İçeriğe atla

Palm OS

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Palm OS
Geliştirici(ler)Palm, Access Co.
Paket yöneticisi.prc
Kaynak türüKapalı kaynak
LisansÖzel mülk yazılım
Çekirdek türüAMX ve MCK çekirdekleri
İlk Yayınlanma
  • Mart 1996
Son kararlı sürümü Garnet OS 5.4.9 / 14 Ekim 2007 (17 yıl önce) (2007-10-14)
Dil(ler)İngilizce, Fransızca, Japonca, Çince, Almanca, İtalyanca, İspanyolca
Platform desteğiARM mimarisi, Motorola 68K
ArdılıAccess Linux Platform, WebOS
Programlama diliC++
2009 yılında durduruldu

PalmOS, PalmSource şirketi tarafından cep bilgisayarları (PDA'lar) için tasarlanan bir işletim sistemidir. PalmSource firması Palm isim hakkını Mayıs 2005'te PalmOne (şimdiki Palm) şirketine satmıştır. Kasım 2004'te PalmSource, Linux tabanlı bir PalmOS sürümü üzerinde çalıştıklarını duyurmuş, Eylül 2005'te PalmSource, Access Co. şirketi tarafından satın alındıktan sonra Linux tabanlı sistem Access Linux Platform olarak adlandırılıp PalmOS'un yerini almıştır. Ayrıca, 2009 yılında Palm OS'un ana lisans sahibi Palm, Inc., gelecek cihazları için Palm OS'tan WebOS'a geçmişti. Günümüzde LG tarafından geliştirilen WebOS, Akıllı televizyonlarda kullanılmaktadır.

PalmOS orijinal olarak USRobotics şirketinin çıkardığı Palm Pilot isimli PDA için Jeff Hawkins tarafından tasarlanmıştır. İşletim sisteminin ilk sürümü Pilot 1000 ve Pilot 5000 cihazlarında kullanılırken ikinci sürümü PalmPilot Personal ve PalmPilot Professional isimli PDA'larda kullanılmıştır.

Palm III serisinin çıkışı ile PalmOS'un üçüncü sürümü duyurulmuştur. İşletim sistemi bundan sonra 3.1, 3.3, 3.5 gibi güncellemelerle pek çok yeni özellik kazanmıştır. PalmOS 4.0 ise m500 serisinin çıkışı ile duyurulmuştur.[1]

Tungsten T serisi ile duyurulan PalmOS 5.0 ise ARM mimarisindeki işlemcilere destek vermekteydi. Eski yazılımlar PACE (Palm Application Compatibility Environment) denilen bir emülasyon ortamında çalıştırılmaktaydılar.

Palm şirketi PalmOne ve PalmSource olarak ikiye ayrıldı. PalmOne donanım işini üstlenirken PalmSource'da yazılım işini üstlendi. Yani PalmOne PDA'ları üretecek, PalmSource da işletim sistemi işini üstlenecekti. Bu ayrılma ile farklı firmaların da PalmOS işletim sistemini kullanan cihazları üretmesi teşvik edilmek isteniyordu. PalmOne şirketi Mayıs 2005'te Palm isim haklarını satın alarak tekrar Palm adını almıştır.

PalmSource şirketi 2003 PalmOS 6'yı çıkardı. Şubat 2004'te PalmSource PalmOS 5'e PalmOS Garnet, PalmOS 6'ya da PalmOS Cobalt isimlerini verdiğini açıkladı. Eylül 2004'te 6.1 sürümü duyurulan[2] PalmOS Cobalt'ı kullanan bir cihaz şu ana kadar piyasaya çıkmadı.

PalmSource 2004'ün sonlarında Linux tabanlı bir PalmOS sürümü üzerinde çalışmaya başladıklarını duyurdu.[3] Haziran 2005'te ise diğer ürünlerin geliştirilmesini durdurduklarını ve Linux tabanlı PalmOS üzerinde yoğunlaştıklarını duyurdular.

Eylül 2005'te PalmSource, Japon ACCESS şirketi tarafından satın alındığını açıkladı.

Kasım 2005 itibarı ile PalmOS tabanlı cihazları üreten en büyük şirket olan Palm, PalmSource'un verdikleri ile yetinmeyerek PalmOS üzerinde birçok değişiklik yapmıştır. Bu değişiklikler cihazların günümüz standartlarında kalabilmesini sağlamasına rağmen, PalmOS'un kararlı yapısını etkilemiş, onu daha çok iş yapabilen ama daha sorunlu bir işletim sistemi haline getirmiştir.

İşletim sistemine genel bakış

[değiştir | kaynağı değiştir]

Palm OS, tescilli bir mobil işletim sistemiydi. 1996'da Palm Computing, Inc.'in yeni Pilot PDA'sı için tasarlanan bu sistem, akıllı telefonlar, kol saatleri, taşınabilir oyun konsolları, barkod okuyucular ve GPS cihazları dahil olmak üzere çok çeşitli mobil cihazlarda uygulandı.

Palm OS'nin 5.0'dan önceki sürümleri Motorola/Freescale DragonBall işlemcilerde çalışır. 5.0 sürümünden itibaren Palm OS, ARM mimarisi tabanlı işlemcilerde çalışır.

Mevcut Palm OS Garnet'in temel özellikleri şunlardır:

  • Temel, ortak bir GUI setiyle tam ekran uygulamaları başlatmaya izin veren basit, tek görevli ortam
  • 480x320 piksele kadar çözünürlüklere sahip tek renkli veya renkli ekranlar
  • Graffiti 2 adı verilen el yazısı tanıma giriş sistemi
  • Masaüstü bilgisayarlarla veri senkronizasyonu için HotSync teknolojisi
  • Ses oynatma ve kayıt yetenekleri
  • Basit güvenlik modeli: Cihaz parola ile kilitlenebilir, istenilen uygulama kayıtları gizli hale getirilebilir.
  • TCP/IP ağ erişimi
  • Seri port/USB, kızılötesi, Bluetooth ve Wi-Fi bağlantıları
  • Genişletme bellek kartı desteği
  • Takvim, adres, görev ve not girişlerini depolamak için kişisel bilgi yönetimi uygulamaları için tanımlanmış standart veri biçimi, üçüncü taraf uygulamalar tarafından erişilebilir.

İşletim sistemine ayrıca, belirtilen dört PIM işlemi için en alakalı olanlarla birlikte bir dizi standart uygulama da dahildir.

Palm OS sürümleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Üreticiler cihazlarında işletim sisteminin farklı özelliklerini uygulama veya hatta yeni özellikler ekleme özgürlüğüne sahiptir. Bu sürüm geçmişi, Palm/PalmSource/ACCESS'ten resmi olarak lisanslanan sürümü açıklar.

Palm OS 5'ten önceki tüm sürümler, KADAK Products Ltd.'den lisanslanan AMX 68000 çekirdeğinin üzerine kuruludur. Bu çekirdek teknik olarak çoklu görev yeteneğine sahip olsa da, "bu lisansın hüküm ve koşulları, Palm'ın işletim sistemi içinde görev oluşturma/işleme API'sini ifşa edemeyeceğini açıkça belirtir."[4]

Palm OS 1.0, Pilot 1000 ve 5000'de bulunan orijinal sürümdür. Mart 1996'da tanıtılmıştır.

Sürüm 1.0, Adres, Tarih Defteri, Not Defteri ve Yapılacaklar Listesi gibi klasik Palm PIM (Kişisel bilgi yönetimi) uygulamalarını içerir. Ayrıca bir hesap makinesi ve kayıtları özel kullanım için gizlemek için bir Güvenlik aracı da dahildir.

Palm OS 1.0, RAM ve dosya sistemi depolaması arasında ayrım yapmaz. Uygulamalar doğrudan RAM'e yüklenir ve yerinde yürütülür. Özel bir dosya sistemi desteklenmediğinden, işletim sistemi belleğini korumak için sürekli RAM yenileme döngülerine bağlıdır. İşletim sistemi 160x160 monokrom çıkış ekranlarını destekler. Kullanıcı girişi Graffiti el yazısı tanıma sistemi veya isteğe bağlı olarak sanal klavye aracılığıyla üretilir. Sistem, seri arayüz üzerinden HotSync teknolojisi aracılığıyla başka bir PC ile veri senkronizasyonunu destekler.

Palm OS 1.0.7: Hata düzeltme sürümüdür.[5]

Palm OS 2.0, 10 Mart 1997'de PalmPilot Personal ve Professional ile tanıtıldı.[6] Bu sürüm, TCP/IP ağı, ağ HotSync ve ekran arka aydınlatma desteği ekler. Mail (E-Posta) ve Expense (Harcamalar) adlı iki yeni uygulama eklendi ve önceki standart uygulamaları geliştirildi.

Palm OS 2.0.5: Hata düzeltme sürümüdür.

Palm OS 3.0, 9 Mart 1998'de Palm III serisinin piyasaya sürülmesiyle tanıtıldı.[7] Bu sürüm, IrDA kızılötesi ve geliştirilmiş yazı tipi desteği ekler. Bu sürümde ayrıca güncellenmiş PIM uygulamaları alır ve uygulama başlatıcısını günceller.

Palm OS 3.0.2: Hata düzeltme sürümüdür.

Palm OS 3.1, ağ HotSync desteği gibi yalnızca küçük yeni özellikler ekler. Palm IIIx ve Palm V ile tanıtıldı.[8]

Palm OS 3.1.1: Hata düzeltme sürümüdür.[9]

Palm OS 3.2, web içeriğini küçük bir PDA ekranına getirmek için erken bir Palm'a özgü çözüm olan Web Clipping desteğini ekler. Palm VII düzenleyicisiyle tanıtıldı.

Palm OS 3.3, daha hızlı HotSync hızları ve kızılötesi hotsynching yapma yeteneği ekler. Palm Vx düzenleyicisiyle tanıtıldı.

Palm OS 3.5, yerel 8 bit renk desteğini içeren ilk sürümdür. Ayrıca, bağlam duyarlı simge çubuğu veya daha basit menü etkinleştirmesi gibi işlemi basitleştiren önemli kolaylık özellikleri ekler. Ajanda uygulaması ek bir ajanda görünümüyle genişletilmiştir. Bu sürüm ilk olarak Palm IIIc cihazıyla tanıtıldı.[10] En son hata düzeltme sürümü 3.5.3 sürümüdür.

Palm daha sonra Palm OS 3.5 için bir Mobil İnternet Kiti yazılım yükseltmesi sundu.[11] Bunlara Palm'ın Web Clipping yazılımı, MultiMail (daha sonra adı VersaMail olarak değiştirildi) Sürüm 2.26 e-posta yazılımı, handPHONE Sürüm 1.3 SMS yazılımı ve Neomar Sürüm 1.5 WAP tarayıcısı dahildir.

Palm OS 4.0, 19 Mart 2001'de yeni Palm m500 serisiyle birlikte yayınlandı.[12] Bu sürüm, harici dosya sistemi erişimi (SD kartlar gibi) için standart bir arayüz ekler. Harici dosya sistemleri, işletim sisteminin önceki yerinde yürütmesine radikal bir değişikliktir. Şimdi, uygulama kodu ve verilerin masaüstü işletim sistemi davranışına benzer şekilde cihazın RAM'ine yüklenmesi gerekir. USB desteğine sahip yeni bir Evrensel Bağlayıcı tanıtıldı. Önceki isteğe bağlı Mobil İnternet Kiti artık işletim sisteminin bir parçasıdır. Sürüm 4.0, ses, LED yanıp sönmesi veya titreşim gibi kullanıcının dikkatini çekmek için çeşitli olasılıklarla farklı uygulamalardan gelen bilgileri koordine etmek için bir dikkat yöneticisi ekler. 16 bit renkli ekranlar ve farklı saat dilimleri desteklenir. Bu sürümde güvenlik ve kullanıcı arayüzü geliştirmeleri de bulunmaktadır.

Palm OS 4.1: Bir hata düzeltme sürümüdür. Palm i705'in piyasaya sürülmesiyle tanıtılmıştır.

Palm OS 4.1.2: Palm OS 5.2'den Graffiti 2'nin geri taşınmasını içerir.

Palm OS 4.2 Basitleştirilmiş Çince Sürümü: Palm OS 5.3 ile birlikte yayınlanan ve tamamen Basitleştirilmiş Çince desteğine sahip, özellikle Çin pazarına yöneliktir. Şimdiye kadar bu sürümle hiçbir cihaz üretilmemiştir.

Palm OS 5.X (Garnet)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Palm OS 5.0, Haziran 2002'de Palm yan kuruluşu PalmSource tarafından duyuruldu[20] ve ilk olarak Palm Tungsten T'de uygulandı. ARM cihazlarını destekleyen ilk sürümdür ve Kadak AMX68000 çekirdeğini, geliştiricisinin adını taşıyan ve Palm tarafından şirket içinde yazılan özel MCK çekirdeğiyle değiştirdi.[21] Önceki işletim sistemi sürümleri için yazılan uygulamalar eski DragonBall 68K komut setini kullanır ve Garnet'teki Palm Uygulama Uyumluluk Ortamı (PACE) emülatörü aracılığıyla desteklenir. PACE'nin ek yüküne rağmen, Palm uygulamaları genellikle önceki nesil donanımlara göre ARM cihazlarında daha hızlı çalışır. Yeni yazılımlar, ARMlets olarak adlandırılan küçük ARM kod birimleriyle ARM işlemcilerinden yararlanabilir.

Daha güçlü bir donanım temeliyle, Palm OS 5 multimedya yetenekleri için önemli geliştirmeler ekler. Yüksek yoğunluklu 320x320 ekranlar, tam dijital ses oynatma ve kayıt API'siyle birlikte desteklenir. Palm'ın ayrı Bluetooth yığını, bir IEEE 802.11b Wi-Fi yığınıyla birlikte eklenmiştir. SSL üzerinden güvenli ağ bağlantıları desteklenmektedir. İşletim sistemi farklı renk şemalarıyla özelleştirilebilir.

Palm OS 5 için PalmSource, ACCESS'in NetFront 3.0 tarayıcısına dayalı PalmSource Web Browser[22] adlı bir web tarayıcısı geliştirdi ve lisansladı.

Palm OS 5.2, esas olarak bir hata düzeltme sürümüdür ve ilk olarak Mart 2003'te Samsung SGH-i500'de uygulandı.[23] 480x320 çözünürlük desteği ekledi ve Graffiti 2 adlı yeni el yazısı giriş sistemini tanıttı; yeni giriş sistemi Xerox'un Palm'a karşı kazandığı davadan kaynaklandı. Graffiti 2, CIC'den Jot'a dayanmaktadır.

Palm OS 5.2.8: Bir hata düzeltme sürümüdür.

Palm OS 5.3: Eylül 2003'te piyasaya sürülen OS 5.3 Basitleştirilmiş Çince Sürümü, tam Basitleştirilmiş Çince desteği,[24] QVGA çözünürlükleri için daha fazla destek ve Dinamik Giriş Alanı adı verilen sanal Grafiti için standart bir API ekledi. Bu sürüm ilk olarak Lenovo'nun P100 ve P300 el bilgisayarlarında piyasaya sürüldü.

Palm OS Garnet (5.4), güncellenmiş Bluetooth kitaplıkları ve 160x160'tan 480x320'ye kadar değişen çoklu ekran çözünürlükleri için destek ekledi. İlk olarak Kasım 2004'te Treo 650'de piyasaya sürüldü. Bu sürüm ayrıca, onu Palm OS Cobalt 6.0'dan ayırt etmek için Garnet adını da tanıttı. Son hata düzeltme sürümü 5.4.9 sürümüdür.

Garnet OS 5.5, Palm adını bıraktı ve 2007 itibarıyla ACCESS tarafından geliştirilen güncel sürümdür. Bu sürüm, Garnet VM sanal makinesinin içinde kullanılmak üzere ayrılmıştır.

Garnet VM, Kasım 2007'de ACCESS tarafından duyuruldu ve yayınlandı, Access Linux Platformunun temel bir parçası ve Nokia İnternet Tabletlerinin Garnet OS için yazılmış uygulamaları çalıştırmasına olanak tanıyan bir emülatör olarak. Haziran 2010'da ACCESS, Garnet VM sürüm 6'yı (diğer adıyla Garnet VM Beta 6 1.05b) yayınladı.

Palm OS 6.X (Cobalt)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Palm OS Cobalt (6.0), Palm OS 5'in belirlenmiş halefiydi. 10 Şubat 2004'te tanıtıldı.[13] Palm OS 6.0, bu sürümün başlangıçta aynı zamanda Palm OS Garnet adını benimseyen Palm OS 5'in yerini almak üzere belirlenmediğini açıklığa kavuşturmak için Palm OS Cobalt olarak yeniden adlandırıldı.

Palm OS Cobalt, çoklu görev ve bellek korumasına sahip yeni bir çekirdeğe, modern bir multimedya ve grafik çerçevesine (Palm'ın satın aldığı BeOS'tan türetilmiştir), yeni güvenlik özelliklerine ve Microsoft Outlook ile daha iyi işbirliği yapmak için PIM dosya biçimlerinin ayarlanmasına dayalı gömülü bir işletim sistemine modern işletim sistemi özellikleri getirdi.

Palm OS Cobalt (6.1)[14], telekomünikasyon, Wi-Fi ve Bluetooth bağlantısı için standart iletişim kütüphaneleri sundu. Diğer eklemelere rağmen, Palm OS Cobalt'a potansiyel lisans sahiplerinin ilgisini çekmeyi başaramadı.

Üçüncü taraf işletim sistemi geliştirmeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birkaç lisans sahibi işletim sisteminde özel değişiklikler yaptı. Bunlar resmi lisanslı sürümün bir parçası değildir.

  • Palm, Palm OS 4.0 cihazları için harici Bluetooth SDIO Kartları için bir Bluetooth API geliştirdi. Bluetooth yığını daha sonra Palm OS 5'e dahil edildi
  • Palm, özellikle Tungsten T3 cihazları için sanal bir grafiti giriş alanı API'si ekledi. Bu API daha sonra Palm OS 5.3'te resmi Dinamik Giriş Alanı API'si tarafından değiştirildi.
  • Palm, Palm OS 5.4'te Uçucu Olmayan Dosya Sistemi'ni ekledi ve depolama için DRAM yerine Flash'ı kullanarak pil tüketimi durumunda veri kaybını önledi. Ancak bu, programların geleneksel olarak Palm OS'de kullanılan Yerinde Yürütme sisteminden yürütülme biçimini temelden değiştirdi ve birçok uyumluluk sorununun kaynağı oldu ve birçok uygulamanın doğru çalışması için açık NVFS desteği eklemesini gerektirdi.
  • Palm, kamera donanımlı cihazları için CameraLib API'sini ekledi.
  • Sony, CLIÉ düzenleyicilerinde bulunan JogDial girişini desteklemek için bir kütüphane ekledi.

PalmOS aygıtları

[değiştir | kaynağı değiştir]
PalmOS tabanlı bir PDA, LifeDrive.

PDA, Akıllı Telefon, Barkod Okuyucu, Taşınılabilir oyun konsolu ve GPS cihazlarında kullanılan Palm OS ile çalışan cihazlardan bazısı şunlardır;

Handspring, AlphaSmart, CLIÉ, Fossil Wrist PDA, Garmin iQue, I'm Watch, Palm i705, LifeDrive, Palm PDA, Palm Centro, Palm III, Palm IIIc, Palm IIIe, Palm IIIx, Palm IIIxe, Palm m100 serisi, Palm m500 serisi, Palm V, Palm VII, Palm VIIx, Palm Vx, Palm Pilot, Palm Pilot Professional, Palm Pilot 1000, Samsung SPH-i300, Samsung SPH-i500, Sony CLIÉ PEG-TJ35, Tapwave Zodiac, Palm Treo 90, Palm Treo 600, Palm Treo 650, Palm Treo 680, Palm Treo 700p, Palm Treo 755p, Palm Tungsten, Palm TX, Z22 (aygıt), Zire 31, Zire 72, Zire Handheld.

Yazılım tabanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Palm OS cihazına yüklenebilecek birçok başarılı uygulama bulunmaktadır. Palm OS için 2004'te 20.000'den fazla 2005'te 25.000'den fazla,[15] 2008 itibarıyla ise 50.000'den fazla üçüncü parti yazılım mevcuttur.[16][17] Bu yazılım tabanı PalmOS'un önemli avantajlarından biridir. Google, TomTom, Adobe, Opera, SEGA, Gameloft, Konami, Hudson, Quickoffice, Inc., Access Co. ve Astraware gibi firmalar Palm OS için yazılım geliştirmiştir.

Palm OS uygulamalarının uzantısı .prc uzantılıdır. bazı uygulamalar ek verilerini (Örneğin müzik veya uygulama veri dosyaları) .pdb uzantılı formatta saklamaktadır.

Kasım 2022'de İnternet Arşivi, bir tarayıcı üzerinden erişilebilen arşivlerinde 565 Palm OS uygulamasını başlattı. Uygulamalar ayrıca erişildiğinde PalmPilot Palm OS için bir emülatör olan CloudpilotEmu'yı da başlattı.[18]

Yazılım geliştirmek

[değiştir | kaynağı değiştir]

PalmOS için birçok yazılım geliştirme aracı üretilmiştir. Metrowerks CodeWarrior, Handheld Basic, NS Basic, AppForge, Pocket Studio, OrbForms Designer, CASL, Pocket C ve PDA Toolbox gibi yazılımlar ile PalmOS yazılımları geliştirilebilir. Palm aynı zamanda J2ME ve MIDP profillerini de desteklemektedir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Pen Computing Magazine: Palm m500 and m505". pencomputing.com. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025. 
  2. ^ "PalmSource Introduces Palm OS Cobalt 6.1 for Smartphones". www.palminfocenter.com. 12 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025. 
  3. ^ "An open letter to the Linux community from PalmSource". www.palminfocenter.com. 12 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025. 
  4. ^ "ACCESS Developer Knowledge Base". web.archive.org. 2007-10-17. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  5. ^ "Palm Pilot 1000/5000 Software Update". PalmDB (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  6. ^ "Palm, Inc. - U.S. Robotics Announces Two New Models of the Best Selling Pilot Connected Organizer". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  7. ^ "Palm, Inc. - 3Com Delivers the Palm III™ Connected Organizer, the Third Generation of the Industry-Leading PalmPilot™ Handheld Computer". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  8. ^ "Palm, Inc. - 3Com Unveils the Palm V™ and Palm IIIx™ Connected Organizers". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  9. ^ "Palm III Software Update". PalmDB (İngilizce). Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  10. ^ "Palm, Inc. - Palm, Inc. Introduces The Palm IIIc™ Product Industry's Smallest, Lightest Color Handheld Computer". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  11. ^ "Palm, Inc. - Palm OS 3.5 Software Upgrade Available as Internet Download or CD-ROM". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  12. ^ "Palm, Inc. - New Sleek Palm m500 and m505 Handhelds Add Expansion, Mobile Connectivity and Vibrant Color". web.archive.org. 2011-07-25. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  13. ^ "ACCESS | Advanced Software Solutions | Mobile, Embedded, Connected TV…". archive.md. 2012-06-04. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  14. ^ "ACCESS | Advanced Software Solutions | Mobile, Embedded, Connected TV…". archive.md. 2012-06-04. Erişim tarihi: 2025-02-15. 
  15. ^ "PalmSource | Palm OS | Why Palm OS?". web.archive.org. 5 Temmuz 2006. 5 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2024. 
  16. ^ "Treo and Centro Software - Top 100 Gold List - Treonauts". blog.treonauts.com. 9 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023. 
  17. ^ "Palm Freeware Directory | Best and Free Software for Palm and Garnet OS based PDAs". web.archive.org. 15 Ağustos 2008. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2023. 
  18. ^ Hollister, Sean (25 Kasım 2022). "The Internet Archive just put 565 Palm Pilot apps in your web browser". The Verge (İngilizce). 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2024. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]