Q Fever | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 16 Eylül 2019. 28 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
- ^ "Genetic diversity of the Q Fever agent, Coxiella burnetii, assessed by microarray-based whole-genome comparisons". J. Bacteriol. 188 (7): 2309-2324. April 2006. doi:10.1128/JB.188.7.2309-2324.2006. PMC 1428397 $2. PMID 16547017.
- ^ "Q fever | Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program". rarediseases.info.nih.gov (İngilizce). 31 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2018.
- ^ "Q Fever | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 27 Aralık 2017. 17 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2018.
- ^ "Q Fever". CDC Health Information for International Travel: The Yellow Book. Oxford University Press. 2011. s. 270. ISBN 978-0-19-976901-8.
- ^ a b c d "Coxiella/Q Fever". The Lecturio Medical Concept Library. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021.
- ^ Kuhne (1992). "La vascularite A29, B12, est-elle déclenchée par l'agent de la fièvre Q? (Coxiella burnetii)" [Is A29, B12 vasculitis caused by the Q fever agent? (Coxiella burnetii)]. Journal Français d'Ophtalmologie (Fransızca). 15 (5): 315-321. OCLC 116712679. PMID 1430809.
- ^ "Chronic Q Fever in the United States". J. Clin. Microbiol. 44 (6): 2283-7. June 2006. doi:10.1128/JCM.02365-05. PMC 1489455 $2. PMID 16757641.
- ^ "Managing Q fever during pregnancy: The benefits of long-term Cotrimoxazole therapy". Clin Infect Dis. 45 (5): 548-555. 2007. doi:10.1086/520661. PMID 17682987.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- CDC'de Q ateş 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NIAID 26 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarafından finanse edilen bir Biyoinformatik Kaynak Merkezi olan PATRIC'teki Coxiella burnetii genomları ve ilgili bilgiler
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
